«Osatuzen helburu nagusia osasun arloko langileak euskaraz komunikatzen gaitzea da, bai lan-ingurunean, baita hiritarrekiko harremanetan ere». Hala zioen irailean HABEk eta EAEko Osasun Sailak ekimena aurkezteko zabaldutako prentsa-dosierrak. Gutxienez 2. Hizkuntza-Eskakizuna daukaten osasungintzako langileentzat eginda dago Osatuz. Sendagileentzat batez ere, baina baita erizain eta harrerako langileentzat ere.

«Osasun Sailekoei proposatu genien, ikusita Osakidetzako gero eta ikasle gehiago genuela -dio Begoña Martinez HABEko ikas-materialen ataleko arduradunak-, zerbait berezia egitea sendagile eta erizainentzat». Osakidetzako langile asko dabil euskaltegian (2.240), baina gehienak talde arruntetan daude, gainerako ikasleekin batera. «Zaila da talde berean hamar pediatra elkartzea, esaterako», adierazi digu Martinezek. Zailtasun horren aurrean material berezia prestatzeko ideia sortu zen, nork bere kabuz erabiltzeko modukoa, ikasleen euskalduntzearen prozesuaren osagarri izan dadin.

Une honetan, Osatuzek hiru euskarri eskaintzen ditu: webgunea, aldizkaria eta irratsaioa, hirurak irailetik martxan. Hala ere, hazia lehenago erein zen. Joseba Arbelaitzek, Hernaniko (Gipuzkoa) Udal Euskaltegiko irakasleak, honela gogoratzen du: «Hasiera batean ikas-material batzuk diseinatu zituen HABEk, eta beraiekin elkarlanean aritu ginen hemengo beste kide bat -Jokin Nazabal- eta biok». Egitasmo hura taldeka lantzeko sortu zen ordea, ez bakarka.

Arbelaitzek dioskunez, hiru modulu diseinatu zituzten Nazabalek eta berak: medikuntza orokorreko bi eta pediatriako bat. Gero, bost ikasle talde eratu ziren EAE osoan, modulu horiek irakasteko. 60 irakasle guztira, gutxi gorabehera mediku eta erizainak erdibana. «Ikastaro mistoak eman ditugu: 20 ordu internetez, norberak bere ordenagailuan egiteko, eta beste hamar ordu aurrez aurreko eskola arruntetan. Azkenekoa aurtengo udaberrian eman genuen».

Lourdes Arriaga sendagileak Azpeitiko (Gipuzkoa) osasun etxeko larrialdi zerbitzuan egiten du lan, eta Arbelaitzen ikasleetako bat izan zen Hernanin. «Azpeitian, normalean euskaraz egiten dugu kontsultetan, baina ez gaude ohituta -ez ni behintzat, erdaraz ikasi dudalako- kontu batzuk euskaraz esplikatzen. Halakoak landu genituen ikastaroan. Esaterako, nola esan ‘egunean hiru aldiz har itzazu pilula hauek’, edo halakoak». Hizkuntza espezializatuagorik ez, baizik eta gaixoarekiko harremanean erabili ohi dena landu zuten, beraz, ikastarootan. «Eta nabaritu egiten da, bai -dio Arriagak-, orain erraztasun handiagoa daukat hainbat gauza esateko».

Bide beretik doa orain Osatuz, ikastaro haien oinordekotzat jo genezakeen egitasmoa. Izan ere, Arbelaitz izan da irailetik eskura dauden materialen sortzaileetako bat. Baina bera ez da medikua noski. «Materialak ontzeko, ezinbestekoa izan da Jabier Agirre UZEIko kide eta sendagileak eman digun laguntza, berak gainbegiratu du gure lan guztia», argitu du Arbelaitzek.

Gurutzetako ospitalera (Barakaldo, Bizkaia) joan gara galdezka. Hainbat mediku euskaldun topatu dugu han, eta ez zeukaten Osatuzen berri handirik. Ez dago langile euskaldun asko Gurutzetan, baina kasualitatez-edo, hainbat sailetan mordotxo bat ari da. Berrosatze sailean, esaterako, 6-7 fisioterapeuta euskaldun dago. Ahal dutela, euskaraz aritzen dira gaixoekin. Marian Lasarte, Iker Capel eta Iñaki Cornejorekin hitz egin dugu han, eta lan kontuez euskaraz egiteko dauzkaten zailtasunak aitortu dizkigute. Lan kontuak ez direnean euskaraz egiten dute gehienetan. Baita gaixoekin ere, ahal izanez gero. Azken batean, gaixoekin erabili behar duten hizkera ez da berezitasun handikoa: «Altxa besoa, mugitu hanka», eta abar. Baina dioskunez, elkarrekin hizkuntza teknikoa erabiltzeko garaian gaztelaniara jo behar dute derrigorrez.

Pediatriako Larrialdietan, Santiago Mintegi bilbotar medikua aurkitu dugu, euskalduna eta euskaltzale amorratua. Ez du Osatuz ezagutzen, eta alferrikakoa iruditzen zaio. Alegia, ez du uste mediku euskaldun batek arazorik eduki beharko lukeenik lanean euskara erabiltzeko: «Hori gezurra da. Baliteke hitzen bat zelan esaten den ez jakitea. Bada, esan erdaraz. Baina hitz tekniko gehienak antzekoak dira hizkuntza guztietan, euskaraz ere bai. Leucemia leuzemia da. Ez dakizula taquicardia paroxístico esaten euskaraz? Orduan, esan horrelaxe, baina euskaraz egiteari utzi gabe».