Xabier Portugal eta Rotu Astrain

Joxerra Aizpurua
Alberto Elosegi
Elhuyarren ari ginen 1984. urtean, bideogintzari ateak zabaldu genizkion, zientzia dibulgazioaren formatu berri gisa. Ikasleentzat nahi genituen filmak eta hautatutako lehen gaia “Robot industrialak” izan zen. Bagenekien Ikastolen Elkarteak audiobisualen atal indartsua zuela eta beraiengana jo genuen ideiaren zirriborroarekin. Proiektua gustatu eta kofiantzatzea erabaki genuen guk informazioa eta beraiek zinema-teknika jarriz.

Hantxe ezagutu nituen Xabier eta Rotu eta beraiekin aritu nintzen ia urtebetez hau eta bestea grabatzen.

Xabierrek gutxi zekien robotaz, baina lanaren amaieran guk bezainbeste bai; gidoia idaztea eta eszenak zehaztea bere lana izan zen, lanen koordinazioarekin batera. Rotu ixila zen, baina eszena eta irudien kalitatea bere kamerekin lortu zituen.

90eko hamarkadan utzi gintuen Rotuk, ixilik utzi ere. Aurten Xabierrek utzi gaitu eta “memoria historikoa” aldarrikatzen utzi gaitu, bere azkenetako lana Pasaian 1936ko gudan desagertutakoen memoria berpiztea izan baita.

Rotu irudiarekin eta Xabier kritika, zinema eta alkate-izanarekin lotzen badira ere, nik euskarazko zientzia dibulgazioaren alorrarekin ere lotu nahi ditut, egunen batean inork Googlen euskara, zientzia, robotak, dibulgazioa edo antzeko hitzak sartzen baditu bilaketaren emaitzan Rotu eta Xabier azal daitezen.

Zientzian eta teknologian egunero argitaratzen dira lorpenak eta lorpen horiekin batera ikerlarien izen-abizenak. Aurrekoak ez du balio, azkenak bakarrik balio du eta lorpenaren historia azkeneko unera mugatzen da; atzo ez da historia, gaur ere ez, oraintxe baino ez da historia eta ez gara konturatzen hau gaur lortu bada, atzo hura egin zelako eta herenegun hark ideia bat izan zuelako izan dela. Gainera, zientzialariak espezialista izan behar du eta zientziaz jakin behar du eta gainerako arloez kezkatzea gaizki ikusita dago.

Rotu eta Xabier eta batez ere azken hau, alor askotan aritu ziren, beraz gaurko estandarretatik at izango lirateke; hala ere Xabierrek, arestian esan bezala, aurrekoak gaurkora ekarri nahi izan ditu bera desagertu aurretik eta bide batez gu, gure egoera eta gure etorkizuna atzokoaren jarraipena eta ondorioa dela gogorarazi digu.

Lerro hauen bidez Xabier eta Rotu gogora ekarri nahi ditut, zientzia dibulgazioaren izenean hain zuzen ere, jakin baitakigu etorkizunean ere, historia zubi amaitezina dela pentsatzen duten euskaldunak izango direla. Haientzat!

Azkenak
2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?

Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.


2024-10-18 | Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako

“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]


2024-10-18 | Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin

Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.


2024-10-18 | Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia

Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.


Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du

Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.


Eguneraketa berriak daude