Urrin beste geranio

Lardizabala biternata
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Loreenaz gain, beste usain batzuk ere sortzen dituzte landareek. Urrinak batzuentzat, kiratsak besteentzat... Hosto urrintsuak dituztenen artean geranioak ditut gogoko. Ezagunenak diren geranioek lore handi ikusgarriak ematen dituzte eta lorearen tamaina neurri, selekzio bide horretan usaina galdu dute. Haien asaba basatiak, dena dela, hor ditugu oraindik ere, lore ttiki-ttikiz baina lurrinez lepo. Geranio basa horien lurrinek pinuaren erretxinarena, mendenak, limoiarena, eukaliptoaren olioarena, erromeroaren esentziarena... gogora ekartzen dute. Urrin beste geranio. Lehendik ale batzuk bai eta bilduma ugaritze aldera, Aiako Laurgaingo Iturraran baserriko sailetan dagoen botanikoan urtero apirilean egin ohi den landare arraroen azokara hurbildu nintzen. Baita etxe kontrako teilatu hegalpe lehorrenean landatzeko pare bat ekarri ere. Tarteka, pasadizoan hostaiari igurtzi bat emateko eskueran eduki behar dira.
 
Iturraran baserriaren parez pare dago, Pagoetaren mazelan, Lardizabaldarren Jauregi gotorra. Lehen ere jardun izan naiz Lardizabalaceae familiaz. Gipuzkoako Aian bezala Seguran eta mundu guzian ezaguna den familia. Seguran sorlekua du, egun herriko etxea den jauregian, Aian Laurgainen “Palazioa” eta ludi zabalean bederatzi generotako 45 landare espezie. Genero horietako bat Lardizabala da. Izen hori Miguel de Lardizabal y Uribe (Mexiko 1744–Madril 1823) zientzialari eta mezenas izan zenaren ohorezkoa da. Politikari iaioa izan zen, Espainiako Fernando VII.a erregeak “Ministro Universal de Indias” izendatu zuen, gerora ministrotik kendu eta kartzelara bidaliko bazuen ere. Bergarako seminarioko zuzendari aritu zen hamar urtez eta Ameriketako Estatu Batuetako presidente izan zen Thomas Jeffersonen lagun mina izan omen zen. Bere muturjea ederki asko jaso zuen Segura gaineko Zeraingo arbasoak zituen Goyak, 1815ean margotu zuen erretratu bikainean. Hura ere iaio...
Lardizabalaceae familia berezkoa da. Lorearen barruko lorexakian lika bitxi bat jariatzen dute. Lika horrek intsektuak erakarri eta soinean dakarten polena itsastea errazten du. Ez loreetan, ez hostoetan, urrin eta kiratsei garrantzirik eman gabe polinizazioa obratzeko beste era bat.

Azkenak
2025-03-28 | Sustatu
La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko du Puntueus-ek

Azken aldian, asteburuetan, Internet ez dabil ondo. Hasieran, zaila zen webguneei ezarritako blokeoen zergatia ulertzea; orain, badakigu Espainiako La Ligak agindu zituela, futbola modu ilegalean emititzea saihesteko. La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien... [+]


Abenduaren 27an Bilbao Arenan milaka euskaltzale batzeko dei egin du Kontseiluak

Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]


“Ez genuen komunik, ez urik, ez argindarrik... eta hori ere kendu digute!”

Aljeriatik datoz Mohamed eta Said [izenak asmatuak dira], herri beretik. “Txiki-txikitatik ezagutzen dugu elkar, eskolatik”. Ibilbide ezberdinak egin arren, egun, elkarrekin bizi dira Donostian, kale egoeran. Manteoko etxoletan bizi ziren, joan den astean Poliziak... [+]


Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Intza Gurrutxaga Loidi, EHE-ko kidea
“Oldarraldiaren aurrean, hainbat administraziotatik, adibidez, koldarraldia dator”

Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]


Bidasoako haur eta gazteen psikiatriako kontsultaren itxierak haserrea piztu du

Pazienteek Donostiara joan behar dute arreta jasotzeko. Osasun Bidasoa plataforma herritarrak salatu du itxierak “are gehiago hondatuko” duela eskualdeko osasun publikoa.


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Eguneraketa berriak daude