Bolibarren ezpata… ala Cernudarena?

ekai Txalapartegi
Egoitz Lasa
Duela bi aste irakasle mordoa joan zen Kubara, Pedagogia 2009 Kongresuan parte hartzera. Guztira 5.000 irakasle inguru, gehienak latinoamerikarrak, tartean nola ez hogeiren bat euskaldun ginen. Hik Hasiko lagunek antolatutako bidaian, hemengo hotz-elurteak atzean utzi eta gogoz abiatu ginen Habana epelera, eredu pedagogiko berrien bila.
 
Larria da egoera Latinoamerikan, indigenen egoera, emakumeena, txiroena... Testuinguru horretan irakasle askoren egitekoa militantea da horregatik, halabeharrez. Trintxera moduan bizi du irakasle askok lanbidea eta ondorioz politika ere oso presente egon da Kongresu osoan.
 
Latinoamerikako testuinguruan ezin da irakaskuntzaz hitz egin, politikaz edo ekonomiaz hitz egin gabe. Deigarria da esaterako irakasle-militante horiek Karl Marx auditorioan ikustea, 40 herrialdetakoak izan arren guztiak batera oihu egiten: “¡Alerta! ¡Alerta! Alerta que camina la espada de Bolibar por América Latina”. Horrelako bilkurak ezkerraren indar erakustaldiak bihurtzen dira.
 
Bolibarren ezpata horrek ordea gazteleraz bakarrik zekien. Kongresuko ekitaldi ofizialetan ez genuen beste hizkuntzarik entzun. Gazteleraz egin zen sarrera, gazteleraz abestu ziguten, diskurtso politikoak, ponentzia guztiak, dena egin zuten gazteleraz. Irakasleek sakoneko aldaketak nahi dituzte, hori argi geratu zen, baina antolatzaileek gazteleraren hegemonia ez zuten zalantzan ipini.
 
Oihuok entzutean nire golkorako pentsatzen nuen Bolibarren ezpata hori ez ote zen Luis Cernudak loriatu zuen beste ezpata hura. Gaztelerari Amerikako bidea ireki zion ezpata kolonial hura alegia: “Cuatro siglos atrás, con la pluma y la espada, ganaron para ella destino universal. Porque el poeta no puede conseguir para su lengua ese destino si no le asiste el héroe”. Kolonialismoaren ezpata linguistikoa altxatzen da oraindik ere Bolibar “askatzailearen” eskuan.
 
Bolibarren ezpatak horrela ezin ditu indigenen haurrak askatu, zapalkuntza kulturalaren hazia bere baitan daramalako. Cernudak zintzoki aitortu zuen: “Ellos, a sabiendas o no, quiéranlo o no, con esos mismos signos de su alma, que son las palabras, mantienen vivo el destino de nuestro país”.
 
Bilkura hauek gazteleraz bakarrik egiten diren artean, tokian tokiko hizkuntzei leku duin bat egiten ez zaien artean, beldur naiz Latinoamerikak kulturalki odolusten jarraituko duela ezpata kolonialak duela bost mende irekitako zauritik.

Azkenak
Martxoak 23 talde armatuak aldebakarreko su etena iragarri du Kongon

Gobernuarekin negoziatu gabe iragarri du erabakia talde armatuak, "arrazoi humanitarioengatik" dela argudiatuta. Joan den astean herrialdeko Goma hiria bereganatu zuten matxinoek, eta, Nazio Batuen Erakundearen arabera, 900 hildako baino gehiago eragin dituzte hiri... [+]


Zaldibarko zabortegian hildako Beltran eta Sololuze omenduko dituzte igandean, hondamendiaren bosgarren urtemugan

Zaldibar Argitu ekimenak adierazi du "gogaituta" dagoela instrukzio fasearen iraupenarekin, bost urte igarota, oraindik ez baitira kaleratu auziaren ondorioak.


Auzi eta erronka ugari izango dituzte gogoetagai Amikuzeko Otsail Ostegunetan

Otsailaren 6an hasi eta 27ra bitarte, lau ekitaldi antolatu dituzte Donapaleun. Lehena herriko etxean iraganen da, eta ondokoak Bideak gunean.


Erorien Monumentua eraistearen aldeko plataformak EH Bilduren, PSNren eta Gero Bairen jarrera salatu du

Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.


Muga-zergen mehatxuarekin, Trumpen esanetara ipini dira Mexiko eta Kanada

Muga-zergak ez ipintzearen truke, AEBen eskakizunak konplitzeko konpromisoa hartu dute: bakoitzak 10.000 soldadu ipiniko ditu mugan, AEBen segurtasunaren izenean.


Lamiakoko ibaipeko autobidearen aurkako manifestazioa egingo dute otsailaren 8an, Bilbon

Subflubiala EZ! plataformak salatu du proiektuak ez diela "herritarren benetako beharrei" erantzuten, eta ingurumenean, gizartean eta ekonomian "inpaktu larriak" eragiten dituela.


2025-02-04 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Su hartuko ote du Txinak eraiki nahi duen munduko presarik handienak?

Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]


ANALISIA
Trumpismoa Espainian

Proces-aren aurkako epai gogorra 2019ko urrian atera zen eta horrek Bartzelona sutan jarri zuen. Testuinguru horretan, Espainiako Estatuan bolo-bolo irakurri zen eskuineko prentsan jaregindako esaldi hau: “Espainiaren on beharrez, 50 urtero Bartzelona bonbardatu beharko... [+]


Nafarroako Gobernuak salatu du migratzaileentzako arreta bulegoan pintaketa faxistak agertu direla

Gobernuak adierazi du ez duela beste aldera begiratuko "nazioarteko erasoaldi faxistaren eta ultraren aurrean", eta ez dituela onartuko "gorrotoarekin lotutako" eraso gehiago.


Muturreko beroak 2,3 milioi hildako eragingo lituzke Europan mende bukaerarako

Nature Medicine aldizkarian publikatutako artikuluaren arabera, berotegi efektuaren ondorioz handiagoa izango da beroak eragindako heriotzen igoera hotzak eragiten duen heriotza jaitsiera baino. Gainera, beroarekiko egokitze onenak ere ez luke arazoa guztiz konponduko.


2025-02-04 | Estitxu Eizagirre
"Trantsizio energetikoa eztabaidan"
Mikel Otero eta Aitziber Saroberen arteko mahai-ingurua asteazkenean Donostian

Otsailaren 5ean Donostian "Trantsizio energetikoa eztabaidan: aukerak eta arriskuak" izenburua duen mahai-inguruan parte hartuko dute Mikel Otero EH Bilduko trantsizio ekologikorako arduradunak eta Aitziber Sarobe natur kontserbazionistak. Ekitaldi hau lau talde... [+]


Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


Haurrek Debako liburutegian jasaten duten bazterketaren aurrean esku hartzeko eskatu diote Jaurlaritzari

Liburutegi publikoak kudeatzearen ardura duen EAEko Liburutegi Zerbitzura gutun bidalketa masiboa egin dute Debako hainbat herritarrek, herriko liburutegiko araudi diskriminatzailearen aurrean esku har dezala eskatzeko. 6 urtetik beherakoek egunean ordubetez baino ezin dute... [+]


2025-02-04 | Gedar
Hilaren 21ean epaituko dituzte hiru lagun Gasteizen, etxegabetze bati aurre egiteagatik

Lau urte eta erdira arteko kartzela-zigorrak eta 25.000 eurorainoko isunak eskatzen dituzte auzipetuentzat. Duela lau urte, etxe-kaleratze bat gelditzen saiatu ziren Herrandarren kalean.


Iñigo Cabacas Herri Harmaila
“Jazarpena azken urte eta erdian areagotu da”

Iñigo Cabacas Herri Harmaila taldea eta Athleticen arteko harremana nahaspilatuta dago azkenaldian. Iñigo Cabacas Herri Harmailako Iñigorekin hitz egiteko aukera izan dugu astelehenean.


Eguneraketa berriak daude