Ihesi: Urreako Haitza, Alegiatik Amezketara Aralarren zelatapean
Altzo Muino, Altzo herriko gune nagusia, begien bistan dugu dagoeneko. Ipintzatik Lizarreta baserrira doan bidexka hartu eta zelaian gora egingo dugu, Mendizabal baserriaren albotik igaroz pilotalekua eta Santa Barbara ermita dauden muinora heltzeko. Baserri eta etxe dotorez osaturiko Altzo Muinon gaude, Otsabio mendiaren oinean, eguneko igoera nagusiari aurre egiteko prest. Herria zeharkatu eta honen amaieran Altzoko eremu garaieneko baserri sakabanatuen bila atsedenik gabe abiatzen den pista jarraituko dugu pare bat kilometrotan, harik eta bidegurutze erabakior batean margo-ikur zuri-horiak jarraitzeari utzi eta «Otsabio» dioen gezi bati jaramon eginaz mendiko bidexka lokaztu batean barneratu arte. Ibilbidearen gogortasun eta edertasuna neurri berean hazten doazela somatuko dugu Otsabioko maldak gaindituz goazen heinean. Ernio, Uzturre edo Murumendi bezalako gertuko mendiak izango ditugu ikusgai gibelean, aitzinean Otsabio bera izango baitugu ikuspegia eragotziko diguna. Bada, Otsabio mendiaren gailurrera heldu baino lehen, zenbait bidegurutze «nahasgarri» ere; haatik, bide nagusia nahiko nabarmena da uneoro, eta gure mendigoizale senari jarraiki, gorantz egingo dugu zalantzak uxatuz, Otsabioko gurutzera heldu arte (802 m). Zuhaixkek mugatuko dute Otsabio gailurretik dugun ikuspegia, baina Txindoki, Balerdi eta Amezketako Malloa izenez ezaguturiko Aralar mendimultzoko eremuaren ikuspegi ez hain ezagun eta zoragarriaz gozatu ahal izango dugu, landarediak aske utziriko zirrikituetan begiratuz.
Aukera ezberdinak eskainiko dizkigu Zarateko lepoko igarobide estrategikoak; Nafarroako Azkarate herrirako jaitsiera azkarra abiatzen da ezkerrera (2 km), eta Gipuzkoako Bedaio herrira jaisteko aukera izango dugu eskuineko bidea hautatuz gero (3 km). Gure bideak, berriz, aurrera egingo du, Balerdi handiaren anaia txikia den Urreako Haitza mendi koxkorra ezkerretik saihestuz Urdilleko lepora eramango gaituelarik.
Sasoi betean dauden mendizaleek, Balerdi igoaz luzatu dezakete eguneko ibilaldia, Urdilletik Astunaldeko leporainoko igoera gogorrari aurre egin, Balerdiko gailurrera heldu, Buruntzuzineko txaboletara jaitsi eta hemendik Amezketa herrira inguratuz.
Margo-ikur zuri-gorriei jarraiki osatuko dugu ibilaldiaren azken zatia; Balerdi mendia inguratzeari ekingo diogu bide lau bezain ederretik, Amezketa herria geroz eta gertuago ikusteko aukera izango dugularik.
Alegitik abiatu garenetik 18 kilometro ibili ondoren, bidegurutze garrantzitsu eta egoki adierazitako batera helduko gara, Larrondoko larreetatik gertu, zeinetan GR-121 (Gipuzkoako Bira) eta GR-20 (Aralarko Bira) banatzen diren. Lehenak, Aralarreko goi larreetarako bidea hartzen du, Buruntzuzineko txaboletara, eta bigarrenak, beherantz egingo du, 3 kilometro eskaseko jaitsiera azkarrean Amezketara heltzeko. Azken hau aukeratuko dugu gure ibilbidea osatzeko.
Luze baino lehen, bidexka baso-pista batekin elkartuko da eta eroso osatuko ditugu azken kilometroak. Amezketako herrigunera iritsi aurretik, San Martin ermitatik igaroko gara, eta azken metroak osatu ondoren, San Bartolome elizarekin topo egiteak Amezketara heldu garela adieraziko digu (200 m).
Ibilaldia leku berean hasi eta bukatu ez dugunez, nolabait Alegiara heltzeko modua egin beharko dugu; Tolosatik Alegia, Amezketa, Abaltzisketa eta Larraitzera doan autobusa hartu beste aukerarik ez dugu izango kotxera itzultzeko. Edo, gomendagarriagoa dena: etxetik Alegiara eta Alegiatik etxerakoa garraio publikoz egitea. Irudimena lagun, zeharkaldi ederrak osatu daitezke euskal geografian barrena autoa etxetik mugitu gabe...
Ikusmin honi etekin ekonomikoa atera nahian, elkarte moduko bat osatu zuten Eleizegiren irudiaren inguruan, Altzoko Erraldoia herriz herri eramanaz. Ikusmina areagotzeko, zenbait trikimailu erabiltzen omen zituzten ikuskizunaren sustatzaileek, Eleizegi garai hartako Espainiako Armadako jantziak soinean zituela agerraraztea, esaterako. Espainian, Portugalen, Frantzian eta Ingalaterran ere ibili omen zen gure erraldoia.
Unean-uneko bere neurriak zehazte aldera, hainbat neurketa egin omen zizkioten bere bizitzaren joanean. Diotenez, 2 metro eta 42 zentimetroko altuera eta 200 kilo pasatxoko pisua izatera heldu zen. Derrigorrez neurrira eginiko jantzi eta oinetakoak behar izateaz gain, ez omen zen makala Altzoko Erraldoiak egunero elikatzeko behar zuen janari kopurua, hiru pertsona arruntek adina jaten baitzuen. Berrogeita hiru urte bete ostean hil zen, 1861. urtean, Ipintzan bertan.
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.
Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.
---------------------------------------------
Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.
Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.