Atque ero gaude
Orain urtebete, Katulo itzultzeko temak hartua nengoelarik, poeta latindarrak berak euskaraz idatzitako perpaus bat aurkitu nuen. Aurkikuntza ez nuen haizatu, hain gaude akiturik euskararen historia goiti-beheiti iraul dezaketen aurkikuntza filologiko ikusgarriez. Gainera, hor, liburuetan, egon da mendeetan haren poesiara hurbildu nahi izan duenari abegikor.
Atque ero gaude (Katulo, XXXI, 12).
Latinez beste zerbait esan nahi badu, hori ez zaigu orain axola gure egoera ditxosozkoa hobekien islatzen duen esaldia izan bailiteke. Galia zisalpinoan sorturiko erromatar batek, Kaio Valerio Katulok, azkenean aitortuko luke erromatar izan nahi ez zuten galiarrek hainbestetan aurpegiratutakoa: ils sont fous, ces romains! Zuk, Itxaro, giltza eman didazu honen guztiaren arazoa linguistikoa dela aipatutakoan eta nire ustezko latin menperatzeak -edo, rectius, nire ustezko latin inposaketak, bidenabar esateko, nahikoa baduena inposturatik- zerbaiten argigarri gerta zitekeela esandakoan.
Ez litzaiguke gaizki helduko lelo hau geure buruari maizago aitortuko bagenio eta gure gaixotasun honetaz gehiago hitz egiteko prest bageunde, sendatzearen lehen urratsa baita, errua hurkoaren gainean jaurti gabe. Gurean, Itxaro Bordak dioen legez, errua etsaiak baitu beti. Erromatarrak burutik daude, esaten dute gure Asterixek. «Erakunde baten indarra neurtzeko aski dugu zenbat hobentasun sortzeko gauza den jakitea», irakurri genion Atea bere erroetan bezalan Eduardo Gil Berari.
Eta gu gara ero gaudenak, edo eri, euskara zaharrean akaso ber gauza esan nahi baitzuten eri-k eta ero-k, latinezko insanusek bezala. Gure insanitas aitortu nahi gabeko honetaz irakurri dudan analisi zentzudunena Jokin Muñozek idatzi du. Google-en bilatzeko aholkatzen dizuet. Ohe azpia du izenburutzat. Euskal arazoa, dio, hain da amorfoa, hain da omnipresentea, eta ez bakarrik han barna tiroka dabiltzan burugabe batzuen kontua, ezen gizarte osoa hartzen baitu goitik behera. Gizarte hau, eta euskararen mundua bereziki, gaixo dago, biolentziarena gure kode existentzial bihurtzeraino, gure jarreretan orotan txertatua, iritzi guztiak baldintzatzen duena, narkotizatzen gaituena.
Ulertzekoa da Aingeru Epaltzak Nafarroako Diario de Noticiasen esana, hau ez dela gure auzia, lau eroren eta estatuaren arteko fardela dela. Nik askotan berdin pentsatu dut nire periferia erosotik, baina nire izenean egiten dutenez eta nire hizkuntzan, ni ere sartu naute beraien eskizofrenian, kutsatu naute, eta ezin naiz Antipodetara joan. Koarentenagatik. Nahi bai.
WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]
Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]
2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.
Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.
Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]
.jpg)
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]
Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.
MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.
----------------------------------------------
Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]