Hanka sartze historikoak

Kingdom of Heaven
Karibe itsasoa, 1492ko abendua. Gaur egun Dominikar Errepublika denaren kostalde parean Santa Maria naoa hondoratu zen –Santa Maria ez baitzen karabela, testuliburuek kontrakoa esan arren–, eta ontziaren egurra gotorleku bat eraikitzeko erabili zuten. Beraz, Kolonen espedizioa Europara itzuli zenean, bi karabela baino ez ziren iritsi. Christoher Columbus: The Discovery (1992) eta 1492: Conquest of paradise (1992), Kolonen bidaiari buruzko film “serioetan·”, ordea, Santa Maria ere bi karabelekin batera itzuli zen, mirakuluz. Ridley Scottek zuzendutako bigarren film horretan, gainera, apaiz batek azken igurtzia gaztelaniaz ematen du, latina ez zen beste hizkuntza batean ematea pentsaezina zen garaian.

Ridley Scottena da, halaber Kingdom of Heaven (2005). Bertan, Jerusalem lautada handi baten erdian ageri da. Baina benetako Jerusalem Sion mendia buru duen malda eta muino multzoan dago eraikia. Horrez gain, okerreko banderak erabili zituzten film horretan. Espainiar kristauek Gaztela eta Leongo zutoihala daramate; baina filma 1178an girotuta dago, eta bi erresumek ez zuten 1230. urtera arte bat egin. Aurkarien artean, aldiz, ilberria duten bandera musulmanak ikus daitezke, eta sinbolo hura XV. mendean hasi ziren erabiltzen. Kingdom of heaven-en garai bertsuan dago kokatuta An-thony Harveyren The Lion in Winter (1968), 1183an hain zuzen. Filmean sifilia aipatzen da, baina gaixotasuna XV. mendean identifikatu zuten, eta XVI.ean bataiatu.

Braveheart (1995) lan ezagunaren anakronismo eta akats historiko guztiak aipatzeko hau bezalako hainbat artikulu beharko genituzke. Pelikularen promozioan zehaztasun historikoa saldu bazuten ere, historiagileek eta historiazaleek akats andana azaleratu zutenean, erantzun publikoa ematera behartu zituzten filmaren arduradunak: gertaera historikoen “interpretazio artistikoa” egin zutela argudiatu zuten. Hauxe da bost oscar jaso zituen lan horren anakronismo nabarmenetakoa: Mel Gibson buru duten eskoziarrek beren kilt edo gonak harro daramatzate gudu-zelaian, baina eskoziarrak mende mordoxka bat geroago hasi ziren jantzi mota hori erabiltzen.

Ziur aski, erloju digitalak daramatzaten erromatarren pelikuletako extrak deigarriagoak, bitxiagoak eta topikoagoak dira. Baina xehetasun horiek txikikeriak dira seriotzat ditugun superprodukzio historikoen hanka sartzeekin alderatuta.

Azkenak
Oscar Terolek parte hartu zuen txirigota negazionista bati txistu egin diote Cadizko inauterietan

Terolek barkamena eskatu du eman zuten "ikuskizun lotsagarriagatik", baina aitortu du bat egiten duela bertan esandako ideia "batzuekin".


Mikel Urabaien (Paris 365): “Erakundeek erantzukizuna aldamenekoari pasatzen diote”

Paris 365 jantokiak ez ditu martxora arte aurrez aurreko afariak emango eta erakundeei inplikazioa eskatu die konponbidea lortzeko.

 


Kontziliatzeko, haur-eskolak arratsalde eta gauez irekitzea: Espainiako ministroaren proposamenak hautsak harrotu ditu

Arratsaldez eta gauez lan egiten duen jendea dagoela argudiatuta, 0-3 urteko umeentzat 24 orduz zabalik egongo diren haur-eskolen beharra planteatu du Espainiako Enplegu ministroak. Erreakzio-katea berehalakoa izan da eta agerian utzi du nola ulertzen dugun kontziliazioa, zeren... [+]


Paralelismoak eta distantziak

Orain gutxi Txantreako Irakurle Eskolan Gael Faye idazlearen Ene herri txikia eleberria irakurri genuen, Irati Bereauk euskarara itzulitako bertsioan. Liburuak Gabrielen –Burundin jaiotako haur bat– historia kontatzen du. Aita frantsesa du eta ama Ruandatik ihes... [+]


Martxoak 23 talde armatuak aldebakarreko su etena iragarri du Kongon

Gobernuarekin negoziatu gabe iragarri du erabakia talde armatuak, "arrazoi humanitarioengatik" dela argudiatuta. Joan den astean herrialdeko Goma hiria bereganatu zuten matxinoek, eta, Nazio Batuen Erakundearen arabera, 900 hildako baino gehiago eragin dituzte hiri... [+]


Zaldibarko zabortegian hildako Beltran eta Sololuze omenduko dituzte igandean, hondamendiaren bosgarren urtemugan

Zaldibar Argitu ekimenak adierazi du "gogaituta" dagoela instrukzio fasearen iraupenarekin, bost urte igarota, oraindik ez baitira kaleratu auziaren ondorioak.


Auzi eta erronka ugari izango dituzte gogoetagai Amikuzeko Otsail Ostegunetan

Otsailaren 6an hasi eta 27ra bitarte, lau ekitaldi antolatu dituzte Donapaleun. Lehena herriko etxean iraganen da, eta ondokoak Bideak gunean.


Erorien Monumentua eraistearen aldeko plataformak EH Bilduren, PSNren eta Geroa Bairen jarrera salatu du

Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.


Muga-zergen mehatxuarekin, Trumpen esanetara ipini dira Mexiko eta Kanada

Muga-zergak ez ipintzearen truke, AEBen eskakizunak konplitzeko konpromisoa hartu dute: bakoitzak 10.000 soldadu ipiniko ditu mugan, AEBen segurtasunaren izenean.


Lamiakoko ibaipeko autobidearen aurkako manifestazioa egingo dute otsailaren 8an, Bilbon

Subflubiala EZ! plataformak salatu du proiektuak ez diela "herritarren benetako beharrei" erantzuten, eta ingurumenean, gizartean eta ekonomian "inpaktu larriak" eragiten dituela.


2025-02-04 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Su hartuko ote du Txinak eraiki nahi duen munduko presarik handienak?

Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]


ANALISIA
Trumpismoa Espainian

Proces-aren aurkako epai gogorra 2019ko urrian atera zen eta horrek Bartzelona sutan jarri zuen. Testuinguru horretan, Espainiako Estatuan bolo-bolo irakurri zen eskuineko prentsan jaregindako esaldi hau: “Espainiaren on beharrez, 50 urtero Bartzelona bonbardatu beharko... [+]


Nafarroako Gobernuak salatu du migratzaileentzako arreta bulegoan pintaketa faxistak agertu direla

Gobernuak adierazi du ez duela beste aldera begiratuko "nazioarteko erasoaldi faxistaren eta ultraren aurrean", eta ez dituela onartuko "gorrotoarekin lotutako" eraso gehiago.


Muturreko beroak 2,3 milioi hildako eragingo lituzke Europan mende bukaerarako

Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.


2025-02-04 | Estitxu Eizagirre
"Trantsizio energetikoa eztabaidan"
Mikel Otero eta Aitziber Saroberen arteko mahai-ingurua asteazkenean Donostian

Otsailaren 5ean Donostian "Trantsizio energetikoa eztabaidan: aukerak eta arriskuak" izenburua duen mahai-inguruan parte hartuko dute Mikel Otero EH Bilduko trantsizio ekologikorako arduradunak eta Aitziber Sarobe natur kontserbazionistak. Ekitaldi hau lau talde... [+]


Eguneraketa berriak daude