Harrigarria da zer aurrerakoiak garen besteen lekuan jartzen garenean. Kennedyz geroztik ez omen du halako entusiasmorik piztu amerikar politikari batek Europan. Obama Berlinen egon zenean hainbestekoa zen predikua entzutera hurbildutako jendetza ezen Aita Santu beltzaren bisita baitzirudien hark. Ez da oso irizpide zientifikoa baina nire intuizioan bermatu nahi dut pentsatzeko halako Obamania susmagarria dela, bereziki europarron artean.

Jakin nahi nuke alemaniarrek berotasun berarekin hartuko luketen Mehmet Suleyman bezalako izena luketen kantzilergaia. Ala guk, euskaldunok, Fernando Rubio izeneko bat, esaterako. Erraza da iparramerikarren arrazakeria-puritanismoaren gain ezartzea Obamaren balizko porrota (bidenabar, nire pronostikoa da galdu egingo duela azkenean). Baina begira ditzagun geure buruak zintzoki. Politikagintzan talde sentimentua da azkenean erabakien zolan dagoena. Kontua da zein talderekin identifikatzen garen (izan dadin etnikoa, linguistikoa, sexuala, ideologikoa edo beste), eta politika, funtsean, zera da: taldeen autodefinizio saio etengabe berritua.

Iparramerikar guztiek lortuko al dute Obamaren taldekide sentitzea? Ez da erraza Obama gailentzea. Polita litzateke. Estetikoa. Eta baldin bada herririk halako zerbait egin dezakeena hori Amerikako Estatu Batuak (AEB) dira. Inmigrazioa delako beraien jatorri eta mito fundatzailea (biztanle aborigenen exterminazioarekin batera, baina hori ez da, noski, mitoan integratu). 24 hours telesail ezagunak Obamari eman dion laguntza erretrospektiboa ere ez da makala. Urteak joan, urteak etorri, telesail ikusienean presidente beltz bat ikusi dute iparramerikarrek, bihotz onekoa, Ipar Amerikarekiko leiala, irmoa. Lotura soziala hain lausoa, lighta, postmodernoa, den herrialde horretan, nortasun nazionala deritzoguna Europa zaharrean baino askoz gehiago oinarritzen da fikzio zinematografiko nahiz telebistakoan. Hollywood da kontakizun nazional handiaren autorea. Horregatik, nik uste XXI. mendeko AEBen historia idatziko denean, eta Obamak irabaziko balu, esan beharko litzatekeela David Palmer –telesaileko pertsonaia– izan zela herrialde horretako lehen buruzagi beltza.

Azkenaldion eztabaidatzen hasi den gaia da euskal idazleon erantzukizuna Euskal Herriaz ematen dugun irudia dela eta. Egia da, oro har, negatibotasuna dela nagusi hemengo idazleen artean (ni barne) –goi literaturaren estandarrek hala eskatzen dutelako XIX. mendearen erdialdeaz geroztik Europan. Eta ez naiz inplizituki esaten ari (Errealismo Sozialistaren garai ilunenetara itzultzea suposatuko bailuke, dudarik gabe), euskal idazleari “norabide” bat eman behar zaionik arazo hau konpontzeko, geure buruaren irudi hobea eskaintzeko gizarteari. Negatibotasuna liseritzeko gai den irakurleria masoka eta trebatua badaukagu, eta jarrai dezatela (dezagun) idazleek geure burua ahal bezain gupidagabeki kritikatzen, beste inork ez baitu egingo bestela, tamalez. Baina ausartuko naiz esatera behar bada goi-kulturatik kanpo –literatura komertzialean (halakorik existitzea posible bada hemen), telebistan, zineman– posible dela gustukoak ditugun ereduak, ez bakarrik maila politikoan, baizik eta maila guztietan, erakargarri egitea, iparramerikarrek hain ongi lortzen duten bezala.

Beltz bat etxe zurian sarrarazteko gai badira Hollywoodeko spin doctor-ak, zergatik ez dugu lortuko guk ere, Juanjo, Katixa, nahi dugun oro fikzioaren laguntzaz?