Ameriketako ezkertiar jendeak ez dio ongietorri handirik egin albisteari. Batzuek patxada handiagoz eta beste batzuek haserreago, baina denek ere kezkaturik hartu dute uztailaren lehenean AEBetako armadak martxan jarri duen antolakizun berria: dagoeneko abian da IV. Flota, yankiei Karibe eta Hego Amerikako itsasoak kontrolatuko dizkiena.
 
Protestak ugariak izan dira, idatzizkoak eta kalekoak, apirilean AEBek jakinarazi zutenetik 1950ean desagertutako IV. Flota berpiztuarazi behar zutela. Hona aitortutako helburuak: “Eskualdean itsas segurtasuneko operazioak burutzea AEBen helburuak zaintzeko eta elkarlan eta segurtasunezko jarduerei laguntzeko, egonkortasuna sustatzeko eta armada aliatuekin batera edozein erasori aurre egiteko, inguru osoan bakea, egonkortasuna eta oparotasuna bultzatzeko”. Erraldoiaren mehatxu edulkoratuak iruditu zaizkie hitzok askori.
 
Kubako Gramma egunkarian Guillermo Rodríguez del Pozo jeneral erretiratuak La cuarta flota, ¿una reacción tardía? artikuluan bildu du armada kubatarraren analisia. Batetik, optimismoa yankiak berandu dabiltzalako. “Gure iritzian, IV. Flota berriz abiarazteak esanahi garrantzizkoa dauka: AEBetako gobernuak berandu erreakzionatu du Latinoamerikako eta Karibeko herrien ideia iraultzaileen aurrerakada geldiezinaren kontra, herriok nekatuta baitaude nazioarteko orden bidegabe eta hiltzaileak ezarri dien zanpaketaz”. Bestetik kezka: “Horrela erakusten du bere harrokeria inperioak, ez duelako desagertu nahi eta prest dagoelako ez desagertzeagatik indar militarra usatzera”.
 
Esan liteke lehendik ere klase guztietako isolamendu eta presioekin itota daukaten Kubak ez daukala Washingtongo erabakiokin lehenaz gain kezkatzeko motiborik. Aldiz, Venezuelako presidente Hugo Chavezek zuzenean proiektu bolivarianoaren kontrako mehatxutzat salatu du neurria. Horretan ados etorri zaizkio Hego Amerikako ezkertiar gehienak.
 
IV. Flotak berez ez dakar AEBetako armadaren barruan tresna gehiago sortzea, lehendik munduko armada hegemonikoak dauzkan baliabideak berriz antolatzea baizik. Ez da proiektu estrategiko berria, baina bada Estatu Batuak urteotan beren geopolitika alorrean egiten ari diren aldaketa oso mamitsuen adierazgarri.
 
AEBek dauzkaten indar militarren artean, operatibitateari dagokionez Itsas Armada edo Flota bi multzo handitan daukate banatua. Atlantikoko flota dago batetik, honek bere baitan hartzen dituelarik Bi eta Sei zenbakiak daramatzatenak, Seigarrena funtsean Mediterraneoan kokatua eta Europaz okupatzen dena. Itsas Bareko Flotak biltzen ditu hirugarren, bosgarren eta zazpigarrena. Laugarren Flota erantsiko diote hemendik aurrera.
 
Atlantikoko Flotako beste bietatik kendutako jende, bapore eta hegazkinak bilduko dira IV. Flota berrian. Zeintzuk? Oraingoz ez da jakina. Aditu batzuen ustez USS George Washington hegazkin-ontzi nuklearra izango du tresna nagusi. Eskolta moduan zenbait itsasontzi eta itsaspeko edukiko ditu. Taldean erasorako bi itsasontzi joango dira, horietako bakoitzaren barruan infanteriako 1.870 marinel, Harrier motako bost hegazkin, tropak garraiatzeko 42 helikoptero, itsaspekoen kontrako sei helikoptero, tropak lurreratzeko hiru txalupa, eta abar. Multzoa osatuko da destruktore batzuekin, fragatak, itsaspeko gehiago eta logistika bermatzeko bapore gehiago.

“Atzeko baratzea” zaindu berriro

George Bushek agintaldiaren bukaeran hartutako erabaki honen garrantzia erlatibizatzen dutenek diote AEBek ez dutela IV. Flotaren beharrik izan Hego Amerikan behin eta berriro eskua sartzeko. Izatez, gainera, IV. Flota 1943an sortu zuten naziei aurre hobeto egiteko, eta 1950ean desegin zuten berriro.
 
Hegoaldeko herrialdeetako ekonomia eta politika kontrolatzeko azken mende osoan ez dute faltan izan gringoek ez indarrik ez justifikazio teorikorik ere “Monroe Dotrina” fundatu zenetik. Ehun baino aldi gehiagotan interbenitu dute, edozein herrialdetako agintariak mugiarazi edo kentzeko XX. mendean zehar.
 
Gaur AEBek tropak hedatuak dauzkate Dominikar Errepublikan, El Salvadorren, Guatemalan, Hondurasen, Kolonbian, Perun, eta batik bat Panaman. Azken hamarkadan garrantzia berezia hartu du Kolonbiak iparramerikarrentzako. 800 militar dauzkate han, gehi beste 600 aholkulari kontratatu. 1999an teorian koka errotik suntsitzeko hitzartutako Plan Colombia urratsez urrats bihurtu da Kolonbiako armada eta indar paramilitarrak finantzatzeko plan orokorra. Eta AEBek beren politikaren lehentasuntzat mundu mailako borroka antiterrorista globala aldarrikatu dutenez, FARCeko gerrilla suntsitzeko operazioek berebiziko garrantzia hartu dute. Plan Colombia dela eta 2004an AEBek Bogotari 463 milioi dolar eman zizkioten.
 
Ez da harritzekoa orain Washingtonek IV. Flota berpiztu duenean kexuen azaldu dena Venezuelako presidente Hugo Chavez izatea. “Dudarik gabe, gure kontrako mehatxua da” deklaratu du, argituz Venezuelak badaukala interes berezia yankientzako, beren sistema politikoaz aparte: lurpean daukan petrolioa.
 
Guillermo Rodríguez del Pozo jeneral kubatarraren ustean, AEBek hiru ardatzen inguruan hartu dute IV. Flota sortzeko erabakia. Bat: “Latinoamerikan azken urteotan masen kontzientziatzea ari da gertatzen eta ondorioz leku batzuetan buruzagi ezkertiarrak eta bestetan aurrerazaleak sortu dira, batasunerako eta elkarlanerako joera dutenak, eta fruitu batzuk ikusten dira dagoeneko”. Bi: Afganistan eta Iraken ez atzera ez aurrera harrapatuta, Iran eta Siriari mehatxuka, Errusiarekin haserretuta eta etxean krisi ekonomikoaz ito beharrean, yankiek ez dute ondo zaindu beren patio trasero delakoa. Hiru: patio traseroan agertu dira gas eta petrolioa kopuru handitan, ahaztu gabe Ameriketako hegoaldean ekoizten diren janariak eta Amazonaseko bioaniztasun izugarria.
 
Raul Zibechi kazetari eta idazle argentinarrak analisi hori osatu du: “Eskualdearen eta munduaren karta berriro marraztu nahi dute Inperioak eta multinazionalek, aberastasunak dauden parajeetatik edo monolaboreen bidez lehengaiak sortu ditzaketenetatik herritarrak kanporatuz, agintari deserosoak edo ustelkeriaz edo bortxaz erauziz. Engranaje horretako pieza da IV. Flota”.
 
Jeneral kubatarrak gogorarazi du AEBetako Hego Komandoko buru James W. Stevensonek esana: “Gure ontziak barneratuko dira Hego Amerikako ibai handietan, betiko ur urdinetatik baino gehiago nabigatuko dute ibaietako ur arreetatik”. Hitzon antzeko hotsa izan behar dute inbasioek.
 

Informazio gehiago:

• Rodriguez del Pozo jeneral kubatarraren La cuarta flota, ¿una reacción tardía? artikulua Granma egunkarian
• El fantasma de la Cuarta Flota BBCren gaztelaniazko gunean
• Le retour de la Quatrième Flotte et l’avenir de l’Amérique latine, Jules Dufur-ena, Mondialisation gunean
• Raul Zibechi-ren Cuarta Flota, mensaje de guerra
• AEBetako Itsas Armada, ingelesezko Wikipedian
• AEBetako Itsas Armadaren webgunea