Zegamako udaletxe ataria da Zegama-Aizkorri mendi maratoi sonatuaren abiapuntua eta bertan hasiko da gure txangoa ere. Herriari kilometro erdi inguruko bira labur bat ematera behartzen dituzte korrikalariak lasterketa egunean, guk ordea itzuli hori saihestu eta Olaran auzora doan pistaren alboko beste bidexka batean gora abiatuko gara. Igoera gogorrean metroak bizkor irabaziko ditugu. Zegamako bira (PR-GI-70) ibilbidearekin batera egingo ditugu Otzaurterainokoak, margo ikur zuri-horiak jarraituz. Estreinako malda gogor honek argi iragarriko digu jarraian datorrena ere ez dela samurra izango. Zegamarrek hasieratik bukaerara gogorra den ibilbide ederra prestatu zuten ekimenaren hastapenetan, eta ez dute aldatu. Igoera eta jaitsiera gogorrak txandakatzen dituen ibilbide bortitza, ordeka une gutxi eta laburrak dituena.

Lasterkari gehienek abiada bizi samarrean osatu ohi dute hasierako zati hau, artean indartsu, ikusleen txalo artean, Otzaurte baino kilometro eta erdi lehenago kokatu ohi den Bidarteko anoa posturaino. Gipuzkoako birako (GR-121) margo ikur zuri-gorriekin bat egin eta bide eder batean barrena helduko gara Otzaurteko mendatera, Haitzabal harri koxkorra eskuinetik inguratu eta gero. Zegamatik Altsasura doan errepidea gurutzatu aurretik, Otzaurteko benta zaharrean mokadutxo bat egiteko aukera izango dugu. Ibilbide luzea dugu oraindik.

Aratz aldera

Iaz natur parke izendatu zuten Aizkorri-Aratz mendi-multzoan sartu gara, Otzaurtetik San Adrian aldera doan baso pistan metro batzuk egin orduko; baso pista utzi eta ezkerrerantz joko dugu, ordea, pagadian gora, orbelak estaliriko xenda nekez irudikatuz. Unamendiko muinotik hurbil, basotik irtengo gara, goi larre ederretan barrena ibiltzeko aukera izango dugularik aurrenekoz. Ultzamako lepoa igaro eta, behera, Altzania errekaren alboan eraikitako baso pistaren bila egingo dugu. Ordeka kilometro baten ostean ibilbideak gora egiten du eguneko lehen gailur handiaren bila: Aratz.

Umandia eta Allarte mendiak banatzen ditu Atabarrate lepoak. Horra iristeko bidea gorabeheratsua da, baina ederra. Atabarraterainokoa ederra bada, zer esan ondoren datorrenaz! Euskal Herriko txoko ezkutu horietako batean barrena ibiliko gara, pagadi paregabearen itzalpean, malda motz baina gogorrak gaindituz eta hosto artean igeri eginez, zenbait unetan. Aratz gailurraren oinean, pagaditik irtengo gara eta azken malda piko eta harritsu bati egingo diogu aurre, harik eta talaia berdingabera heldu arte: Aratz (1.444 m).

Ia derrigorrezkoa den geldialditxoa egin ostean, maldan behera abiatuko gara, Aizkorriko mendi-multzoa parez pare dugularik. Aratzeko zelaia zeharkatu eta pagadian murgilduko gara berriro, San Adriango pasabidera eramango gaituen galtzada ederraren bila. Estua da kobaren mendebaldeko sarrera, zabala, berriz, ekialdekoa. San Adriango aterpera doan bidea utzi eta, mendi magala zeharkatuz, Sancti Spirituko ermitara iritsiko gara, lasterketa egunean ikusle gehien pilatzen den txokoetako batera.

Aizkorriko malda gogorra

Arnasa hartzeko tarterik apenas eskaintzen duen igoera gogorrari ekingo diogu jarraian, Aizkorriko gailurrera eramango gaituen atsedenik gabeko malda. Indarrak neurtuz gorantz joko dugu erritmo lasaian. Bostehun metro irabaziko ditugu oso tarte laburrean, malda oso pikoa den seinale. Soilune batean, harkaitzean eskegita dirudien ermitatxoa hautemango dugu, gertu, igoera amaitzen ari dela iragarriz. Azken ahalegintxoa egin eta Aizkorriko gailurrera helduko gara. Erraza izango zaigu, azken metroak osatzen ari garela, lasterketa egunean gailurrean egon ohi den ikusle andana irudikatzea, bidexkaren ertz banatan. Gure irudimenak sorturiko ikusle hauen txalo artean, Aizkorriko gailurrera helduko gara (1.531 metro).

Paisaiak erabat txunditurik mendi-multzoko gailurrik garaienetara joko dugu segidan, giro hezea dagoenetan irristakor samarra den bidexka jarraituz, hamaika mendizale igaro izanak harria zeharo leundu baitu urteen joanean. Aketegi (1.549 m) eta Aitxuri (1.551 m) dira mendikateko bi tontor nagusiak, Gipuzkoako garaienak. Aitxuri igaro eta Irauleko gailurretik hurbil, maldan behera joko dugu zuzenean sakonean dagoen Arbelarko sarobera. Jaitsiera bortitzaren ostean atseden hartu eta Oltzara bidean giharrak pixka bat luzatzeko ordua heldu da.

Urbia eta Andraitzeko malda

Arbelarreko sarobea atzean utzi eta, pagadian ostera, bidezidor bakarti bezain zoragarriari jarraiki Oltzako soilunera gerturatuko gara. Oltzako txabolen albotik igaro eta zelai ederra zeharkatuko dugu Urbiara eramango gaituzten ikur zuri-gorrien bila. Zelaitik pagadira berriz Urbiako zabaldira doan bidean. Laskaolatza eta Kalparmuinoko sarobe berrituen albotik igaro eta Urbiako ostatura helduko gara, mendizaleen aterpe ezagunera. Ezinbestekoa, atseden hartzea, eguneko azken malda gogorra, Andraitzeko igoera, zain baitugu begien aurrean.

Andraitzekoa ez da Aratz edo Aizkorriko igoerak bezain luzea, baina dagoeneko 30 kilometro inguru egin ditugunez, nekea ez dugu aparte izango ziurrenik. Hortzak estutu eta belarrezko maldan gora abiatuko gara Urbiako zabaldia eta Zegamako sakona bereizten dituen igarobide garrantzitsuaren bila. Harri arteko azken metroak osatu eta Goierri osoa izango dugu berriz ere begien bistan, beherako bideari ekin eta ostera basoan murgildu aurretik.

Zegama hurbil dugu dagoeneko, eta ibilaldiko hondarreko kilometro gehienak maldan behera dira. Itzubiagako txabola albotik igaro eta Moanorantz joko dugu, eta hortik Oazurtzara. Oazurtzara helduz gero, ibilaldia amaitzen ari dela esan genezake. Jaitsiera azkar batek Zegamako herrigunera eramango gaitu, maratoi luzera duen mendi ibilaldi ezin ederrago bat osatu ostean. Guk oinez osatu dugun txangoa, korrika egiten omen dute lasterkariek. Lau ordu baino gutxiagotan egin duenik ere bada.