Artelatz tortotxa
Naturari errespetu handienetakoa dion ustiaketa mota da hemendik kanpoko artelatzarena. Naturari eta kulturari, gizarte eredugarria baita bere ustiaketaren ingurukoa, oraindik ere... Zuhaizti aberatsa da, bai flora bai animalia aldetik eta azala besterik kentzen ez zaiolarik ahal den zuhaitz handienak eta ederrenak edukitzea komeni da, ez inausi, ez kimatu, ez lepatu, ez mugarrotu, ez moztu… Zuhaitz gazteak behin kana-laurdeneko gerria osatu duenean aurrenekoz azala kentzen zaio. Gero etengabe sortuko den azal berriak 7-10 urtetik behin aizkoraren ahoa ezagutuko du.
Artelatzetik sortzen den azal hori kortxoa da. Honek erabilera ugari du, batik bat malgua, erregaitza eta ia ustelezina delako. Hala eta guztiz ere kortxo guztiaren %80 makina bat likidoren kartzelak burutzen dituzten tortotxetara doa.
Munduan kartzelaratzen den gero eta ardo gehiagorentzako nahikoa kortxo ez denaren aitzakia merkearekin, txapa metalikoa edo plastikozko tapoia dakarren botila ugaritzen ari da. Fenizia mundu honetan beste lotsa bat. Bai metalikoa bai plastikozkoa, besterik gabe, egin ahal izateko xahutu behar den energia kontutan hartuta aldera ezinak dira, kutsadura iturri dira. Kortxozkoa sortzeko, aldiz, besteek eragindako kutsadura hartu, bereganatu eta ezkutatzen du artelatz-basoak. Alde ederra!
Kortxoaren arerio nagusia botilan jasotzen den likidoari eransten dion kortxo-gustua izan da. Ba azken ikerketen arabera kortxoaren kalitatea nahitaezkoa da, baina upategiaren garbitasunak askoz ere garrantzi handiagoa du. Badira ardoak kutsatzen dituzten zenbait gai, kortxoak bidea itxi baina plastikoak (polietilenoa) lasai ederrean igarotzen uzten diena. Eta garrantzitsuena, edozein ardoren -garagarrarena, sagarrarena, madariarena, mahatsarena…- ontzeari kortxoak eransten dizkion ongarriak (bainilina, elaginatoak, antozianinak, polifenolak, antioxidanteak...) non geratzen dira?
Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]
Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.
"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]
TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]
Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]
Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]
Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]
Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]
Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]