Udalerri txikiak eta Europako fondoak: aukera galdua?
Iruñeko Errotxapea auzoaMikel Saiz
Aitor Bilbaoren arabera, gure udalen inertzia beti antzerakoa izan da: Foru Aldunditik edota Jaurlaritzatik etorritako ideien etorriari itxarotea, eta guztietan, haienganako menpekotasun finantzarioari aitzakia bilatuz. “Hala ere, badira aukera zabalagoak Foru eta Jaurlaritzako finantzazio eskabide guneetatik at, eta zuzenean Udala-Europa harremana sortzen denean, ez da bitartekorik, ezta oztoporik ere”.
A) LIFE Fondoak
Fondo hau hiru ardatzetan banatzen da: LIFE Natura eta Bioaniztasuna (propio naturarako), LIFE Informazioa eta Komunikazioa, eta LIFE Ingurumen Politika eta Gobernantza. Azken horren bitartez, Hiri Ingurumena eta Bizitza Kalitateari buruzko Estrategia Tematikoa lantzen da.
LIFE fondoez baliatu den gertuko adibidea Les Presses izeneko 1.700 biztanleko herrian topa dezakegu, Gironako Garrotxa eskualdean. Pedra Tosca parkean, aitzinean nekazal eremua izandakoan, txabolak eta zabortegi klandestinoa daude orain, Olot hiriaren periferia urbanoak hartua. LIFE Proiektuaren xedea, ingurua berriz ere nekazal eremu bihurtu eta aisialdirako eta ingurumen hezkuntzarako, 26 hektareako “parke eszeniko” bat antolatzea izan da.
B) FEDER Fondoak
FEDER izenburu orokorraren azpian hainbat Fondo sorta dago. URBAN deritzona da horietako bat. Bere lehentasunen artean, hirien bizi kalitatea legoke, eraikinak eraberritzea, gune berdeak sortzea, eta kutsadura urriko garraio publikoak eta energia berriztagarriak sustatzea.
Euskal Herriko zenbait proiektu sartu dira fondo hauen babespean: Bilbo Zaharra auzoa, Barakaldo, Pasaiako badia, Iruñeko alde zaharreko eta Errotxapea auzoko biziberritze proiektuak… Horrek ez du esan nahi udalerri edota eskualde industrial zabaletara bakarrik zuzenduta daudenik. Biarritzen, adibidez, La Negresse auzoan, fondo hauen bitartez proiektu bat aurrera atera zen: zortzi hektareako gune degradatuan, gune berde bat berreskuratu zen.
Bilbaoren hitzetan, ez da beti derrigorrezkoa bertoko goi erakundeetara eta sarritan ama-ordezkoaren talantea izaten duten sailburuengana eskean joatea. Europako Batzordearen beraren estatistiken arabera, fondo hauetara aurkezten diren ia %40, udal erakundeak izaten dira, udal txikiak barne… “Txikia ere, ondo landua bada, kontutan hartzen da Bruselan”.
Aitor Bilbaoren ustez, hemengo kasuei buruz hitz egitean, fondoak onerako edo txarrerako izan diren aztertzea beti izango da eztabaidarako gaia. “Gauza da fondoak eskuratzeko aukera badagoela. Diruarekin okerreko bidea hartzen bada erantzuleei eskatu beharko zaizkie kontuak, baina fondoek eurek ez dute azken emaitza erabakitzen, hori kudeatzaileen ardura da”.
Fondo horietara jotzeko ohiturarik zergatik ez dagoen galdetu diogu Bilbaori. Hainbat faktore aipatu dizkigu. Ezjakintasuna da horietako bat. “Laguntza horiek badirenik ere askok ez dute jakingo”, esan digu Kontsumo eta Industria Segurtasuneko Zuzendaritzako kideak. Foru Aldundiek Udalen gainean duten tutoretza ahalmena ere aintzat hartu behar da. Kontzertu Ekonomikoan bertan legez araututa dago arlo ekonomiko-finantzarioan duten tutoretza eskumena: “Udalek ere ‘somatizatu’ egin dute egoera hori, Aldundira erromesen moduan eskean joatea, alegia”.
Gainera, Europako fondoetara aurkeztea oso nekosoa omen da: egitasmoa aurrez landu behar da, aurrekontuko partidak ondo zehaztu eta justifikatu, eta behin jardunean hasita, uneoroko informazioa eta gardentasuna eskaini behar zaizkie Bruselako ordezkariei. “Gure artean, aginte jarduerak oraindik ez daude Europa aurreratuaren prozeduretara homologatuta. Bilboko Abandoibarrako kasua adibideetako bat da. Eta pena da, aukera galdua delako. Europako Batzordearen urteroko txostenaren arabera, LIFE fondoetara aurkeztutako aginte publikoen artean, heren bat baino gehiago toki administrazioak izan ohi dira”.
Bere iritziz, Abandoibarran egindakoak ez du meritu berezirik: “Hasteko, lurzorua jabego publikokoa zen osorik, eta diru kostu gehiena ere aurrekontu publikoetatik atera da”. Bada, gainera, egunotan albiste polemiko baten berri izan dugu. FEDER fondoak direla eta, Bruselako auditoreek bertoko administrazioei 3 milioi euro eskatzen dizkiote, operazio horretan sortutako plusbalio urbanistikoek proiektua bera autofinantzatu beharko luketelako, eta diru publikoa (Europakoa bederen) ezin delako horrelako kasuetarako bideratu.
Europar Batasuneko fondoak
A) LIFE Fondoak
Fondo hau hiru ardatzetan banatzen da: LIFE Natura eta Bioaniztasuna (propio naturarako), LIFE Informazioa eta Komunikazioa, eta LIFE Ingurumen Politika eta Gobernantza. Azken horren bitartez, Hiri Ingurumena eta Bizitza Kalitateari buruzko Estrategia Tematikoa lantzen da.
LIFE fondoez baliatu den gertuko adibidea Les Presses izeneko 1.700 biztanleko herrian topa dezakegu, Gironako Garrotxa eskualdean. Pedra Tosca parkean, aitzinean nekazal eremua izandakoan, txabolak eta zabortegi klandestinoa daude orain, Olot hiriaren periferia urbanoak hartua. LIFE Proiektuaren xedea, ingurua berriz ere nekazal eremu bihurtu eta aisialdirako eta ingurumen hezkuntzarako, 26 hektareako “parke eszeniko” bat antolatzea izan da.
B) FEDER Fondoak
FEDER izenburu orokorraren azpian hainbat Fondo sorta dago. URBAN deritzona da horietako bat. Bere lehentasunen artean, hirien bizi kalitatea legoke, eraikinak eraberritzea, gune berdeak sortzea, eta kutsadura urriko garraio publikoak eta energia berriztagarriak sustatzea.
Euskal Herriko zenbait proiektu sartu dira fondo hauen babespean: Bilbo Zaharra auzoa, Barakaldo, Pasaiako badia, Iruñeko alde zaharreko eta Errotxapea auzoko biziberritze proiektuak… Horrek ez du esan nahi udalerri edota eskualde industrial zabaletara bakarrik zuzenduta daudenik. Biarritzen, adibidez, La Negresse auzoan, fondo hauen bitartez proiektu bat aurrera atera zen: zortzi hektareako gune degradatuan, gune berde bat berreskuratu zen.
Bilbaoren hitzetan, ez da beti derrigorrezkoa bertoko goi erakundeetara eta sarritan ama-ordezkoaren talantea izaten duten sailburuengana eskean joatea. Europako Batzordearen beraren estatistiken arabera, fondo hauetara aurkezten diren ia %40, udal erakundeak izaten dira, udal txikiak barne… “Txikia ere, ondo landua bada, kontutan hartzen da Bruselan”.
Zergatik ez dugu Bruselara jotzen?
Aitor Bilbaoren ustez, hemengo kasuei buruz hitz egitean, fondoak onerako edo txarrerako izan diren aztertzea beti izango da eztabaidarako gaia. “Gauza da fondoak eskuratzeko aukera badagoela. Diruarekin okerreko bidea hartzen bada erantzuleei eskatu beharko zaizkie kontuak, baina fondoek eurek ez dute azken emaitza erabakitzen, hori kudeatzaileen ardura da”.
Fondo horietara jotzeko ohiturarik zergatik ez dagoen galdetu diogu Bilbaori. Hainbat faktore aipatu dizkigu. Ezjakintasuna da horietako bat. “Laguntza horiek badirenik ere askok ez dute jakingo”, esan digu Kontsumo eta Industria Segurtasuneko Zuzendaritzako kideak. Foru Aldundiek Udalen gainean duten tutoretza ahalmena ere aintzat hartu behar da. Kontzertu Ekonomikoan bertan legez araututa dago arlo ekonomiko-finantzarioan duten tutoretza eskumena: “Udalek ere ‘somatizatu’ egin dute egoera hori, Aldundira erromesen moduan eskean joatea, alegia”.
Gainera, Europako fondoetara aurkeztea oso nekosoa omen da: egitasmoa aurrez landu behar da, aurrekontuko partidak ondo zehaztu eta justifikatu, eta behin jardunean hasita, uneoroko informazioa eta gardentasuna eskaini behar zaizkie Bruselako ordezkariei. “Gure artean, aginte jarduerak oraindik ez daude Europa aurreratuaren prozeduretara homologatuta. Bilboko Abandoibarrako kasua adibideetako bat da. Eta pena da, aukera galdua delako. Europako Batzordearen urteroko txostenaren arabera, LIFE fondoetara aurkeztutako aginte publikoen artean, heren bat baino gehiago toki administrazioak izan ohi dira”.
Bere iritziz, Abandoibarran egindakoak ez du meritu berezirik: “Hasteko, lurzorua jabego publikokoa zen osorik, eta diru kostu gehiena ere aurrekontu publikoetatik atera da”. Bada, gainera, egunotan albiste polemiko baten berri izan dugu. FEDER fondoak direla eta, Bruselako auditoreek bertoko administrazioei 3 milioi euro eskatzen dizkiote, operazio horretan sortutako plusbalio urbanistikoek proiektua bera autofinantzatu beharko luketelako, eta diru publikoa (Europakoa bederen) ezin delako horrelako kasuetarako bideratu.