Jaime Ignacio

  • Politikatik erretiratu egin da, baina ez da joan. Gurekin gelditu da. Duela guti, telebistan, bere ahalmen intelektualaren gailurrean sentitzen dela erran zuen. Izan ere, diputatu izateari uztearekin batera, bi liburu utzi dizkigu. Ez berak arruntean idatziak, baina bi hala ere.
Santi Leone
Santi Leone idazleaMikel Saiz
Bataren kasuan, frankista baten memoriei paratutako hitzaurre luzea da (ehun orri baino gehiagokoa); bertzearenean, zenbait historialarik egindako eta berak koordinatutako artikulu bilduma dugu. Bigarren liburu horren aurkezpena, Jose Maria Aznar Espainiako presidente ohiak berak egin zuen, urtarrilaren 14an, Iruñean. Jakina, Jaime Ignacio del Burgoz ari naiz. Politika utzi du. Hau da, Parlamentuan egiten den politika, arestian aipaturiko liburuok iragartzen baitute zein izanen den hemendik aitzina haren zeregin nagusia. Galdu egin dugu, beraz, Jaime Ignacio diputatua, baina Jaime Ignacio historialari eta intelektuala atxiki dugu. Pozten ahal gara, zinez, ez baitira anitz Nafarroako errealitatea berak bezain ongi aztertzen eta salatzen jakin izan dutenak. Horretaz ohartzeko, zuzeneko iragarpenez eta analisi sakonez beteriko ibilbidea gogoratu bertzerik ez da.

Oraintsuko adibide bat eskaintzearren, 2007ko hauteskundeak baino lehen liburu batean salatu zuena: Nafarroa, traizioaren prezioa. Sozialistak Nafarroa saldu nahian zebiltzala gaztigatu zigun, eta ezin ukatu bete-betean asmatu zuela.

Jaime Ignaciok behin baino gehiagotan historiaren faltsutzaileak salatu ditu. Eta, berriro ere, arrazoia eman behar zaio, nahitaez. 80ko hamarkadan, Mari Cruz Mina historialariarekin izan zuen kalapitan, hark dokumentu bateko testua (hizki bat, hain zuzen ere) aldatu izana leporatu zion, bere tesiak berretsi ahal izateko. Eztabaida prentsara ere ailegatu zen. Erran nahi baita, Del Burgoren erantzuna Diario de Navarraren orrietara iritsi zen, Minak berea, egunkariko ateak hetsirik, IPESeko aldizkarian argitaratu behar izan zuelarik. Ez da kasu bakarra Del Burgoren bibliografian. Nik neuk egiaztatu dut nola, Nafarroaren ustezko espainiartasuna frogatu nahian, 1940ko hamarkadako testu bat XIII. mendekoa balitz bezala saldu duen, eta halaber nola, bertze testu bateko “kristautasun” hitza “hispanitate” bihurtu zen Del Burgok ekarritako aipuan.

Jaime Ignaciok ez du ahoan bilorik izan euskararen politizazioa seinalatzeko orduan. Eta ederki egin du. Zeren, gure Nafarroa honetan, zerk esplikatzen du, politizazioa ez bada, Pegenaute bezalako bat hizkuntza politikaren arduradun nagusia izan izana? Zein izan zen, politizaziotik aparte, Victor Manuel Arbeloa bezalako bati euskararen inguruko liburuxka bat idazteko enkargua eman izanaren arrazoia? Nola ulertu, bertzenaz, euskara batuarenganako herra itsua eta nafar euskalkienganako (ustezko) maitasun sutsua, ez euskara baturik ez euskalkirik ez dakitenen aldetik?

Del Burgo historiaren manipulazioaz mintzatu zaigu, ongi mintzatu ere, baina horretan ez zaio meritu handirik aitortu behar, naski etxetik ikasita zekarren kontua baita hori. Edonola ere, arrazoia du berriz, Nafarroan historia manipulatu egiten da. Errate baterako, hasieran aipaturiko liburu batean, Del Burgok koordinatutako hartan, historialari batek Erdi Aroan nafarren betiereko hiru ezaugarriak kausitu ditu: foruzaletasuna, paktuak egiteko joera, hispanitatea.

Zaila da esentzialismoaren eta historia teleologikoaren adibide argiagorik aurkitzea. Izan ere, irudimenari eragiteko tenorean, Jaime Ignacio bera ere ez da makala eta euskaldunen zenbait praktika gaixtoren berri eman dio munduari: ikastoletan espainolari “erdara” deitzen diote eta, are gehiago, gure lur honetan batuaren arroztasunaren erakusgarri, “Nafarroa” hitza, Herri Batasunak asmaturiko neologismo itsusia, erabiltzen dute. Argi dago, gure politiko ohiaren liburuak irakurtzen segitu beharko dugu. Bertzerik ez bada, gutxienez salaketen bidez egiten ari den autoerretratu hori nola gelditzen den jakiteko.

Azkenak
Lore Lujanbio
“Zaintza lanak ez dira jarduera zehatz bat; produkzio-erlazio patriarkalek ekoizten dituzte”

Tesia amaituta, pozik dago Lore Lujanbio. Militantziarako denbora gehiago du, besteak beste. Mugimendu transfeministaren erronkez galdetuta, hauek identifikatzen ditu: neoliberalismoak mugimenduaz egin duen apropiazioari heltzea, faxismoaren eta erreakzio heteropatriarkalen... [+]


2024-12-26 | Leire Ibar
Nafarroak garraio publikoaren %50eko deskontuak ekainera arte mantenduko ditu

Garraio publikoaren %50eko deskontuak sei hilabetez luzatuko ditu Nafarroako Gobernuak, 2025eko ekainaren 30era arte. Espainiako Gobernuak garraio-txartelaren kostuaren %30 hartuko du bere gain, eta Nafarroako Gobernuak %20. Aurreko urtearekin alderatuta, 2024ean garraio... [+]


‘Prentsa' bereizgarria zeraman autoa jomugatzat hartu eta beste bost kazetari hil ditu Israelek Gazan

Gutxienez 201 dira 2023ko urriaz geroztik Israelek Gazan hildako kazetariak. Abenduaren 26 honetan hildako azken bostak Al-Quds telebista katean zebiltzan lanean.


2024-12-26 | Leire Ibar
10.500 migratzaile baino gehiago hil dira aurten Espainiako Estatuko kostaldeetara iristeko ahaleginean

2024ean batez beste eguneko 30 migratzaile baino gehiago zendu dira Espainiako Estatuko kostaldeetara iristeko ekinean. 10.457 heriotza errejistratu ditu Caminando Fronteras erakundeak eta "arrastorik utzi gabe" desagertu diren beste 131 ontzi zenbatu ditu. Kopuru hau... [+]


Larunbatean ospatuko dute Hatortxu Rock, Atarrabiako azkena

Antolatzaileek iragarri dutenez, ohiko jaialdia eginen dute abenduaren 28an eta 2025eko uztailean lau eguneko jaialdi berezi baten bidez agurtuko dute behin betiko jendea, "erreminta berriei bide emateko". Orotara, hamazazpi taldek eskainiko dute kontzertua larunbatean.


2024-12-26 | Estitxu Eizagirre
Laborari palestinarrek jasaten dituzten indarkerien lekuko izan dira Via Campesinako ordezkariak

Via Campesinako ordezkaritza bat Palestinan izan da abenduaren 8tik 18ra, bere kide den Palestinako Lan Komiteen Batasuna-k (UAWC) gonbidatuta. Bidaia horrekin herri palestinarrari elkartasuna adierazi nahi izan diote, "Gazan egiten ari diren genozidioaren erdian eta... [+]


2024-12-26 | Estitxu Eizagirre
Lesakan izango da 2025eko Bertso Eguna

Urtarrilaren 25ean ospatuko dute bertsozaleek urteroko hitzordua. Honakoa Bortzirietako Bertso Eskolak eta Bertsozale Elkarteak antolatuko dute elkarlanean. Goizeko 10:00etan ibilbide bat eginez hasiko da, arratsaldean XXI mende 25 (H)ilbeltz izenburua jarri dioten bertso... [+]


Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eguneraketa berriak daude