Tximinoen ejertzitoa

Joseph Stalin
Joseph Stalin
Graz (Austria), 1910. Ilya Ivanov zientzialariak gizakien eta tximinoen arteko hibridoak sortu zitezkeela esan zuen lehen aldiz, Munduko Zoologia Kongresuan. Baina hamalau urte zain egongo zen, Parisko Pasteur Institutuak esandakoa frogatzeko aukera eman zion arte. Garai hartan, egungo manipulazio genetikorako teknikak ezezagunak ziren. Hortaz, 1926an Gineara joan zen eta han hiru txinpantze eme giza espermaz intseminatu zituen. Ez zuen emaitza positiborik lortu, eta Frantziako Gobernuak ez zion baimenik eman beste esperimentu bat gauzatzeko, hots, emakumezkoak tximino espermaz intseminatzeko.

1927an Sobietar Batasunera itzuli zen eta bertan Stalinek ez zion inolako oztopo moralik ipini. Are gehiago, pertsonalki hitz egin zuen Ivanovekin eta eskaera bitxia egin zion: gizaki mota berri bat nahi zuen, garaiezina, minik sentituko ez zuena, eta edozein elikadura motara moldatuko zena. Tximinoak eta gizakiak bat eginda lortuko omen zuen hori. Sobietar Batasunaren egoera ekonomikoa ez zen oparoegia, baina sobietarrek armada indartsua behar zuten. Ez zeukaten alemaniarren prestakuntzarik eta zaila zen AEBetako soldadu kopurua berdintzea. Stalinek gogoan zeukan hibridoa gizakien gainetik egongo zen ahalmen fisikoei dagokienez. Aldiz, mentalki, armak erabili eta borrokatzeko ahalmena izatea nahikoa zen. Bide batez, ez zuten agindurik zalantzan jarriko, eta gobernuaren esanak eztabaidatzeko gai ez ziren izango.

Georgiako Sukhumi hirian ikerketa zentroa jarri zuten abian, zientzia-fikziozko asmoak egia bihurtzeko. Emakumezko “boluntarioak” topatzeko arazorik ez zuten izan. Baina bost emakume tximino-espermaz intseminatzeko erabakia hartuta zeukatenean, 1929an, Sukhumin bizirik geratzen zen azken orangutana hil egin zen.

Urtebete geroago Ivanov atxilotu zuten, Stalinen erregimena kritikatzeagatik. Bi urte geroago hil zen, erbestean. Ivanoven heriotza-oharra Pavlovek idatzi zuen.

Stalinek ez zuen tximinoen ejertzitoaren ametsa gauzatu ahal izan, baina behintzat Pavloven txakurrak gerran erabiltzeko aukera izan zuen urte batzuk geroago.

Azkenak
Yamili Chan Dzul.Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Jesús Rodríguez
Etxegabetzeen aurrean, irabazteko antolatu

Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]


Arabako musika kolektiboak
Guk geuk, geure erara

Kolektiboki antolatzeko grina aspalditxotik gorpuztu da, besteak beste, kulturaren esparruan. Jendea batzeko abaguneak dira kontzertuak, eta horregatik, musika kolektiboei egingo diegu txokoa erreportaje honetan. Gaia hain zabalean hartu ordez, Araban ipiniko dugu fokua,... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Iruzurgile ala matxino?

Judea, K.o II. mendea. Erromatar probintziako giro nahasi betean, Gadalias eta Saulosen kontrako epaiketa egin zuten, iruzurra eta zerga-saihestea leporatuta. Epaiketaren berri grekeraz idatzitako 133 lerroko papiro batean jaso zuten (argazkian). Dokumentu nabateoa zela... [+]


DeepSeek, geopolitikaren lubaki berria

Silicon Valleyko enpresa teknologiko handienei zaplazteko ederra eman die DeepSeek-ek. Adimen Artifizialeko chatbot txinatar merke eta berriak zalantzan jarri du AEBen nagusitasuna arlo horretan, eta erakutsi du ez dela milaka milioi diru behar modelo aurreratu eta efizienteak... [+]


Roberto Valencia, kazetaria El Salvadorren:
“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Euskal Herrian jaiotako kazetari salvadortar gisa aurkezten du bere burua Roberto Valenciak (Gasteiz, 1976). Salvadortarra da, bizitza erdia daramalako han eta hango ajeak eta hizkera hartuta dituelako: gaztelerazko elkarrizketan El Salvadorko hitzak sartzen ditu barra-barra... [+]


Eguneraketa berriak daude