Edozein modutan, erabakigarria izan daitekeen beste eragile bat partehartzearen maila da: 2003ko hauteskundeetan abstentzioa ia %28koa izan zen –foru hauteskunde guztietako ia txikienetakoa– eta pentsatzekoa da egungo giroan txikiagoa izango dela. Nora joko du multzo horrek? Ikusi beharko da dagoen berrikuntza handienak, NaBaik, duen tiradizoa.

Eta ikusi beharko den beste faktore erabakigarria, ANVko balizko boto emailearen jarrera da, oso posible baita gizarte sektore horretako ehuneko batek Legebiltzarrerako botoa NaBaira desbideratzea. Udalerako ANVren legezko zerrendak lortzen duena eta Legebiltzarrerako izan daitezkeen ANVren boto ‘baliogabeen’ arteko aldeak eman diezaguke klabe horren erantzuna.

Pernando Barrenak egindako eskaeraren ondorioak zeintzuk izango diren garbi egon ez arren, Espainiako fiskaltza nagusiaren lehen ondorioa eskaerari beroarenak kentzea izanda, Barrenak eta Batasunako kideek eskubide zibil guztien jabe direla adieraziz eta, beraz, botoa eskatzeko aukera ere badutela. Iñaki de Juanaren auzian Lopez Agilar ministro sozialista zenak berak jarri zuen langa oso goian –”behar diren frogak eraikiko ditugu...”– eta larrutik ari da ordaintzen jarrera hori gaur egun ere. PPrekiko gogortasun leian, ANVren honetan ere, Candido Punpido fiskalaren jarrera masokista agerikoa izan da: Batasunak ANVrentzako botoa eskatzea nahikoa izan zitekeen honen ilegalizazioa eskatzeko. Eta Barrenak, ezker abertzalearen izenean, berriz ere heldu egin dio erronkari. Eta, jakina, eskubideari.

Labankadena ere hauteskundeetan agerian geratzen den mugimenduetakoa da, bai zerrenda osaketetan, bai hautagaitza desberdinen inguruan eratzen diren albisteetan. Gipuzkoako EAJn ageri dira nabarmenen laban kontuak, lehenbizi Jon Jauregiren auziarekin eta orain Irungo Ogasunaren aferarekin, sakonean, Luis Mari Bandres jeltzale esanguratsuaren bidez, berriz ere Joseba Egibarren lerroa jipoitu nahi dela irudikatzen baita.

Baina jeltzaleen barne borrokez gain, gizartean enpresa munduarekiko zerga bilketan dagoen kontrol eza eta eskuzabaltasunari buruzko susmo asko berresten dituzte auzi hauek.

Epaiketa izango da Egunkaria auzian, Entzutegi Nazionaleko 1. zigor Salak hala erabaki du. Miguel Angel Carballo fiskalak epaiketa ez egiteko eskaerari muzin egin diote epaileek eta AVTk eta Dignidad y Justiciak egindako eskaera ontzat eman. Abenduan eskatu zuen fiskaltzak auzia ixtea eta, beraz, epaiketa ez egitea: esparru politiko osoak interpretatu zuen hura Espainiako Gobernuak bake prozesuaren inguruan egindako mugimendu gisa. Eta hau ere interpreta daiteke zentzu berean, egoera oso bestelakoa da eta, beraz, erabaki judizialak ere bai. Baina azalpen primario eta oinarrizkoagoa ere izan daiteke: Estatuaren egitura guztiak hainbeste zikindu eta orain epaiketarik ere ez?

Euskal Herrian injustizia oso nabarmena moduan jo den auzi honen kontrako beste baldarkeria bat gehiago da erabaki hau, baina egia da ikuspegi juridiko batetik epaiketara fiskalaren jarrera honekin joatea ere oso bestelakoa izan daitekeela. Ez da ezeren berme, baina bai aldeko.