Uztaoa eta goilora

  • Gorritutako mahaian ari naiz, uztaopean. Urteoro azaltzen da mahai honetara, lagun onen gisan, gorri bizi lore belazeetan bezalaxe. Aurtengora arte hornato soila zena jatena dugu oraingoan, eta inoiz jaterainoko aukera ematen duenaren eran sekula baino lagunago.
Aurreragokoan azaltzen nizkizun uztaoaren izen goiti eta beheitiak. Oraingo beste gorri batek geurean ugaria den epilobium sp., goilorak alderantzizkoa du. Alderantzizkoa, izen bakarra topatu baitiot euskaraz, goilora. Eta, lehenaz gain, muturra zimurtzen zait. Milaka eta milaka urte gure artean, euskaldunon urrezko aro magdaleniensea tartean eta izen bakarra? Nola liteke? Pinuaren eta urkiarenarekin batera garai horretako bere polenaren arrastoak aurkitu izan dira, eta Ekaingo leizeko katedralean zaldiak margotu eta gurtzen zituen gizarteak, barazki goxo gisa jan daitekeen landare honek goilora modernoegia baino izen primitiboagorik jarri eta jaso ez izanak harrizkotzeraino harritzen nau.

Landare genero honen epilobium izena grekoko epi gaina eta lobos, fruitu edo leka hitzak lotzetik dator, lekagainekoa, hortik ote dator goilora itsusia? Botanikari modernoek emandako grekozko izenaren itzulpen modernoagotik, alegia? Botanikariek jarritako izen honek badu arrazoirik, uztaoaren behigorriaren gorria arraxta xuri batzuk gorabehera urardoarena da goiloraren lorea hipanto deitzen den eta gero fruitu izango den txorten luxe baten gainean zabaltzen baitu. Genero honek bezala, landare gutxik garatu dute hipanto hau. Uztao hezezalearen haziek eratzeko flotagailu antzeko bat duten gisan, zalea den megaforbio edo belaze natural eder haizetsuetan barreiatzeko bilo-ile-hari tankerako batzuk ditu hipanto honetan haziko den hazi bakoitzak. XIX. mendean kotoiaren antzeko eta ordezko haria egin ahalko ote zen jakiteko saio batzuk burutu ziren honekin baina zakurraren zaputza!

Hemen bai baina uztaoak gorritutako mahai honen antipodetako Zeelanda Berria nahiago, hemengo aldean goilora espezie asko dira han. Kontuz ordea, hornamenturako landatuta erruz zabaldua izan baita gero nahi ez zen makina bat tokitara… Bestela ere ez al gara nahikoa Zeelanda berritzen ari?

Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude