Fito Rodriguez: «Kultura jakin batean debekua dena adierazi nahi izan dugu tabuaz»


2021eko uztailaren 27an
Zer da, zure ustez, tabua?
Cook kapitaina zenak Hegoaldeko Itsasoetan aurkitu zituen tabuak munduan zehar barreiatu ostean lehorreratu berri dira Euskal Herriko hiriburu zaharrean, hau da, Iruñean. Polinesiako hizkuntzek, bere txikitasunean, munduko mintzaira guztietara emaniko oparia dugu tabu hitza. Kultura jakin batean debekua dena adierazi nahi izan dugu tabua aipatuz. Giza harreman arriskutsuak, begiz jotako ekintzak edo jaki lanjerosak. Baina, pertsonak edo gauzak ere bihur daitezke tabua. Edota hitzak, eta hizkuntzak ere.

Eta zergatik ekarri nahi izan duzue tabua Galeuscaren azken topaketara?
Gure literatura eginkizunetako zentsura eta galgak nabarmentzeko, kultur ikerketan lagungarri izan dadin. Tabuak gure idazkietan eta gai tabuak. Politikan, afektibitatean, eta estetikan izan duen eragina aztertu dugu. Haiek guztiak behar bezala arakatzeko bildu ginen Iruñea berrian.

Zergatik azpimarratzen duzu hainbeste Iruñea berrian elkartu zinetenekoa?
Iruñea berrian elkartu ginelako idazle katalanak, gailegoak eta euskaldunak gure literatura eginkizunetan, politikan, afektibitatean, zein estetikan tabuek duten eraginaz gogoeta egiteko. Eta Iruñea berrian elkartu ginela diot, zaharrean ez bezala, jatorrizko hizkuntzaren erabilera gaur egun ia tabu bihurtu dutelako hartantxe... Literatura dela medio, ezkutatutako tabuak agerrarazteko eta barreiatutakoak barregarri uzteko asmotan elkartu ginen hiri honetan. Horra hor XXIII. Galeuscaren helburua.

XXIII.Galeusca
Batzuen artean
Euskal Idazleen Elkartea
567 orrialde+CDa


Idazle gailego, euskaldun eta katalanak tabuaz

Euskal Idazleen Elkarteak eta Chillida-Lekuk elkarlanean plazaratu duten XXIII. Galeusca topaketaren ondorio diren liburua eta CDak tabua dute gai nagusi. Hau da, topaketa horretan parte hartu zuten idazle gailego, euskaldun eta katalanak norberaren herriko literaturan tabuak izan duen, edo duen, eragina azaltzen ahalegindu ziren. Eta tabuak eta topikoak izan dezaketen zerikusia, ideologiari dagozkion tabuak, maitasun harremanekin loturik egon daitezkeen «debekuak», tabu estetikoak... guztiei buruz idatzi dute. Bakoitzak egokien iruditu zaion tabu motaren gainean. Eta zenbaitzuek tabu horiek hausten lagun dezaketen ipuinak eskaintzen dizkigute. Egileak, Camilo Franco, Bieito Iglesias, Xavier Queipo, Isidro Novo, Marilar Aleixandre, Xabier P. Docampo, María Reimóndez, Antón Riveiro eta Xerardo Méndez gailegoak; Ur Apalategi, Markos Zapiain, Leire Bilbao, Anjel Erro, Josu Iraeta, Juan Jose Ispizua, Ixabel Millet, Joseba Felix Tobar Arbulu eta Asel Luzarraga euskaldunak; eta Isabel-Clara Simó, Núria Albó, Teresa d’Arenys, Carles Cortés, Roser Atmetlla, Carles Cano, Teresa Costa-Gramunt, Encarna Sant-Celoni eta Ramon Solsona katalanak dira.


Azkenak
Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


2025-01-30 | Leire Ibar
Osasun publikoaren alde otsailaren 1ean Bilbon, Gasteizen eta Donostian kaleak betetzera deitu dute

Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]


2025-01-30 | Julene Flamarique
“Irabazi egin dugu”: Burlatako etxegabetzea gelditu du Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak

Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]


Isunak kendu dizkiete ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortutako donostiarrei

Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.


2025-01-30 | Leire Ibar
EITBko Euskara Batzordeak salatu du euskararen eskakizuna baztertu dela zuzendaritza postuetan

EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]


Adifek dio AHTko obretan salatutako lan-esklabotza egoerak “gezurra” direla

AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".


2025-01-30 | Aiaraldea
Amurrioko Udalak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza 2025eko udal aurrekontuetan sartzeari

Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.


2025-01-30 | Ahotsa.info
KarKarCar, mugikortasun kooperatiboko proposamen berria Iruñerrian

Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.


Guardianeko langileek mobilizazioekin jarraituko dute, instituzioen “promesa faltsuen” aurrean

Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]


2025-01-30 | Gedar
Otsailaren 12an epaituko dute Raimundo El Canastero taldea

Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.


Etorkizuneko belaunaldiak gurpil gainean eramanez Gasteizen

Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]


Mendebaldeak Kongon dituen hainbat enbaxada jo-mugan hartu dituzte M23ren kontrako protestetan

Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]


2025-01-30 | Axier Lopez
Mugikorrik gabeko eskolak Brasilen

Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]


2025-01-29 | Julene Flamarique
Greba mugagabea hasiko dute Trapagarango MFS enpresaren 104 langileen kanporatzearen aurka

ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez


2025-01-29 | Julene Flamarique
Marokok “inolako azalpenik eman gabe” El Aaiunen sartzea eragotzi die Eusko Legebiltzarreko ordezkariei

Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.


Eguneraketa berriak daude