‘Euzkel Egutegiya’. Bertsoaren indarra eguneroko bizimoduan
(Utriusque Vasconiae, 2008), 362 orrialde.
Herri xehearen irakurketa praktika aztertu du liburu honetan, euskarazko alfabetatzearen historian aditu den Ana Eizagirrek. XIX. mende bukaeran eta XX. mende hasieran euskarazko irakurketa esparruaren muina dotrina, bertsopaperak eta egutegiak ziren, eta Eizagirrek aztertutako Euzkel Egutegiyan ere, bertsoen pisua nabarmena da: 1914-1916 epealdian, euskaltzaletasunean heztera bideratutako testuen %40-45 bertsoak ziren, euskotartasun sentimendua indartzera bideratutako testuen %80 inguru ziren bertsoak, eta kultur orokorreko formaziorako idatzitako testuen %60. 1910-1913 urte artean erlijio gaiek izan zuten indarra bertsoetan, eta 1909an, Euzkel Egutegiya argitaratu zen lehen urtean, berriz, asmakizunak egin ziren bertsotan, irakurleek falta ziren errimak osatu behar zituztelarik.
Egutegietako orritxoetan bertsoek zuten presentzia nabarmena, eguneroko bizitzan bertsopaperek zutenarekin bat dator. Dokumentu historiko gisa balio handia dute bertsopaperek, bertsolaritza bera garatzeko balio izan zuten, eta informazioaren zabalkunderako baliabide eraginkorrak ziren.
Gaurko egunetan orduko funtziorik betetzen al dute bertso jarriek? Dokumentu historiko gisa batere ez, gertakari oro mikrograbatuta uzten ari garen aro honetan. Baina bertsolaritza garatzeko modu onena bada oraindik, eta informazioaren zabalkunderako ere baliabide eraginkorra izan daiteke, kasu jakin batzuetan. Larraulen (Gipuzkoa) eskola irekiko dela herritarrei jakinarazteko zer modu hoberik, herritar gehien biltzen den ekitaldian (festetako bertso saioa) etxera eramango duten bertso sorta banatzea baino?
Emeterio Arreseren bertsoak izan ziren Euzkel Egutegiyan urtetan argitaratuenak, Bilintx, Jose Artola eta Antonio Arzakenekin batera. Bizpahiru urtez euren alea utzi zutenak, berriz, Sabin Arana Goiri, Elizanburu, Jose Luis Jauregi “Jautarkol”, Felipe Arrese, Pedro Migel Urruzuno... Arrastoa utzi nahi duen ideologo edo bertsolaririk bada, ARGIAn hamaika orri atzerago du txokoa.
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
"Etorkizuneko zubiak" eraikiz, azpimarratu dute "garai nahasi hauetan" euskararen aldeko aldarriak ozen entzun behar direla aurrerantzean: "Bada garaia euskarari dagokion tratamendua, lekua, emateko".
Larunbatean hamarnaka milaka herritar manifestatu dira Berlinen eta Alemania osoan. Otsailaren 23ko hauteskunde orokorren atarian, gainontzeko alderdiei eta bereziki CDU alderdi kontserbadoreari exijitu diete AfD eskuin muturreko alderdiarekin harreman oro eteteko.
Green Capital enpresak ahoz jakinarazi dio Zizurkilgo Udalari Ezkeltzuko proiektua "behin betiko bertan behera uzteko erabakia". Udalak positibotzat jo du erabakia, "zalantza handiak sortzen baitzituen ingurumenari, paisaiari eta ondareari eragingo lizkiokeen... [+]
Manifestazio jendetsuak egin dituztean larunbatean Argentinako hainbat hiritan. Javier Milei presidenteak "pedofilo" deitu ditu LGBTIQ+ pertsonak Davoseko Munduko Ekonomia Foroan.
Igande arratsaldean Greenpeace-ko 30 kide inguruk Urdaibaiko proiektuaren kontrako ekintza burutu dute Bilboko Guggenheim museoan. Hamar landare eta animalia-espezie errepresentatu dituzte.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]
Vox alderdi faxistak Iruñeko Arrotxapea auzoan "informazio-mahai" bat jartzeko asmoa iragarri zuen, eta "kaleetan faxistarik nahi ez duen" langile-auzo anitz baten gaitzespenarekin egin dute topo. Berriozarren ere izan dira VOXekoak, eta bertan ere... [+]
Duela hemeretzi urte berpiztu zen libertimenduen usadioa Donibane Garazin. Antton Lukuk abiatu zuen mugimendu hori, eta bi hamarkadetan, Ipar Euskal Herriko herri desberdinetara ez ezik, Hegoaldera ere hedatu da.
70 urteko emakume bat eta bere biloba bota zituzten euren etxetik, baina hura bereganatu dute berriz. Etxea defendatzeko konpromisoa azaldu du Uribe Kostako Etxebizitza Sindikatu Sozialistak.
Guardianeko enpresa batzordeak eta SOS Aiaraldea plataformak deituta, mobilizazio jendetsua egin dute Laudion, Laudioko lantegiaren itxiera salatzeko. 2.000 herritar baino gehiagok giza-katea egin dute lantegia inguratuz.
Gorrotoa sustatzen duten algoritmoak, mendekotasuna sortzeko diseinatutako aplikazioak, pertsonak beharrean publizitate-hartzaileak ikusten dituzten plataformak, merkantzia gisa tratatzen gaituzten sare sozialak… Badirudi azken aldian herritarrek sare sozial nagusietatik... [+]
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.