Bertzetasunean, bat
- Andeak eta Amazonas arteko ibai bazter batzuetan, Nantu izenarekin ezagutzen den herri bat dago. Detaile txiki bat, halere: bertzeek jarri diete izen hori; beraiek euren buruari deitzeko “jende”, “pertsona”, “herri”, erranahi duen bertzelako izena dute, bitxiki bertzeoi jakinarazi nahi ez diguten izen bat (Sarrionandiak ekartzen digu adibidea Lagun izoztua nobelan).
Bitxiak dira kontu horiek guztiak eta mereziko luke ikerketa antropologiko kulturala. Izatez, gogoeta anitz egin dira horren harira. Errazenak kutsu moralekoak ditugu: giza erkidego guztien berekoikerian oinarrituak, adibidez. Horren arabera, komunitate guztiok dugu joera hori, esklusibotasun halako batekin geure burua soilik jendetzat hartzeko, eta bertze guztiak, arrotz gisa, ez-jendetzat jotzeko, gu ez direnen kontrako –“bertzetasunaren” kontrako– etsaigo amorratuak eramanda. Alta, moralistegia deritzot uste horri: jendeok, berez, gaiztoa izanen bagina bezala. Hori baino logikoago zait kategoria moraletatik kanpo dagoen beldurrari leporatzea: ezezagunaren, bertzearen, “bertzetasunaren” aurreko beldurrari leporatzea printzipioz. Bai eta isolamenduari ere, Xabier Zabaltzak apuntatzen duen bezala.
Paradoxa polita ekartzen digu, gainera, bertze ikuspuntu honek, identitate eta herri-izendapena historiaren hari galduetan ezkutaturiko taldeen isolamenduarekin lotzen duena, edo/eta giza historia osoan gaur arte eragile izan dugun –eta dugun– beldurrarekin, “bertzetasunaren” aurreko beldurrarekin. Izan ere, nola ez zuten usteko talde isolatu bateko kideek beraiek bakarrik zirela jende, eta inguratzen zituen guztia –naturaleza– ez-jende? Nola ez zuten usteko bertze horiek ere zirela naturalezako bertze mehatxu bat gehiago, ez-jende, bertze giza talde ezezagun batekin topo egitean ehizatan eta haratustel edo sasitza bila elkarren lehian ibili behar hartan? Horra hor paradoxa: giza talde desberdinek, nork bere buruari “jende”-edo erranahi komuneko izen desberdinak egokitzean, gizakiak guztiak espezie bakarrekoak zirela aitortzen zuten bidenabar.
Ai ene, banengoen beldur: “bertzetasunak” batzen gaitu. Zertan, giza izaeran ala natur mehatxuan, zuk zeuk hauta, ene irakurle gogokide/ezkide hori.
Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren zazpigarren edizioa azaroaren 9an (larunbata) egingo da Bilbon, Euskararen Etxean, 09:45etik 13:00etara. Jokoteknia jardunaldietan euskal bideojokogintza industriako aditu eta jokalariak batera jarri ohi... [+]
Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]
Ostiral gauerdian atzeman zituen Ertzaintzak ustez langileak ilegalki zeramatzan bi furgoneta, Ertzaintzak uste du Europako beste herrialde batera bidean zirela, han lan egiteko. Atxilotutako gidarietako batek hamar pertsona zeramatzan furgonetan eta besteak 22.
Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.
Ugariak dira Dana denboraleak Valentzian eragin duen hondamendiaz egin diren irakurketak. Beste faktore batzuen artean, gizakiak naturari ebatsitako eremuez luze mintzo dira hedabideak, ibai eta itsaso ertzak hormigoiarekin betetzeak duen arriskua dela-eta. Hormigoiarekin... [+]
Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]
Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]
Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]
Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]
Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...
Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.
Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]