Oliturriko bandiduak

I

Mila zazpiehun eta
laurogeigarrena,
matxinada osteko
urte gogorrena.
Soldaduei ihesi
larri zebilena
Arnon ezkutatzen zen
basoan barrena.

II

Ormolako artadian
haran ta gailurrak,
haitzulo nahiz karobiz
jositako lurrak.
Bertan ezkutatuta
jauntxoei beldurrak
bizi ziren motxaila
ta bide lapurrak.

III

Haietako bat Txomin,
txondorgile hura
babes bila joana
Arno ingurura.
Aurpegia ikatzez
zikintzeko ohitura,
hargatik zetorkion
“Txomin Beltz” deitura.

IV

“Torre” ta “Martin Txiki”
alproja parea,
baita “Xanturu” eta
Don Jose abadea,
hala osatu zuen
Txominek taldea
“jantxakurrei” lapurtu
zen euren legea.
V

Arrats hartan Lekonden
izara zuriak
balkoitik eskegita
propio jarriak.
Arnoko talaiara
seinale garbiak:
urteko zerga bila
badatoz guardiak.

VI

Lekondeko Joxeri
Txominek honela:
“to dirua ta erosi
ardo ta okela.
Eman guardei edaten
inoiz ez bezela,
masailak gorrituta
irten daitezela”.

VII

Hala atera ziren
guardak mantso-mantso...
Martin Txiki zelatan
zuhaitz gainetik so.
Hark abisua pasa,
besteek eraso,
jipoi eder bat eman
ta zakua jaso.

VIII

Baserritarrei eman
guardek lapurtua,
dirua taldearentzat
hala zen tratua;
Ormolan omen zuten
ezkutalekua:
Oliturri inguruko
koba sekretua.

IX

On Julian de Zabala
Lasalde-Ederreko
jauntxoa ez zegoen
umore oneko.
Soldaduei agindu
prest zela emateko
ehun ta hogei erreal
buru bakoitzeko.

X

Astigarrabiatik
Ormola aldera,
hirurogei soldadu
baziren denera.
Txominek antzemanda
haien etorrera
ihesi joan ziren
Ameikutzen behera.

XI

Soldadu gehiago zain
zeuden Ameikutzen!
Aurrez prestatutako
tranpa zen hain zuzen.
Trabuko tiro hotsak
entzun ziren ozen
“bandiduen” azkena
huraxe izan zen.

XII

Bukatzeko kondaira
gogoangarria,
baserritarrek jarri
zuten hilarria.
Jakin nahi duenak non
dagoen jarria,
bisitatu dezala
Ameikutzko harria!

Oharra: Mutrikuko Bertso Eskolak antolatutako XXIII. Okelar Sariko sorta irabazlea.

Doinua: “Markesaren alaba”

Azkenak
2025-01-20 | ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza

EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Ortuzar prest agertu da EAJren buru izaten segitzeko

Abian da EAJren barne prozesua. Lehen fasea urtarrilaren 20tik otsailaren 2ra bitartean egingo da. Gaurtik aurrera, Ortuzarrek alderdiaren buru izaten jarraituko duen erabakitzeko aukera izango dute EAJko afiliatuek.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Sunsundegiren aldeko manifestazioa: “Sakanan bizi eta lan egin nahi dugu”

Sunsundegik “produktua eta merkatua” dituela azpimarratu dute Altsasun eginiko manifestazioan. “Nafarroarentzat enpresa estrategikoa” izan daitekeela defendatu dute langileek, eta itxiera “aukera gisa ulertzen ez dutela” ziurtatu.


2025-01-20 | ARGIA
Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek

Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Su-etena indarrean, Israel eta Hamas hasi dira bahituak trukatzen

Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.


Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”

Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]


2025-01-20 | dantzan.eus
Martxora arte kalez kale eta etxez etxe ibiliko dira kaskarotak Lapurdin

Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]


2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


Eguneraketa berriak daude