Plaza zabaltzen
- Iñaki Eizmendi Basarriren ekarpen nagusi izan omen zen bertsolaritza sagardotegitik antzokietara eramatea. Ez dakit zerk eragin zidan burutazioa baina erakargarri iritzi nion bertso-plaza zenbateraino zabaldu den neurtzeari. Non-nork-noizetan abiaturik, pasadizo zerrenda polita osa daiteke. Kirolak gurean duen garrantzia erabatekoa izanik, gogoan dut euskal talde batek lehen aldiz Europako Txapelketa bat irabazi zuelarik, entrenatzaileak, Juantxo Villarrealek, bertso baten bidez agurtu zituela Irungo Unzaga plazako zaleak. Kursaala inauguratu zelarik, lehen ekitaldiko lehen jarduna bertsotan egin zuten artean neska-mutiko zirelarik, Maindi Murua eta Beñat Gaztelumendik. Anoetan ere aritu izan gara; baita San Mamesen ere. Zazpi Nobel saridunen aitzinean aritutakoak gara. Zarauzko hondartza denboraldi ofizialaren bukaera bozgorailuetatik bertsotan iragarri zuen Felix Zubiak Gurutze Gorriko egoitzatik... Mila egokiera, liburu batean biltzen asmatuko bagenu, lekukotza soilaz gaindi zerbait iradokiko liguketenak.
Ito larria
Jendaurrean azaldu behar duen edonork sentitu izan du noiz edo noiz. Bihotz-taupadak areagotu egiten dira itxuraz. Ahoa lehortu. Eta zangoetan dardara sentitzen da. “Ez al zarete urduri jartzen bertsoak kantatzean?”. Batean eta bestean behin eta berriz egin izan diguten galdera da. Eta baietz erantzuten dugu, adinaren poderioz ikasi egiten dela kirio-dantzari eusten, baina sabel-zuloko txulo hori beti hor egoten dela gerora ere. Zenbait unetan eta bakarka gai bati erantzuten ari gatzaizkiola, esate baterako, bihotza eztarritik irten beharrean sentitzen dugu. Ez da ordea, sentsazioa baino. Behin froga egindakoa naiz: pulsometroarekin burutu nuen bertso-saioa. Minutuko 160 taupadako ustea nuen unean, 92 baino ez zizkidan markatu. Zutik eta ibilian noanean adinaxe. Ondorioa: estuasunean buruak agintzen du, eta ez bihotzak, besterik dirudien arren.
Eme
Korrika dela eta AEKren eskutik euskal emakumeei omenaldia egin genien Kursaalean, hizkuntzaren transmisioan burutu duten lana goresteko. Maialen Lujanbio eta biok ginen joatekoak baina hernaniarrak ezin izan zuen eta bakarrik suertatu nintzen oholtzan ikuskizunaren zuzendari zen Eneko Olasagastiren esanetara. Barruko ahots emea ateratzea nuen agindu. Saiatu nintzen. Lortu nuen ez dakit. Baina San Ovidiorena etorri zitzaidan gogora. Herri txiki batean, sute handi baten ondorioz, ermita guztiz erre omen zen. Herriko zaindari zen San Ovidioren irudia ere bai. Orduan, alkateak abian jarri zituen ermita berreraikitzeko lanak, eta San Ovidioren irudi berria egin ahal izateko baserritar bati eskatu zion ekar zezala pago-ipurdi bat dotorea. Ekarri zuen basotik. Eraiki zuten ermita eta egin zuen artista batek San Ovidioren irudi berria. Herritar guztiak bildu ziren ermitaren eta aldareko santu irudiaren inaugurazio ekitaldira; baserritarra salbu. Apaiza konturatu baserritarra ez zela azaldu eta hurrengo batean topo egin zutenean, kargu hartu zion:
– Lehengoan denak hemen ziren San Ovidio gurtzera etorriak. Zu ez zinen azaldu. Zergatik?
– Nik artean pago-ipurdi zela ezagutuko nuelako.
Marttitte
Santuekin ari garenez, mordoska bat batera hartzea baino hoberik ez da, den denak aipatu beharrik ez izateko. Azkoitiko auzoa da Marttitte, gazteleraz Los Mártires, bide-txartelen batean jartzen duenaren arabera. Euskarazko izenaren bustidurak harrituko du zenbait. Gaztelerazko izenaren potoloak beste asko. Marttitten bertsotan izan ginelarik, gogoeta gai bat ekarri nuen etxera: hirietan bizi diren umeek –eta helduek– ez dute arrastorik herri txikiei buruz. Herri txikietakoek badakite hiriei buruz, aldiz. Eta paradoxa batekin egin nuen topo: inguruneko herriak eta auzoak ezagutzeko, umetan mendira joatea bezalakorik ez da. Erdi purrustaka joango ginen, baina Aralar aldera zihoanak ikasiko zuen non zen Tolosa, non Amezketa, Gorriti, Huitzi... Edo Irimora zihoanak Urretxu eta Zumarragaren berri izango zuen...
Lana
Elkargi-koei hitzaldi bat eman diet duela gutxi. Urruti geratzen zaidan mundua da txanpon, berme eta enpresa-egitasmoen hori. Baina lana hizpide dela, adiskide batek bota berri didan esaldia burutik uxatu ezin da nabil: “Gaur egun, lan egitea iraultzailea duk, motel!”. Ez dakit hainbesterainokoa den baina badu egiatik zerbait. Hainbeste bitartekari sumatzen dut inguruan! Hainbeste eragile! Hain egile gutxi! Aisia-tartea sakralizatu egin dugu, garai batean lana sakralizatu zen gisara. Aldamenekoak baino gutxiago egitea dela helburu pentsa daiteke askotan. Eta gaitzerdi aisia-tartea modu irudimentsuan erabiltzen bageneki. Nago, telebistari begira xahutzen dugula, ezezkoa esaten dugunok ere.
Aingeru Goardakoa
Zaindariarena gero etorri zela uste dut. Umetatik martxoaren lehenari –martxoak 1– Aingeru Goardako deitu izan zaio gure jiran behintzat. Txikitatik dut gogoan eguna, eta ez arrazoi erlijiosoengatik. Askoren idolo kuttun zen Joxe Anjel Iribarren jaioteguna delako iltzatu zitzaidan gogoan. Azken hamabost urtean Donostiako Ibaetako Aingeru Goardakoaren ermitan ospatzen dugu, bertsotan. Toki berezia da. Bidetik hain urrun eta autobidetik hain gertu; urtean zehar hain pasadako eta egun horretan hain bilgune; handitik hurbil hain txiki... Hiriko jende edadetua eta umeak joaten dira aldapan gora ermitaraino. Eta bertako auzoak. Erromeria izaten da, antigoal erakoa. Erroskilak salgai. Gorriti eta animaliak. Ez Donostian bakarrik. Tolosako San Blas auzoan ere izan ginen otsailaren hasieran. Tankera bereko kaskoa da. Tankera bereko erromeria, erroskila eta guzti. Itzaltzera doan mundu mota baten azken arrastoak.
Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]
Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]