Atque ero gaude
Orain urtebete, Katulo itzultzeko temak hartua nengoelarik, poeta latindarrak berak euskaraz idatzitako perpaus bat aurkitu nuen. Aurkikuntza ez nuen haizatu, hain gaude akiturik euskararen historia goiti-beheiti iraul dezaketen aurkikuntza filologiko ikusgarriez. Gainera, hor, liburuetan, egon da mendeetan haren poesiara hurbildu nahi izan duenari abegikor.
Atque ero gaude (Katulo, XXXI, 12).
Latinez beste zerbait esan nahi badu, hori ez zaigu orain axola gure egoera ditxosozkoa hobekien islatzen duen esaldia izan bailiteke. Galia zisalpinoan sorturiko erromatar batek, Kaio Valerio Katulok, azkenean aitortuko luke erromatar izan nahi ez zuten galiarrek hainbestetan aurpegiratutakoa: ils sont fous, ces romains! Zuk, Itxaro, giltza eman didazu honen guztiaren arazoa linguistikoa dela aipatutakoan eta nire ustezko latin menperatzeak -edo, rectius, nire ustezko latin inposaketak, bidenabar esateko, nahikoa baduena inposturatik- zerbaiten argigarri gerta zitekeela esandakoan.
Ez litzaiguke gaizki helduko lelo hau geure buruari maizago aitortuko bagenio eta gure gaixotasun honetaz gehiago hitz egiteko prest bageunde, sendatzearen lehen urratsa baita, errua hurkoaren gainean jaurti gabe. Gurean, Itxaro Bordak dioen legez, errua etsaiak baitu beti. Erromatarrak burutik daude, esaten dute gure Asterixek. «Erakunde baten indarra neurtzeko aski dugu zenbat hobentasun sortzeko gauza den jakitea», irakurri genion Atea bere erroetan bezalan Eduardo Gil Berari.
Eta gu gara ero gaudenak, edo eri, euskara zaharrean akaso ber gauza esan nahi baitzuten eri-k eta ero-k, latinezko insanusek bezala. Gure insanitas aitortu nahi gabeko honetaz irakurri dudan analisi zentzudunena Jokin Muñozek idatzi du. Google-en bilatzeko aholkatzen dizuet. Ohe azpia du izenburutzat. Euskal arazoa, dio, hain da amorfoa, hain da omnipresentea, eta ez bakarrik han barna tiroka dabiltzan burugabe batzuen kontua, ezen gizarte osoa hartzen baitu goitik behera. Gizarte hau, eta euskararen mundua bereziki, gaixo dago, biolentziarena gure kode existentzial bihurtzeraino, gure jarreretan orotan txertatua, iritzi guztiak baldintzatzen duena, narkotizatzen gaituena.
Ulertzekoa da Aingeru Epaltzak Nafarroako Diario de Noticiasen esana, hau ez dela gure auzia, lau eroren eta estatuaren arteko fardela dela. Nik askotan berdin pentsatu dut nire periferia erosotik, baina nire izenean egiten dutenez eta nire hizkuntzan, ni ere sartu naute beraien eskizofrenian, kutsatu naute, eta ezin naiz Antipodetara joan. Koarentenagatik. Nahi bai.
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]