Delenda est Kartago


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ez nuen latinik ikasi nik eskolan eta harritzen nau ene Ttakun-kideen jakitateak. Oroitzen naiz anaiak eta biok nola ziminokatzen genuen mezan entzuniko latin apurra loriapatriefilioizpirituisanto marmarikatzen genuela, arratsaldeko askariko txokolate prixa klikatzean. Eta segitzen genuen kantuz orroaz aleluiadantzakuia errepikarekin. Bazterretan, adinekoen ahotik aditzen genuen, latinarekin zinpurtzera deitzen ez gintuen perpaus hau ere, alegia gure astoak latina bezala... Enetzat halatan, latinaren eta astoaren irudiak elkarri uztartuak daude.

Astoak gustatzen zaizkit, badakizue, ipularretarik zintzur-arramantzaka alha ibiltzen direnean, mantso. Latinez gogoratzen dut bakarrik gaurkoan aipagai dugun borroka armatuaren xede bakunari doakion ez dakit zein erromatar buruzagiren manua: delenda est Kartago. Kartago punikoa xehekatu zuten eta lurrean gatza hedatu, bertan gerora, hiri gehiagorik eraiki ez zedin. Berrogei urtez ETAk ez du helburu ezberdinik ukan, Kartagoren ordez Paris eta Madril errauts gai jartzen zituela. Ongi ikusi dugu Madrilgo azken atentatu penagarrian kea, horma eroriak eta hautsa zein moldetan nahasten ziren, etsipena areagotuz.

Galdea zera liteke: zergatik behar dute Kartagok, Babiloniak edo Parisek eta Madrilek suntsituak? Gure nortasun politiko-ideologikoa atsolutu erraldoian berma arazteko soilik? Nolaz bizitu eta biziatu da euskaldungoaren zatirik eraginkorrena beti besteei konparatuz, egundaino besteen aurka? Errotik eroak gara, arrazoi duzue Angel eta Inazio. Hargatik errotikako erokeria horrek erotikotasun izpirik ez daukala iradoki nahi nuke. Alabaina, bortizkeria militarizatua inpudikoa da, pornografikoa, eta oheen hondar mugetaraino Hizkuntzaren mihiseak oro kutsatzen ditu. Hain kinka larrian dabilkigun mintzairak berak aditzetan dakar Kartagoren herra, Kartagorekiko mesprezua, Kartagoren apaleste higuingarria. Hanna Arendt-ek azpimarratu zigun, eta bazekien leku segurretik zertaz ari zen, hizkuntzak berez ez zuela errurik, erabiltzaile eta baliatzaileek baizik.

Latinari edo antzinako grekoari nola, euskarari jagoitik hala, errealitate anitzaren errateko anbiguitatea falta zaio. Euskaraz ez da eztabaidatzen jadanik, begiak hertsirik eta haginak trinko irensten den borrokaren tresnatzat hartzen baita. Euskara guduaren eramateko bide premiazkoena da: euskararen erabilpenaren arabera jujatzen da norbanakoa, sailkapenak eta salaketak egiten dira, kexuak plazaratzen egunkarietan eta maskaradetako kauteren predikuetan. Nor harrituko da euskara pribatizatua izan dela idazten badut hemen? Alta, pribatizazaleak ez dira urrundik ere derrigorrez euskaraz ari, hautua arrazoitzen dute erranez arrotzek, atzerritarrek, Mixel Labegueriek abesten zituen kaskoi eta maketoek gure borrokaren funtsa zehatz ulertzea komeni dela. Arduradun hauentzat erdarara pasatzea estrategiaren arabera hautatzea da, herrestontzat kontrola ez dezakegun lerratze animikoa delarik.

ARTE katean, asteazkenean arretaz segitu dudan emankizunak ukitu nau: Victor Klemperer Dresdeko hiritarrak, 1933-1945 artean egutegi bat atxiki zuen alemanak, naziek onartezina onartarazteko nola aldatzen, eufemizatzen eta metaforizatzen zuten notatuz. 2006ko otsailean Frantzian Eric Hazanen eskutik la propagande du quotidien liburuxka argitaratu zen, V. Errepublikaren mintzaira ikertuz, erkatuz, zulatuz. Zinez interesgarria liteke, gure astoaren latina bailitzan, ETAren garaiko euskararen analisiaren egiten hastea. Euskararen onerako naski.


Azkenak
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Irutxuloko Hitza
Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasua artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


Eguneraketa berriak daude