Giroa erroiztuz gero

Aurten Pelestrina sekula ezagutu gabeko urriko hosto gorritzea ikustera eraman duen eguraldiak gobernatu du gorritze horixe bera. Ederra eta eskuzabala doan udazken giroak, jeneralean, goi eta mendietan erakusten ditu Oriako Aginagan omendu berria duten Alejandro Tapia margolariaren paletako kolore biziak. Aurten ondroso hedatu ditu beheko bailaretan barrena, kresalak utzitako gatz pinportekin hostajea errioko ispiluan apaintzen duten basoetaraino.

Erretiroa hartzen ari diren hosto eta orrien ospakizuneko kolore besta eguraldiaren esku dago; tenperaturak behera, eguna moztu eta argia murriztu, neguteari buru egiteko jakien biltegia lepo eta berokien tarratak osatu behar ditu zuhaitzak. Horixe da udazken kolorea. Kolore horien aurtengo aparteko suaren zergatia eguraldiaren aparteko koska izan da; tenperaturak, erroiztu eta bat-batean jauzi galanta egin du, itsumustuan udako giro gozoetatik neguko freskuretara; argiak antzerako beherakada izan du, lipar bakar bateko tarterik gabe egun eguzkitsuetatik euriteetako zeharo goibeletarakoa. Koska honek daramatza koloreak itulan. Tenperatura eta argiaren jaitsiera pixkanakakoa bada, hostoen kolorearen aldaketa ere halakoxea izango da. Jaitsiera hori tupustekoa bada, ezustean harrapatuko ditu zuhaitzak eta denek batera margotu beharko dute paisaia.

Zuhaitz jende batek horia eta laruaren urretik jotzen du. Kolore hori hostoan izaten da urte osoan, berdeak azpian, hankapean harrapatua ordea. Hotzak eta argi-peituak hostoa berdetzen duen klorofilaren ekoizpena eteten duenean aire azalduko dira hori-aireak. Karotenoak dira horiztatze horren arduradunak eta lizar, pago, urki, ezki, makal, zurzuri, astigar gutxi batzuk, gaztainondo, tulipero, sasi-akazia, platano, xarma, hurritz, sahats, zumar, zume, eta abar margotu dituzte.

Beste zuhaitz jende gartsuago batek gorrirako joera du, astigar gehienak, lertxuna, likidanbarra, haritzen aldra (kanduduna eta kandugabea, ametz arrunta eta ilaunduna, nortekoa edo amerikarra, erkametza...), gereziondoa eta sagarrondoa tartean. Karoteno horiztatzailea urte osoan hostoan bada, hostoak gorritzen dituen antozianina udazkenean sortuko du landareak. Antozianina horixe bera da marrubiak, aranak edota sagarrak (Pelestrinaren marrak tartean) gorritzen dituena.

Azkenak
Carrefourren kontrako boikota oinarri izanik, baterajotze nazionalera deitu du DBZak

Gizarte Palestinarrak luzatutako Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak kanpainak baterajotze nazionalera deitu du otsailaren 15erako Carrefourrek Hego Euskal Herrian dituen bost merkataritza zentrotan. 


EH Bilduk zerrenda bateratuak osatzeko eskua luzatu die EAJri eta ezker konfederalari, Espainiara eta Europara begira

"Adostasun zabaleko gutxieneko programa amankomun bat" oinarrian izatea posible da EH Bilduren esanetan, eta zerrenda bateratuak osatzea lehenetsiko du Espainiako eta Europako hauteskundeetan, Frantziako Estatu mailako Fronte Herritar Berriaren tankera hartuta.


Ibaipeko autobidearen proiektua gelditzea exijitu dute ehunka lagunek Bilbon

Bizkaiko Foru Aldundiak abiatutako proiektuak "herritarren benetako beharrei" erantzuten ez diela salatu dute, Subflubiala EZ! plataformak deituta. Autobideak eraiki ordez, instituzioek garraio publikoa sustatu behar dutela adierazi dute.


Joaquín Beltran eta Alberto Sololuze oroitu dituzte Zaldibargo zabortegiaren hondamenditik bost urtera

Bi langileak oroitzeaz gain erantzukizunak eskatu dituzte igandean, Zaldibar Argituk Eitzagan egindako ekitaldian. Justiziaren mantsotasuna salatu dute, sumarioa oraindik instrukzio fasean dagoelako.


“Udala legez kanpo ari da errolda ukatzen gasteiztar behartsuenei”

Erroldarik gabe izaterik ez ekimenak Gasteizko Udalaren bi barne dokumentu eman zituen argitara urtarrilaren 30ean. Udalerrian erroldatzeko irizpide murriztaileak jasotzen dira bertan, “bidegabeak eta ilegalak”, eragilearen esanetan, herritar baztertuenen kaltetan... [+]


2025-02-10 | Behe Banda
Barra warroak |
Gaia atera

Batzuetan ez dakit gehiegi ez ote den. Pipa janean gaudela, beste edozer gauzaz hitz egiten gaudela, gaia ateratzea. Ozen hitz egitea gustatzen zaigu guri, ia isilunerik ez uztea, ahotsak teilakatzea, zeinek handiagoa botatzea. Hitz egitea bakoitzak bereaz, bakoitzak... [+]


2025-02-10 | Hala Bedi
[Hala bideo] Palestinaren aldeko eta Israelen aurkako oihua ozen entzun zen ostiralean Gasteizen

Ehunka pertsona mobilizatu ziren Maccabi Tel Aviv talde israeldarrak Gasteizen jokatu duela gaitzesteko. «Israelgo Estatuaren normalizazioari» ekarpena egiten diola kritikatu diote Baskoniaren zuzendaritzari.


Save the children, saldu bonbak

Pilar Kaltzada Zedarriak taldeko kidea da. Urtarrilaren 15ean taldeak armagintza industria bultzatzeko hurrengo urteotan egongo den “aukera bikaina” aprobetxatzera deitu zuen, oihartzun handia izan zuen ekitaldi arranditsuan. Gasteizkoak talde antimilitaristaren... [+]


2025-02-10 | Amanda Verrone
Euskal Herriko lurra deskolonizatu:
Euskara agroekologikoa da

Horrela eman diogu amaiera deskolonizazioari buruzko lantaldeari, joan den azaroan Arraia-Maeztun (Araba) egin ziren “Euskal Herrian ekofeminismoak gorpuzten” topaketen baitan. Lurraldearen defentsaren hainbat espresioren babesleku izan zen, ideia emankorren hazitegi... [+]


2025-02-10 | Irati Diez Virto
Izotz arotik hona, endemismoa kolokan

Azken glaziazioan Euskal Herriko lurraldea zapaltzen zuten mamutek, leizeetako hartzek, bisonteek eta baita hienek ere. Elur iraunkorrera eta hotzera egindako animalia horiek desagertu egin ziren baldintza glaziarrekin batera. Baina dinosauroen desagerpenaren garaian ugaztun... [+]


2025-02-10 | Jakoba Errekondo
Migranondoa, beste bat etxerako

Mingrana urrutitik ekarritako fruitua da. Punisagarra da mingrana edo alesagarra edo alegorria edo milagrana edo xokorra edo granada: Punica granatum. Punica izena latinetik dator, eta “punicum malum” izenaren laburdura da, eta punicum horrek Poenus edo Phoinikes du... [+]


2025-02-10 | Garazi Zabaleta
Herrizoma
Gasteizko elikadura sarea eraldaketarako tresna

Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]


ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Eguneraketa berriak daude