Gerra Hotzaren akuriak
- Nevada (AEB), 1951. Nevadako Proba Esparrua erabili zuten lehenengoz. 1962 bitartean ehunka bonba atomiko leherrarazi zituzten bertan. Bonba suntsitzailearen ondorioak ahalik eta ondoen ezagutzea zen helburua, eta gizakiengan zuten eragina xede horren barruan zegoen, noski. Zer gaitasun operatibo izango zuen ejertzito batek gerra nuklear baten ondoren? Erantzuna lortzeko giza akuriak behar ziren eta ejertzitoak ez zuen erreparorik ipini “boluntario” mordoa Nevadara bidaltzeko. Soldaduek ez zuten inoiz jakin zertara zihoazen. 1951ko azaroan gertatu zen, operazioari Buster izena ipini zioten eta 21 kilotoitako bonbari Dog esan zioten. 6.500 soldadu leherketa gunetik sei miliara edo hurbilago ipini zituzten; talka-uhinak ez zituen harrapatu behar, baina erradiazio-haizeek bai. Ondorioak larriak izan ziren eta operazioa AEBetako gobernuak ordaindu beharreko milioika eta milioika dolarretako kalte-ordainengatik egin zen ezagun.
Buster operazioak ehunka hildako eta milaka gaixo eragin zituen. Eta horretan SESBk erraz hartu zion aurre Orenburgeko bonbarekin: 45.000 hildako inguru eragin zituen urte gutxian, zibilak nahiz militarrak. Bonba jaurti zuen Tu-4 hegazkineko pilotua ere leuzemiak hil zuen eta kopilotua, berriz, hezur-muineko minbiziak.
Saiakera nuklear horietan propio bilatu zuten gizakiengan kaltea sortzea, gero ondorio horiek ikertu ahal izateko. Proba nuklearrak populaziorik gabeko guneetan egin dituzte geroztik, baina horrek ez du esan nahi biktimarik sortu ez dutenik. 1954an, Marshall uharteetan, Castle Bravo eztanda termonuklearrak euri erradiaktiboa eragin zuen milaka kilometroko erradioan, eta Itsaso Bareko eremu horietan minbizi kasuak ugaldu egin ziren nabarmen. Gerran bi aldiz erabili da bonba atomikoa, baina 2.000tik gora proba egin dira 1945eko ekainaren 16an Manhattan proiektuak arrakasta izan zuenetik –AEBk 1.054, SESBk 715 eta 969 artean eta gainerakoak, batez ere, Frantziak, Erresuma Batuak eta Txinak–. Horixe da behintzat ofizialki ematen den kopurua, sismografoek onartu gabeko askoz eztanda gehiago jaso baitituzte.
Eta Orenburgen, gaur egun, mende erdi baino gehiago pasa denean, minbizi tasa Txernobilekoaren bi halako da.
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]