Argentinako demokraziaren lehen desagerrarazia

Gaueko 21:00ak ziren Buenos Aires hiriburutik 60 kilometrora dagoen La Platako Udaletxeko Urrezko aretoan Etchecolatzen kontrako epaia irakurri zutenean: hil arteko espetxe zigorra, Diana Teruggi, Patricia dell Orto, Ambrosio de Marco, Nora Formiga, Elena Arce eta Margarita Delgado bahitzeaz, torturatzeaz eta hiltzeaz akusatuta, eta baita Nilda Eloy eta Jorge López bahitzeaz eta torturatzeaz ere. Jaia, ordea, ez zen erabatekoa: Jorge López, akusazioaren lekuko garrantzitsuenetakoa, aurreko egunetik zegoen desagertuta. Gizona agertu ez izana epaiketak eragindako osasun arazoekin lotuta egon zitekeela pentsatu bazen ere, orduak pasa ahala susmo txarra hartu zioten. Asko izan ziren desagerpena Etchecolatzen gertukoen mendekutzat jo zutenak. Hiru hilabeteko epaiketa luzean Etchecolatzek isiltasunari eutsi zion bitartean, etengabekoak izan ziren lekukoek eta beraien familiek jasotako mehatxuak. Izan ere, epaia entzun zuenean gora begiratu eta arrosarioa musukatu zuen polizi buru ohia ez da, berak esan zuen lez, «dirurik eta botererik gabeko agure gizajo bat»: Etchecolatz zapalkuntzaren ideologo nagusienetakoa izan zen. La Platako desagerrarazien seme-alabak elkartzen dituen HIJOS elkarteko Camilo Cagnik adierazi digunez, desagerpena «Etchecolatzen atzean daudenek epaiari emandako erantzuna izan daiteke; egileak Buenos Aireseko polizia eta polizia ohiak izan daitezke. Diktadura bukatu zenetik polizien %70 aldatu dituzte. Egun, non ote daude horiek guztiak? Eta zergatik mantendu zen isilik Etchecolatz? Berak badaki bahitutako hainbat ume non dauden, txostenak non dauden». Ildo beretik dator elkarte horretako Lucía García: «Diktaduran militarrak ez ziren bakarrak izan; asko izan ziren sostengua eman zietenak, konplizeak, Eliza eta alderdi politiko klasikoak barne. Guztiek eraiki zuten orain arte inork ukitu ez duen sarea. Non dago lapurtutako guztia? Epaiketak egin arren, ostu zutenaz ez da berbarik egiten. Beraz, militarrak ez ezik, asko dira egia jakitea nahi ez dutenak». Esaterako, diktaduran zehar, alderdi guztietako ia 1.700 alkatek jarraitu zuten karguan.

Bere burua ikertzaile militante bezala definitzen duen Buenos Aireseko Situaciones taldearen ustez, «Lópezen desagerpena ez da gertaera isolatua. Oraingo honetan auzipetuta daudenak errepresioaren bitartekariak dira, politika genozida gauzatzen zutenak, tortura guneak kudeatzen zituztenak: aurpegi anonimoak dira eta, horrexegatik, egun diktaduraren goi agintariak baino eraginkorragoak. Segurtasun aparatuetan -pribatuetan zein publikoetan- sartuta egoteak ahalbidetzen die eraginkor izatea. Eskuina berpizten ari da eta genoziden kontrako epaiketak direla-eta, politikan aurrera jotzeko aukera aurkitu dute». Bost egun igaro ziren arte, Gobernuak ez zuen tutik ere esan, ziurrenik, desagerpenaren errudun poliziak izan zitezkeelakoan. Egun hartan, Argentinako eta Buenos Aireseko gobernuetako barne ministroek, Aníbal Fernándezek eta León Arslanianek esan zuten «López aurkitzeko ahalegin guztiak» egiten ari zirela. Bestalde, Felipe Solá gobernadoreak Lópezen inguruko edozein informazioren truke 50.000 euroko diru saria eskaini zuen. Arratsaldean, euripean, milaka pertsonek Lópezen berragerpena eskatu zuten, La Platako kaleetan. Harrezkero, ehunka protesta egin dira Argentina osoan azkeneko bi hilabeteotan, baina Lópezen berririk ez dago. Askotan gertatzen den lez, poliki-poliki, gaia hedabideen agendatik kanpo geratu da kasik; La Platako giza eskubideen taldeak biltzen dituen Multisectorial elkartea ez balego, gaia ahaztuta egongo litzateke agian.


Kirchner eta giza eskubideak

Jendearen poza iluntzea eta diktaduraren sare ezkutuak babestea izan litezke bahitzaileen helburuetako bi, baina ezin dugu ahaztu gertaera honek datozen epaiketetan izan dezakeen eragina. Izango al da epaiketa gehiago? Aníbal Fernándezek genoziden kontrako epaiketekin jarraituko dutela ziurtatu zuen eta Camilo Cagnik baietz uste du, «politikan indarrak metatzeko baliagarria zaielako», are gehiago datorren urteko hauteskundeei begira. Gogora dezagun giza eskubideen aldeko politika izan dela Néstor Carlos Kirchner Argentinako presidentearen agintaldiko bizkarrezurra, estatuari zilegitasuna bueltatzeko ezinbesteko osagaia.

Lucía Garcíak egungo egoera laburbildu digu: «Hasierako hipotesiak baztertuta daude; argi dago bahiketa politikoa izan dela, baina ematen du ondorio politikoak bahitzaileek pentsatzen zutena baino harantzago heldu direla eta, egoerak behartuta, dena ahaztea espero dute. Gobernuak, bestalde, zer egin ez du jakin, ez hasieran ezta orain ere». Desagerpenetik hilabete ugari igaro dira eta Buenos Aires probintziako Giza Eskubideen idazkariak, Edgar Binstockek, esateko askorik ez dagoela dio. Egoera larria da Situacionesekoentzat: «Duela hogeita hamar urteko gertaera dirudi»; eta arriskua orduko polarizazioan erortzea dela dio. Inork esan ez badu ere, Lópezen desagerpena militarren mehatxutzat hartuz gero, gobernuak bere politika aldatu eta epaiketa gehiago ez egotea erabaki dezake. Azaroan, manifestazio erraldoiak gogoratu zuen Jorge Julio López, hogeita hamar urte geroago berriro desagertuta.


Azkenak
Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


Hodeiak murrizten ari dira, klima-aldaketaren kalterako

Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]


Arartekoaren ustez, Martuteneko Agustindarren eraikineko operazioa barruan zeudenak identifikatzeko egin zuten

Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]


2025-01-10 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


2025-01-10 | Gedar
Ate birakariak: Gasteizko klinika pribatu bateko zuzendari izango da Gotzone Sagardui

Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.


Independentziaren aurkari Alcide Ponga izanen da Kanakyko presidente berria

Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]


2025-01-09 | Julene Flamarique
Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabak osatzen duten Euskal Sagardoa Iparraldera zabaltzeko bidea martxan da

18 urterako plan estrategikoa garatzeko Europako diru-laguntzak jaso ditu Euskal Sagardoaren Jatorri Deiturako proiektuak. Iparraldea batu da jada, eta Nafarroa zein Trebiñu sartzeko urratsak ematen hasiak dira.


Eguneraketa berriak daude