Saio berriak ohiko muga Madrilen
- Autogobernuan aurrera egin eta gatazka politikoari irtenbidea emateko ahalegin berri batean murgildu da buru belarri Ibarretxe lehendakaria. Sindikatu abertzaleek, ordea, sinesgarritasun gutxi ematen diote eta Hobetuzekin gertatu dena jartzen dute adibide gisa.
Autogobernuaren krisi latza, horixe izan zen ELAk duela 10 urte –urriaren 18an– Gernikan agertu zuena. “Gernikako Estatutua hila dago” barreiatu zuen lau haizetara. ELAk Estatutuaren aldeko apustua egin zuen 1979an eta Gernikan euskal gizarteari luzatu zion mezu hark oso ukitua utzi zuen berau. Baina ez zen bera bakarrik, EAJ eta EAko sektore batzuen adierazpenak Gernikako Estatutuaren higadura laguntzen ari ziren. Madrilgo gobernuak ere higadura hori etengabe laguntzen ari ziren, Estatutuan falta ziren eskumenen transferentzia –bereziki ikuspegi sozialekoak– behin eta berriz ukatzen zutelako. Ezker abertzaleko erakundeentzat ez zegoen sekreturik ELAren posizionamendu berrian, HBk eta LABek hasieratik arbuiatu baitzuten Gernikako Estatutua.
Gaur egun, PPk eta PSOEk ordezkatzen duten eremuetan ezik, nekez ulertzen da erabaki eskubideari lotu gabeko autonomi edota autogobernu markorik. EAJn, besteak beste, gaiari buruzko eztabaidak aurrez aurre eraman du Josu Jon Imaz. Jubilatuaren talaiatik Xabier Arzalluz buruzagi jeltzale ohia da mezua behin eta berriro errepikatzen duena: hau agortua dago, orain autodeterminazioaren unea da, Ibarretxeren unea.
Txema Montero abokatuak ez du horren argi berba egiten, baina hilaren 14an Deia-n egindako elkarrizketa batean iradokitzen zuenez, orain arteko autogobernuak balio izan du, baina euskal gizarteak dagoeneko beste tresna batzuk behar ditu erronka berriei aurre egiteko, batez ere globalizazioari. Ramon Zallo Unibertsitateko irakasle eta Ibarretxeren aholkulariak ere, agortutako ereduak baztertu eta zerbait berria behar dela adierazi berri du Rebelión agerkari elektronikoan argitara emandako artikuluan, eta hori Ibarretxeren galdeketatik etor daitekeela iritzi dio. Autogobernuaren egungo sabaiez diharduten ezpal gutxi batzuk besterik ez dira aipatutakoak.
Gernikako Estatutuaren heriotza iragartzeaz gain, Gernikako ekitaldi hartan ELAk ekonomi euskal esparrua aldarrikatu zuen, eta bide horretan ezinbestekoa zen Madrilek hainbat eskumen Eusko Jaurlaritzaren esku uztea: gizarte segurantza, lan arautegia, etengabeko formakuntza... Funtsean, gizarte eta lan arloko nahiz enpleguko politikak. Gernikako Estatutuan aurreikusita ziren, baina Madrilek etengabe ukatu ditu transferentziak.
Gaia honen ezpaletakoa da azken hilabetean Hobetuzekin –formazio iraunkorrerako EAEko fundazioa– gertatutakoa. Hobetuz 1995ean sortu zen, etengabeko formazioa bideratzeko erakunde gisa. Patronala, sindikatuak eta Jaurlaritzako ordezkaritzak osatzen dute. Bere eremuko eskumenik ez duenez, ez du berezko fintzantzaziorik eta INEMeko diruarekin aritu da gaur egun arte (salbu eta PPren lehenengo legealdian, 1996-2000). ELAren eta LABen esanetan, iragan irailean Jaurlaritzak 12 urteko ibilbideari uko egin zion, eskumenak bere kabuz eskuratu eta horren kostua kupotik deskontatu beharrean, Madrilek emandako finantzazioa onartu duelako.
ELAko idazkari nagusi alboko Adolfo Muñozek Hobetuzekoa eta Ibarretxeren galdeketaren gaia lotu ditu iraileko Landeia aldizkarian, gogor gainera: “Etengabeko formazioa moduko gaietan Madrilek berea bete dezan posizio politikoari eusteko gai ez direnek ez dute sinesgarritasunik”.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]