Heroina katarroarentzat
- Londres, 1874. C.R. Alder Wright St. Mary ospitaleko kimikariak morfina hainbat azidorekin nahastu eta diazetilmorfina sortu zuen lehenengoz. Substantzia berria morfinatik zetorren; morfina, berriz, lo-belarraren deribatua zen.
Handik urte batzuetara Alder Wrightek egindako esperimentuak, ordea, ez zuen oihartzunik izan. 23 urte geroago, beste kimikari batek, Felix Hoffmann alemaniarrak, lortu zuen berriro sustantzia bera sintetizatzea. Hoffmannek Elberfeldeko Bayer botika etxean egiten zuen lan eta bere buru Heinrich Dreser-ek eskatu zion morfinarekin eta azidoekin esperimentuak egiteko. Helburua kodeina lortzea zen, morfina baino droga ahulagoa. Baina bi aldiz indartsuagoa zen substantzia lortu zuten, eta heroina izena ipini zioten, hartzen zutenak heroiak sentiarazten zituelako. Morfinaren onurak zituen, baina hark sortutako menpekotasuna desagerrarazten omen zuen. Arrazoi zuten: gaixoek morfinarenganako zaletasuna galtzen zuten, beste mendetasun handiago baten truke. Baina inork ez zekien hori, heroinaren ondorioak ikertzen bi hilabete baino ez zituztelako eman.
1898 eta 1910 urte bitartean merkaturatu zen heroina, haurrentzako katarroa sendatzeko xarabe moduan besteak beste. Harrigarria zen eztula kentzeko zuen ahalmena, baina 1910etik aurrera, menpekotasun harrigarria sortzen zuela konturatu ziren; abstinentzia sindromea agertzeko aski da bost astez egunero gramo laurden hartzea. Botiketatik desagertu eta heroinaren aurkako legeak sortu ziren han eta hemen. Orduz geroztik heroinak legez kanpo egin zituen bereak. Eta egiten jarraitzen du: azken hiru urteetan kokainak gain hartu bazion ere, azken datuen arabera berriro ere heroina da Bilboko narkosala-n gehien hartzen den droga
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
.jpg)
Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.
Arratsaldeko lehen orduetan, 14:30ak aldera, Nafarroako ikastetxe publikoetako 30en bat langile sartu dira Iruñeko Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren egoitzan eta sarreran eserialdia egin dute. Lehen ekintza gisa planteatu dute eta, adierazi dutenez, honen bidez... [+]
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Irutxuloko Hitzak asteartean parte hartu zuen Hordago - El Saltok antolatutako mahai inguruan, Hibai Arbide, Lucia Mbomio, Xalba Ramirez eta Miriam Najibi kazetariekin.
Abenduaren 13an mobilizazioa antolatu dute Santutxun (Bilbo), enpresa amerikarra palestinarren aurkako genozidioaren parte dela salatzeko. Auzoko kideek azpimarratu dute ez dutela nahi auzoan sarraskiari sostengua ematen dion enpresa multinazionalik.
Grebak 27 egun iraungo ditu, urtarrilaren 6 arte. Gutxieneko soldata kobratzeko “365 egunez eta 24 orduz” lan-baldintza “jasanezinetan” lan egiten dutela salatu dute, eta lanaldiaren benetako zenbaketa egin dezan exijitu.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
HTSk boterea hartu duenetik, babes-eskaerak gelditu dituzte Mendebaldeko hainbat gobernuk. Alemaniak 47.270 eskaera utzi ditu bertan behera bat-batean, "Siriako etorkizun politikoa zalantzazkoa" dela argudiatuta.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.