Flandria askatua
- Bi estatu berri sortuko dira aurki Europan: Eskozia eta Flandria.
Belgikan 1965-1971 urteetan bizi izan nintzelako, bertagotik ezagutzen dut hura; eta, laburki bederen, Flandria zer den azaltzea niri tokatzen bide zait.
Belgikan 1965-1971 urteetan bizi izan nintzelako, bertagotik ezagutzen dut hura; eta, laburki bederen, Flandria zer den azaltzea niri tokatzen bide zait.
1990-1993 urteetan burutu zen erreformaren ondorioz, gaur egun Belgika Estatu Federala da .
Prozesua eta legeria zehazki ezagutu nahi dituenak badauka iturri bikaina: La Belgique Fédérale, Jacques Brassine CRISP, Dossier n.40, 1994; 379 orrialde. (Rue du Congrès, 35.1000, Bruxelles-Brussel).
Gure arteko batzuek, fede onez, herri kide baten bila begiratzen dute Flandriara.
Baina Flandria guztiz urruti dago gugandik. Guztiz aurrerago.
Alde askotatik izan dakiguke iturri. Hori bai. Flandrian hizkuntzaren arazoak izan duen zentraltasunaren aldetik, adibidez. Hemengo euskaltzalerik gogorrenak berak, beraska huts agertzen dira flandriar mugimenduan kokaturik.
Belgika 1830an sortu zenez geroztik 1930ra arte, frantsesa nagusi eta nederlandera gutxietsirik egon ondoren, azkeneko 80 urteetan flandriarrek pausoz pauso berreskuratu dute galdutako guztia, lurraldean eta instituzioetan. Guztia Brussel (Brusela) hiriburua izan ezik.
Eta orain azkeneko urratsa egitekotan daude. Alegia, Belgikatik alde egin, Flandria Estatu askatua eraikitzeko.
Eta lortuko dutela antzematen da.
Alde batetik, Belgika Estatu Federalean (9.979.000 biztanle ziren 1991an, 10,5 milioi gaur egun) gehiengo demografikoa direlako.
Hona hemen 1991ko kopuruak:
Flandriarrak: 6.007.000 bizilagun.
Frankofonoak: 3.972.000 bizilagun.
Ekialdean alemanez egiten duten gutxiengoa (65.000) Walonian daude administrazioaren aldetik. Brusselen, berriz, 238.000 bat dira nederlanderadunak; eta 716.000 bat frankofonoak.
Hitz batez: Belgikan flandriarrak dira gehiengoa (%60,2), eta frankofonoak gutxiengoa (%39,8).
Horrez gain, Waloniako industria eta ikatz-meategiak zaharkiturik gelditu dira; eta Flandria da gaur egun industria berriaren gunea eta ekonomiaren motor nagusia.
Brussel hiriburua elebiduna da legez (954.045 lagun; 1991an); de facto nagusiki frankofonoa delarik.
Orain dela lau hilabeteko hauteskundeak, Flandriar Kristau Demokrata alderdiak irabazi ditu; eta beronetako Yves Letermeri dagokio gobernua eratzea. Frankofonoek ezetz, eta baradera egin dute. Eta gobernurik gabe daude Belgikan lau hilabete honetan. Leterme moderatua ere, flandriarregia baita fankofonoen ustez.
Oraingoan flandriarrek Brussel/Hal-Vilvorde hautes-eskualdea puskatu nahi dute. Hal-Vilvorde Flandrian baitago, eta ez Brussel elebidunean.
Artean Vlaams Belang flandriar separatista alderdiko Filip Dewinter buruzagiak dio oraintxe dela une egokia Belgikatik bereizteko: “Ez dago belgikar hizkuntzarik, ez dago belgikar naziorik, ez dago belgikarrik ezer Albert erregea edo ez bada. Belgikarenak egin du. Gora Flandria askatua!”.
Geroak erranen. Baina fite heldu da eguna, ageri denez.
Erroldarik gabe izaterik ez ekimenak Gasteizko Udalaren bi barne dokumentu eman zituen argitara urtarrilaren 30ean. Udalerrian erroldatzeko irizpide murriztaileak jasotzen dira bertan, “bidegabeak eta ilegalak”, eragilearen esanetan, herritar baztertuenen kaltetan... [+]
Batzuetan ez dakit gehiegi ez ote den. Pipa janean gaudela, beste edozer gauzaz hitz egiten gaudela, gaia ateratzea. Ozen hitz egitea gustatzen zaigu guri, ia isilunerik ez uztea, ahotsak teilakatzea, zeinek handiagoa botatzea. Hitz egitea bakoitzak bereaz, bakoitzak... [+]
Ehunka pertsona mobilizatu ziren Maccabi Tel Aviv talde israeldarrak Gasteizen jokatu duela gaitzesteko. «Israelgo Estatuaren normalizazioari» ekarpena egiten diola kritikatu diote Baskoniaren zuzendaritzari.
Pilar Kaltzada Zedarriak taldeko kidea da. Urtarrilaren 15ean taldeak armagintza industria bultzatzeko hurrengo urteotan egongo den “aukera bikaina” aprobetxatzera deitu zuen, oihartzun handia izan zuen ekitaldi arranditsuan. Gasteizkoak talde antimilitaristaren... [+]
Horrela eman diogu amaiera deskolonizazioari buruzko lantaldeari, joan den azaroan Arraia-Maeztun (Araba) egin ziren “Euskal Herrian ekofeminismoak gorpuzten” topaketen baitan. Lurraldearen defentsaren hainbat espresioren babesleku izan zen, ideia emankorren hazitegi... [+]
Azken glaziazioan Euskal Herriko lurraldea zapaltzen zuten mamutek, leizeetako hartzek, bisonteek eta baita hienek ere. Elur iraunkorrera eta hotzera egindako animalia horiek desagertu egin ziren baldintza glaziarrekin batera. Baina dinosauroen desagerpenaren garaian ugaztun... [+]
Mingrana urrutitik ekarritako fruitua da. Punisagarra da mingrana edo alesagarra edo alegorria edo milagrana edo xokorra edo granada: Punica granatum. Punica izena latinetik dator, eta “punicum malum” izenaren laburdura da, eta punicum horrek Poenus edo Phoinikes du... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.
Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]
Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.