Rubik kuboa berdinduta 26 mugimendutan

  • 70eko hamarkadan aurkeztu zuen Erno Rubik hungariarrak hain ospetsu egin den kuboa. Publizitate kanpainak kuboaren ilarak eta zutabeak higituz milioika konbinazio posible egin zitezkeela zioen, baina egiaz, milioika baino, trilioika posibilitate daude.
Esku artean gehienok izan dugu horrelako kubo bat eta inork gutxik lortu du kuboaren alde bakoitzean kolore bana kokatzea. Kuboa kaleratu bezain azkar matematikari ugari saiatu da kuboaren ebazpenari logika matematikoa aplikatzen. 1997an Kaliforniako (AEB) unibertsitateko Richard Korf-ek kuboaren ebazpen azkarrena lortu zuela iragarri zuen. Hark zioen batez beste 18 mugimendu behar zirela kuboa ebazteko eta kasurik zailenak 20 mugimendutan ebatz zitezkeela. Esan bai, baina Korf-ek ezin izan zuen esandakoa frogatu. Are gehiago, 2000 urteaz geroztik argitaratutako beste ikerketetan 27an kokatu dute kuboa ebazteko beharrezko mugimendu-kopuru maximoa.

Boston-go (AEB) Northeastern Unibertsitateko Gene Cooperman-ek eta Dan Kunkle-k segitu dute ‘erronkan’. Eta mugimendu kopuru maximoa 26ra jaitsi dute. Horretarako 7 terabyteko diskoa eta segundoko 100 milioi eragiketa egiteko ahalmena duen ordenadorea erabili dituzte.

Klima berotuta, zorriak bertan goxo

Frantziako Rennes, Colmar, Arras eta Montpellier-en dauden zorri lekuen azterketa egiten ari dira orain urte batzuk zientzialariak.
Ikerketa hauen arabera, espezie kopurua ia egonkor mantendu den arren, pixkanaka-pixkanaka, gero eta espezie berri gehiago agertu dira. Bestalde, ohiturak aldatu eta gero eta gehiago kostatzen zaie zorriei migrazio bideari ekitea eta horrek populazioa asko haztea eragin du.

Jupiterreko aldaketak argazkitan

Jupiterreko eraztunek kolorea aldatzen dutela ezaguna bazen ere, lehen aldiz prozesua argazkitan jasotzea lortu dute. Hubble teleskopioak martxoaren 25a eta ekainaren 5a artean Jupiterreko ekuatorearen inguruko lainoen aldaketak argazkitan erregistratu ditu. Ezkerreko argazkian dauden laino zuriak eskuinekoan ilundu egin dira eta zurrunbilo bihurtu.

Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude