Vlad versus Dracula
- Transilvania, 1431ko azaroaren 8a. Vlad Draculea jaio zen, gero Valakiako Vlad III.a printzea eta banpiro odolzale ezagunenaren mitoaren jatorria izango zena. Oso gaztetan aitak otomandarren esku utzi zuen Vlad. Otomandarrek Valakia konkistatu zutenean bera izendatu zuten printze, baina lurralde gatazkatsu hartan ez zuen karguan urtebete ere iraun.
1462an otomandarrek armada bikaina osatu zuten, kopuruz Vladen armadaren hiru halako eta ekipamenduz ere askoz hobea. Valakian sartu eta berehala hartu zuten Targoviste hiriburua. Baina Vlad ez zen alferrik etsaien artean hazi, ederki ezagutzen zituen haien ohitura eta beldurrak. Batetik gerrilla moduan eraso zien, talde txikitan eta gauez; berehala printzearen eta iluntasunaren arteko harremanaren inguruko legendak zabaldu ziren etsaien artean. Bestetik, etsaiak zutoinean sartuta hiltzea ohikoa zen garai hartan. Baina Vladek muturrera eraman zuen ohitura hori. Mehmed II Targovistera iritsi zenean inguruko muinoak zutoinez eta gorpuz josita ikusi zituen. Kronika otomandarrek ziotenez, 15.000 eta 20.000 bitartean zeuden paldoan sartuta usteltzen. Sultanak Konstantinoplara bueltatzea erabaki zuen. Gainera, Vladek zutoinekin irudi geometrikoak egiteko ohitura zuen, propaganda krudelaren eragina areagotuz. Garai hartako ilustrazio eta izkribuek Vlad ikuskizunaz gozatzen irudikatu zuten. Eta, azkenean, psikologikoki irabazi zuen gatazka hura.
Otomandarren eta hungariarren arteko liskarren erdian zegoen Valakia, eta Vladek muturreko estrategia erabili zuen erresumaren burujabetasunari eusteko. Barne gatazkak apaltzeko ere balio izan zion; boiardoen –bertako aristokrata etsaien– oposizioa paldoan desagertu zen. Merkatari eta etorkin saxoienganako gorrotoa ere zutoinei esker ase zuen.
Ziur horrek eragina izan zuela mende batzuk geroago Bram Stoker britainiarrak 1897an Dracula kondearen mitoa nobela batean jaso zuenean. Vlad odol bila dabilen banpiro gisa irudikatu zuen eta, ondoren, Hollywoodi egokitu zitzaion irudi historikoa are gehiago distortsionatzea. Egungo Errumanian baino ez diote eusten printzearen irudi politikoari; 1976an Ceaucescuren gobernu komunistak Nazioaren Heroi izendatu zuen bere heriotzaren bosgarren mendeurrenean.
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]
Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.
Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.
Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]
Interview. Urez eta hondarrez
Egileak: Telmo Irureta eta Mireia Gabilondo.
Aktoreak: Telmo Irureta eta Dorleta Urretabizkaia.
Zuzendaria: Mireia Gabilondo.
Konpainia: Tentazioa.
Noiz: apirilaren 2an.
Non: Victoria Eugenia Klub Aretoan,... [+]
Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]