Marguerite Yourcenaren Le coup de graçe euskaraz
Marguerite Yourcenar ::Erremateko tiroa
Alberdania
orrialdeak ::106
prezioa ::15.50€
Pilar Iparragirre
2021eko uztailaren 16a
Erremateko tiroa da Marguerite Yourcenarri euskaratutako laugarren lana. 1903an Bruselan jaio arren bizitzako tarterik handiena –1987an hil artekoa– AEBetan igaro zuen idazleak. Aurretik euskaratutako lanak Hadrianoren oroitzapenak (1951), Alexis (1929) eta Ekialdeko kontakizunak izan ziren. Frantziako Akademiako lehen emakumea izan zenaren ezaugarririk nabarmenena, bere idazlanetan agertzen zuen indarra izan zen. Haren nobelak irakurritako inor gutxi sentituko da epel narrazio horien aurrean. Josu Zabaletak euskaratu duen Erremateko tiroa, 1939an argitaratua, intentsitate horren adibide garbia da. Lehen Mundu Gerra bukatzear eta Sobiet Batasuneko iraultza hasi berri zenean kokatzen da istorioa. Hiru gazteren arteko harreman suhartsuetan dagoen botere erlazioari buruzko lana da. Yourcenar berak hitzaurrean dioenez, benetako gertakizun batean oinarritua dago. Bere burua eskaintzen duen neskaren eta aintzat hartzen ez duen mutilaren anekdotaz harago, estualdi berberetan eta arrisku berberen mende dauden hiru pertsonaren arteko izaera berdintasun hori, patu-elkartasun hori da nobelaren gai nagusia. Aurreneko orrialdetik iragartzen zaio irakurleari gertatu behar duen tragedia.
«Harreman estu eta aldi berean liskartsua dute. Hortik tragedia»
Aurkeztu ezazu euskaratu duzun lana.
Ez dakit argumentua aurreratu behar den... Esan daiteke oso nobela hotza dela. Gauzak ia-ia modu mekanikoan gertatzen dira. Baina .aldi berean oso geldiro irakurtzeko lana ere bada. Uste dut nahita egin zuela Yourcenarrek prosa oso trinko batean, irakurlea geldiro joan zedin irakurtzen. Gaia amodio-gorrotozko boterea da, ez konprometitu nahi izanezko egoera bat, azkenean tragedia bihurtuko dena. Eta tragedia, nolabait inguruak ematen du, liburuaren azalean agertzen da: jauregi desegin bat, momentu gogor batean, gerra eta tiro hotsen artean. Giro horrek sortzen du tragedia, bai; baina era berean tragedia sortu, protagonistek sortzen dute, giro horrek ia axola ez balie bezala.
Zerk bultza zintuen nobela hau itzultzera?
Neronek proposatu nien editoreei itzultzea, esanaz: Yourcenar gustatzen zait, besteren artean, baina liburu hau asko gustatu zait tamainaz, trataeraz eta baita guretzat ere, gaur egungo egoeraz pixka bat pentsatzeko; ze beharbada ez litzateke ikaragarri zaila izango gure azkenengo hogei urteotako historian honen antzeko zerbait aurkitzea.
Protagonistei buruz, zer azalduko zenuke?
Anai-arreba pare bat eta kontalaria dira. Hiru. Nobelan ez da esaten, baina kontalaria homosexuala da inondik ere; bere burua erruki gabe aztertzen duena; azterketa horretan bere buruari gezurrak kontatzen dizkio, besteek ere kontatzen dituzte gezurrak... Hau da, Marguerite Yourcenarrek jakin izan du islatzen pertsonaia bat bere buruari buruz esaten dituen egi eta gezurrekin.