Auziari dagokion ikerketa judizialaz kanpo, Gipuzkoako Batzar Nagusiek Irungo Foru Ogasunean izandako iruzurretik erator litezkeen erantzukizun politikoak – “egitez, ez-egitez zein zabarkeriaz”– aztertzeko batzorde berezia jarri dute abian. Duela hilabete batzuk jarri zen agerian iruzur hori, eta dirudienez 8,1 milioi eurotik gorakoa izan daiteke (8.125.106 euro). Gipuzkoako fiskoari ordaindu gabe utzitako zifra horretatik, azpilanean aritu den taldearen buruek ustez 1.638.552 euro jaso dituzte legez kontra, gutxienez. Gipuzkoako Foru Aldundiak ofizialki onartu du kopuru hori dela aipatu erakunde foralaren diru-sarreran falta dena, ustez Jose Maria Bravok zuzendutako taldeak egindako azpilanaren ondorioz. Bravo, Irungo Zerga Bulegoko zuzendari izandakoa, kartzelan dago iragan uztailaren 11z geroztik, kasua ikertzen diharduen epailearen aginduz.

Batzar Nagusien aurrera Jose Maria Bravo –auzi honetako akusatu nagusia– eta beste bost akusatuetako bat –Pilar Gracenea funtzionarioa– deitu zituzten. Haatik, Bravok ezezkoa eman zion Batzar Nagusien aurrean agertzeari. Gracenea funtzionarioak, berriz, behin eta berriz esan zuen ez zuela inoiz susmatu Irungo Zerga Bulegoan irregulartasunik egiten zutenik.

Hedadura handiko sarea

Irungo iruzurra 1989tik 2004ra bitartean egin da eta, nahiz eta akusatu nagusiaren familiarteko pertsona bat edo bi baizik ez egon inputatuta, ezinezkoa da iruzurra horiek baino ez egin izana. Oso sare zabala eratu behar izan dute, eta pertsona ugariren konplizitatea lortu, zergadunei egindako etengabeko iruzur hori ezkutuan eduki ahal izateko. Zergadunen 150 espedientetan baino gehiagotan daude irregulartasunak; horietako gehienak zerga zorrak zituzten profesional txikiak ziren. Zergadun horiek zegozkien ordainketak egin zituzten zorrak kitatzeko, baina diru horiek ez ziren Foru Ogasunaren diru kutxara inoiz heldu, Bravoren sareak bildu baitzituen. Horregatik esaten da iruzurraren kopuru osoa 8,1 milioi eurokoa dela. Diru horretatik, sarearen buruak gutxienez 1.638.552 euroz jabetu dira, ustez.

Gogoan izan beharrekoa da iruzur jarraitu horrek iraun zuen bitartean, akusatu nagusiaren anaia den Victor Bravo, EAJko senatari ohia, Foru Ogasuneko zuzendaria zela. Horregatik diote batzuek EAJri bete-betean eragiten diola kasu honek, eta erantzukizun penalak eta politikoak argitzeko eskatzen ari dira. Auditoretzak eta informatika nagusi diren garaiotan, nork erraztu du, Gipuzkoako Foru Ogasunetik bertatik, sare horrek hainbeste denboraz jardun izana? Nor eta zergatik aritu da, Foru Ogasunean bertan, ez ikusiarena egiten, ziur asko Foru Ogasuneko sistemaren barruan gertatzen ari ziren irregulartasunez jakitun egonik? Norena izan zen pertsona jakin batzuk Foru Ogasuneko Zerga Bilketa Zerbitzuaren barruan lanpostu estrategikoetan jartzeko erabakia, azpilanean ziharduen sareari lagun ziezaioten?

Auziaren berri izanik, zaborrak ezkutatu eta gauzak bere horretan utzi al zituzten politikari batzuek? Akusatu nagusiaren bizimodua eta etxebizitza alorreko negozioak ez al zitzaizkion deigarriak iruditu Foru Ogasuneko inori?

Auzia agerian uztea

Irungo Ogasuneko iruzurra agerian geratu zenetik, LAB sindikatu abertzaleak ikerketan sakontzeko konpromisoa hartu du, azken ondorioetara iritsi arte. Horretarako, herri akusazio gisa aurkeztu du bere burua, eta Batzar Nagusietako ikerketa batzordean ere parte hartu nahi izan du, baina aukera hori ukatu egin diote. Hain zuzen ere, ikerketa batzorde horren lehen batzarrean Gipuzkoako Batzar Nagusietako egoitzaren aurrean bildu zen sindikatu abertzalea, “Iruzurrik ez! Nor da erruduna?” lelopean. Halaber, Bravori ez ezik irregulartasunek kaltetutako zergadunei ere egin beharreko zenbait galdera aurkeztu zituen. Izan ere, LAB sindikatua gauzak argitu gabe auzia ixtearen beldur da; horregatik, ikertzen jarraituko du eta auzia goitik behera agerian uztea eskatu du.

Sindikatu horrentzat, bateraezintasuna funtsezkoa da, eta erantzukizun penalez gain gaizkidetasunarekin zerikusia dutenak ere argitzeko eskatu du. Jose Maria Bravo akusatu nagusiari eta auzian nahastutako beste funtzionarioei dagokionez, sindikatu abertzaleak eskatzen du argitu dadila nola hasi ziren Foru Aldundian lan egiten, Gipuzkoako Ogasunean hartu dituzten beste langileekin ez bezala jokatu ote zuten beraiekin, eta “non, noiz eta nork hartu zuen lan jardunen bateragarritasunaren erabakia”, funtzionario lana eta bestelako lanak bateragarri izatekoa, alegia. Ildo horretatik, jakin nahi du nola sartu zen Jose Maria Bravo Foru Aldundian, lan sustapenerako zein prozeduraren bitartez iritsi zen Irungo Bulegoko buru izatera, lanpostu horren eskakizun guztiak betetzen ote zituen, eta eskatu ote zion foru erakundeari Urdanibia zerga aholkularitzan jarduteko baimenik. Halaber, norbaitek eman beharko zion beste akusatuari, Pilar Graceneari, Administrazioko funtzionario izanik beste lanari ere eusteko baimena. Gracenea izan da Batzar Nagusietako ikerketa batzordearen aurrean deklaratzen lehena. Behin eta berriz esan duenez, ez zuen inoiz ere susmatu Irungo Foru Bulegoan irregulartasunik zegoenik.

Sindikatu abertzalearen iritziz, “laxotasunak, egin behar ziren kontrolak alde batera utzita, iruzurrari bidea erraztu dio, auzi honek agerian utzi duenez”.