Usainik ez zuen gizonaren usaimen berebizikoa

Perfumea liburuaren azala

Patrick Süskind-en Perfumea. Hiltzaile baten historia nobelako protagonistaren amak jaio zen unean eten nahi izan zuen haren bizitza, eta geroztik inoiz ez zuen gizaki bakar baten maitasun izpirik jaso ahal izan. Trukean-edo, berak grina gaiztoz gorrotatu zuen gizateria osoa. Baina bizirauten hain azkar ikasi behar izan zuen mutilak, azkar ikasi zuen bizitzan aurrera egin ahal izateko gelditzen zitzaion bidea. Perfumegintzan sekula inork lortu ez dituen sorkuntzak egiteko gai izateaz aparte, damurik gabe hil zituen pubertaroan zegoen neskato andana, zorion sentsazioa emango zioten perfumerik hoberenak eskuratu ahal izateko. Nolanahi ere, Perfumea euskaratu duen Miren Arratibelek ohartarazi duen bezala, eleberri hau ez da hiltzaile baten ibilerak kontatzen dizkigun lana huts- hutsean. Patrick Süskinden lan honi merezi duena ematekotan, gutxienez XVIII. mendeko Frantziako gizartearen erradiografia gupidagabea dela esan beharko baikenuke. Sortu zen une beretik baztertu zuen gizarteak usainik gabeko gizona eta horrela bihurtu zen hiltzaile; bere usaimen ezin finagoaren ondorioez baliatu zen, bai, baina gizarteari estimurik txikiena ere eskaini gabe.

«Protagonistarekin oso estu lotuta sentituko da irakurlea»

Misterio nobela baino gehiago da hau.

Norbaitek pentsa dezake misteriozko eleberri bat irakurtzera doala –badago hiltzaile bat, hilketa batzuk egiten dituena–, baina inor ez dadin nahastu esan nahiko nuke misterioak berak baino beste hainbat alderdik hartzen dutela garrantzia Perfumea-n. Hain zuzen ere, gizakiari loturiko egoerak eta jarrerak: bakardadea, bazterketa, hipokresia, norberak besteen onespena lortzeko duen premia...

Zer azpimarratuko zenuke Süskind-en lan honetan?

Egileak zein maisuki lortzen duen irakurlea protagonistaren larruan sartzea. Iruditzen zait eleberriaren hasiera samarretik eta azken lerroraino irakurlea protagonistarekin oso estu lotuta sentituko dela, harekin bat eginik. Protagonistak badu bizitzan helburu tinko eta iraunkor bat, eta hori lortzera bideratuta egiten dituen ekintza guztietan berarekin nolabaiteko konplizitatea-edo sortzen digu, baita ekintzarik gaitzesgarrienak egiten dituenean ere.

Nolakoa izan da itzulpen lana?

Perfumea itzultzeko proposamena jaso nuenean, halako bertigo edo zorabioa sentitu nuen, ikusita zer erantzukizuneko lana zen; jakinik hau plazaratu ondoren ezingo nuela oharkabean igarotzeko perfumea neureganatu (kar, kar). Dena den, baiezkoa ematea erabaki nuen, eta ez naiz batere damutu. Plazer hutsa izan da niretzat lan hau itzultzea. Izan ditut hainbat zailtasun, jakina: deskribapenak usaimenaren bidez adierazteko, eta batez ere errealismo magikoko ukitua duten pasarteak islatzerakoan.