Antzinako elurrak


2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Frantsesa ukitu dit Angelek -frantses hizkuntza erran nahi baita-, eta, antzinako Villon hari bezala, dama aspaldikoen oroitzapena egitean sortu zitzaion galdera bera etorri zait niri ere gogora: « Mais ou sont les neiges d'antan?». Hamalau urte da Durangon saltzaile nabilela eta aurten bertan harrapatu nau malenkoniak. Gure standaren atzealdean jarririk, euskal musikaz eta euskal liburuz inguraturik, noizbehinka Imanol -aspaldi ez nuen Imanol entzuten Durangon-, Benito eta Xabier Leteren kantuak entzunez megafoniatik, antzinako elurrez gogoratu eta Xabier Leteren kantu-hitzen liburua inguratu dut etxerako.

Liburu ederra da Elkar etxeko lagunek argitara eman dutena, eta Xabierrek berak egin dio hitzaurre aski dotore eta jakingarria. Gauza asko esaten ditu oiartzuarrak, eta gehiagoren gosez geratzen da irakurlea. Izarren hautsa idatzi duenak badu niretzat leku bat gu guztiok garen hauts horren gunerik bigunenean. Kontra egiteko gogoa sartzen zaio irakurleari zenbaitetan bere kantuei buruz ari denean. Teologia ideologia ez omen zaio bete-betea iruditzen gaur. Zer jakingo du ba kantariak bere obraz... Kantu batzuk ez omen ditu sartu, eta bat edo beste gogoratuta, amorruak harrapatzen zaitu baitezpada. Izan ere, haiexek dituzu lotuen une goxo edo argiekin.

Baina kontua da Letek ere frantsesak ukitu dizkidala liburuaren azken partean -frantses kantariak erran nahi baita-: Jacques Brel eta konpainiaren kantu ezagunak ageri dira liburuan, modu hunkigarrian euskaratuta. Estimu handitan ditut kantari frantsesak, eta Brel haien guztien gainetik. Hiru minutuko ipuinak idazten zituen bruselatarrak. Eta bidegabekeria deritzat Jacques Brel-en izena ez egotea ipuingintzaren orri urrezkoetan. Estilizazioaren jabe zen beste guztien gainetik. Orly kantua entzun eta Julio Cortázar ari zarela entzuten irudi luke. Aditzak asmatzen mutila zen, baita sentimenduak agertzen ere. Nago Jojo bere lagun hilari eskainitako kantua inoiz inork adiskidetasunari idatzitako kanturik ederrena dela: «Six pieds sous terre, Jojo, tu frères encore».

Ez da Brel bakarra, bada tropela frantsesen artean, hiru minutuko ipuinetan maisu-maistra agertzen direnak: Jean Ferrat, Léo Ferré, eta jakina Georges Brassens zaharra. Baina gutxiago aipatzen da nire guztizko Barbara. Ahots sendoko emakume gogorra. Gogoan ditut bere «Ipuin-bilduma»ko hiru «ipuin» entzun nituen ordua: Joyeux Noel, Nantes eta L'aigle noir. Ez zaizkit sekula burutik galdu.

Esango dit irakurleak aspaldiko kantuez eta kantugileez ari naizela hemen, eta badirela erruz izan ere gaur egun horien antzeko edo are kantari hobeak. Beharbada, berrogeien krisian bete-betean ni antzinako elurren xerka nenbilelarik, hala atera zait, baina Imanolen boz zur epelekoa bozgorailuetatik entzutean -aspaldi ez nuen Durangoko bozgorailuetatik Imanolen boza entzuten, esan dut?-, antzinako elurren nostalgiak jo nau bete-betean, eta, zer nahi duzue, begiak bete zaizkit.

Ez dakit zerk egiten duen kantu bat eder. Ez dakit poeta ona izatea nahikoa den kantagile ona izateko. Angel eta Itxaro, nire ttakunkideak, poetak direnez, gustura egingo nieke galdera, jakinik gainera Itxaro Borda dela hainbat euskal kantu eder ezagunen egilea. Poesia da kantua? Ipuina da? Edo biak batera? Zergatik sartzen zaigu barnago poesia arrunta baino. Musika egokiaren laguntza hutsa da guztiaren gakoa?


Azkenak
2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


2024-10-31 | Euskal Irratiak
Baigorri-Tafalla egunak ospatuko dituzte asteburuan Baigorrin

Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.


2024-10-31 | Iñigo Satrustegi
Bizitza ez da esateko erraza

MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.

----------------------------------------------

Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


2024-10-31 | Jon Torner Zabala
“Eskolak ezin dio heriotzaren gaiari bizkarra eman”

Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]


Eguneraketa berriak daude