Hirietako kutsadurak bihotzari kalte
- Gero eta froga gehiago dago atmosferako kutsadurak osasunari dakarzkion kalteak zer-nolakoak diren jakiteko. Azken urteotan ikusi den bezala, hirietako poluzioak zenbait hilabete –baita urteak ere– aurrera dezake gaixo batzuen heriotza. Horiez gain, badira txikiagoak izateagatik oharkabean pasatzen diren beste erasan batzuk. Esaterako, gaixotasun kardiobaskularren ondorioz gertatzen diren ospitaleratzeak. Horietan ere, kutsadurak badu zeresanik.
Iruñea, Bilbo, Bartzelona, Cartagena, Castelló, Gijon, Granada, Huelva, Madril, Oviedo, Sevilla, Valentzia, Vigo eta Zaragozan hartutako erregistroekin hainbat gauza argitu ahal izan dira. Arazo nagusia erregai fosiletan omen dago; zehatzago esateko, ikatzaren errekuntza ez osoak sortutakoetan eta petrolioaren eratorrietan. Pneumatikoen hondakinak, edo ibilgailuen ihes-tutuetatik ateratzen diren partikula txikiak –hamar mikra baino txikiagoak, PM10 deituak– airean dantzan dabiltza hirietan, haizeak hara-hona daramatzalarik, eta oso erraz sartzen dira gizakion arnas aparatuan.
Zenbat eta txikiagoak izan partikulak orduan eta arriskutsuagoak dira, biriketako albeoloak zeharkatu eta zirkulaziora pasa baitaitezke. Ondorioz, odola koagulatzeko gaitasuna eta plaketa kopurua gehitu egiten da, eta hipertentsioa edo erritmo kardiakoaren alterazioak ager daitezke.
Europar Batasuneko arautegiaren arabera, aireko PM10 partikula kopuruak 40 mikrogramokoa izan behar du gehienez metro kubikoko. Osasunaren Munduko Erakundearen gomendioek, berriz, 20 mikrogramotan ezartzen dute muga. Kontuan hartu behar da, gainera, partikula horiek sufre dioxido, nitrogeno dioxido eta karbono monoxidoarekin erreakzionatzen dutela, eta horrek are larriago bihurtzen duela kutsaduraren eragin kaltegarria.
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]
Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.
Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.
Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]
Interview. Urez eta hondarrez
Egileak: Telmo Irureta eta Mireia Gabilondo.
Aktoreak: Telmo Irureta eta Dorleta Urretabizkaia.
Zuzendaria: Mireia Gabilondo.
Konpainia: Tentazioa.
Noiz: apirilaren 2an.
Non: Victoria Eugenia Klub Aretoan,... [+]
Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]