Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegia berrargitaraturik
Ibon Sarasola ::Euskal Hiztegia
Elkar
orrialdeak ::1.056
prezioa ::38€
Pilar Iparragirre
2013ko maiatzaren 03a
1975ean ekin zion Ibon Sarasolak hiztegigintza lanari. Horren fruitu dira Euskal Hiztegi Arauemailea (1977-79 urteetan argitaratua); euskal literatur tradizioa eta egungo testuak jasotzen dituzten 800.000 testu aztertu eta gero, 1982an plazaratu zuen Gaurko euskara idatziaren maiztasun hiztegia; 1984-1995 urteetan, bederatzi liburukitan argitaratu zen Hauta-Lanerako Euskal Hiztegia, eta lan horren guztiaren bateratze eta eguneratzea zen 1996ko Euskal Hiztegia. Azken hau da, hain zuzen, Elkar argitaletxearen eskutik bigarren argitaraldia ezagutu duena. Horretarako, 1996ko testua berridatzi du Ibon Sarasolak, Euskaltzaindiaren arauetara egokitzeko, eta lan horren emaitza diren 2.500 sarrera berri erantsi dizkio aurreneko argitalpenean agertzen zirenei. Moldatze lan horretan, izan du laguntzailerik ere: euskarri magnetikoa kudeatu duen Txantxon Zubeldia, esate baterako; eta Euskaltzaindiaren arauetara egokitze lanean ezinbesteko gertatu zaizkion Beatriz Zabalondo eta J. L. Aranguren Txiliku. Haatik, oraingo Euskal Hiztegia osatzerakoan ere, euskara batuaren eta euskalkien arteko arazoan, euskararen egungo egoerak eskatzen duen zabaltasuna izan du Ibon Sarasolak gidaritzat.
«Lexikografia lan onena da erabilerrazena gertatzen dena»
Zer berrikuntza dakartza hiztegiak oraingoan?
Nire Euskal Hiztegiaren bigarren argitaraldi honetan, 1996ko lehen testua berridatzi egin dut, Euskaltzaindiaren arauetara, eta bereziki 2000 urteko Hiztegi Batura, egokitzeko. Bestalde, egokitze lan horren ondorioz bigarren argitaraldi honek 2.500 bat sarrera berri ditu, Hiztegi Batuan bai eta Euskal Hiztegian ez zeuden hitzei dagozkienak.
Aldaketarik ba al da?
Bat, sarreren itxuran. Oraingoan, adiera bakoitzak paragrafo bat osatzen du, hots, adiera bakoitzak beste paragrafo bat hasten du. Uste dut “bistaratze” honekin errazago aurkituko duela irakurleak bilatzen ari dena. Bestalde, Euskaltzaindiaren arauetara egokitze honek ez ditu kontuan hartu Hiztegi Batuaz geroz Euskal Akademiak bere Hiztegiaren bigarren itzulian orain arte onartu dituen hitzak, behin-behineko onarpena besterik ez dutelako. Eta 2000 urteko Hiztegi Batuak gaitzesten dituen hitzei dagokienez, ez dut era berean jokatu kasu guztietan; aldaera dialektal hutsak direnean, aldaera estandarrera bidali ditut; baina Hiztegi Batuak gaitzesten duen aldaera nire Hiztegiaren lehen edizioko sarrera denean edo bestelako hitza denean, sarrera horiek bere hartan atxiki ditut. Hori bai, sarreraren bukaeran Euskaltzaindiaren gaitzespenaren berri ematen dut..
Urte asko daramatzazu hiztegigintzan. Irakatsitakoetatik zerbait azpimarratzekotan, zer izango zen?
Urte hauetako eskarmentuak gauza bat erakutsi dit. Kontu teorikoak gorabehera, lexikografia lan onena dela irakurle arruntarentzat erabilerrazena gertatzen dena.