Landatik itsasertzera Uribe Butroen barrena


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Maruri-Jatabek 1.000 biztanle baino gutxiago ditu. Lehen Maruri zuen izen bakarra, baina badira urte batzuk udalak Jatabe eranstea erabaki zuela, ingurukoengan ohitura zabaldua baita bertakoei «jatabetar» esatea. Jentilizioaren jatorria igartzea ez da zaila: Maruri-Jataben, edonon gaudela ere, Jata mendia eta haren tontorreko antena nabarmentzen dira zeru-mugan. 600 metro ditu Jatak, eta eskualdeko talaia paregabea da.

Herriaren erdigunea elizaren bueltan dago, gaur egun txalet modernoz jositako muino baten maldan zabalduta. Muinoaren goiko aldean dago eliza, eta haren aldamenetik abiatuko gara Armintzako portu txikiaren bila. Bide bi jaiotzen dira eliza atzean, eta guk ezkerrekoa aukeratuko dugu.

Luze gabe, GR-280 dioen errotuluak gonbidapena egingo digu ezkerrera jo eta asfaltozko bidea uzteko. Han dago adierazita hemendik aurrerako erronka: kilometro bi Billabaso auzoraino, zazpi eta erdi Armintzaraino. GR hizkiekin adierazitako bide guztietan bezala, gehienetan ikur zuri-gorriei jarraitzea aski izango dugu bidean ez galtzeko. Bata bestearen gainean marraztutako marra horizontal bik zuzen goazela dioskue; «x» batek, berriz, okerreko bidetik gabiltzala.

Bide berria hasi eta hogei metrora-edo, eskumara egin beharko dugu. Basotxoa zeharkatzen hasiko gara, eta minutu gutxiren buruan errepide estu batean izango gara, hainbat baserri dituen auzotxoan. Hortik eskumara joko dugu berriz, marra zuri-gorriei segika beti.

Baserriak atzean utzi bezain laster, asfaltoa hartxintxar bihurtuko zaigu. Puska batean beste baso zati batean ibiliko gara, BI-3116 errepidera iritsi arte. Kontuz hemen autoekin. Ez dabil askorik, baina bai azkar. Guk, bidenabar, eskumarako norantza aukeratuko dugu, eta tarte labur batez errepide ertzetik ibiliko gara, harik eta metro gutxiren buruan beste GR-280 errotulu batek ezkerrera doan bide berria adierazi arte. Oraingoan, lau kilometroko bidea iragartzen digute Urizar mendiko tontorreraino, eta zazpi Armintzaraino.


Lehenengo ikuspegi ederrak

Solo batzuen artetik igaro ostean, lehenengo aldapa latza topatuko dugu. 200 edo 300 metro egin ostean leundu egiten da ordea, guztiz desagertu gabe ere. Azkenik, berriro agertuko gara asfaltozko errepide batera, etxe bi dauden leku berean. Hortik jarraituko dugu, gorantz beti. Honezkero, ikuspegi ederrez gozatu daiteke bidean etena egin eta buelta erdi eginda. Jata mendia ederto ikusten da orain, gure eskumara.

Denbora luzeegia igaro gabe baserri-auzo batera ailegatuko gara: Billabaso. Izen bereko baserria dago Maruri-Jatabeko erdigunetik datorren errepidearen ertzean. Hortik, eskumara. Zuzen jarraitu, eta eskuman bide estuago baten hasiera aurkitzean (asfaltozkoa halaber), horixe hartu.

Etxeak aldenduz doazkigun heinean, eukaliptu-basoek eta pinudiek inguratuko gaituzte. Eskumara so eginez, Jata izango dugu beti lagun; urrunago, anaia nagusia, Sollube. Zein baino zein harroago, beren antenak eta guzti. Kilometro bat inguru ibili ondoren, asfaltoak leku utziko dio hartxintxarrari. Zuhaiztiak eta belardiak zeharkatuko ditugu txandaka, eta halako batean, ezustean ia, baserri bat agertuko zaigu parean. Haren eskumatik pasa eta metro gutxira, dagoeneko mendiko pistan gaudela, bidegurutze batera iritsiko gara: eskaintzen zaizkigun hiru bideetatik, erdikoa aukeratu behar dugu.


Urizarreko tontorrerantz

Bidea estutuz doa, eta lurrezkoa da orain. Puska bat ibili eta aldapa gogor baten ostean, beste hiru bideren arteko hautua egokituko zaigu ostera ere, sasi artean ia. Erraz ikusiko ditugu ezkerrekoa eta erdikoa galerazten dizkiguten ikurrak. Eskumarantz eta beherantz jo beharko dugu, beraz. Dagoeneko itsasoa ikusten da, zuhaitz artean ozta-ozta bada ere.

Jaitsiera zurezko ate batean amaitzen da, eta haren gainetik salto egin behar da aurrera jarraitzeko. Bestaldean, errotulu batek ezkerrera joateko aginduko digu. Haren arabera, bost kilometro egin ditugu gure abiapuntutik. Urizarreko tontorrerako, berriz, beste kilometro bat gehiago bete beharko dugu, eta hiru eta erdi Armintzarako.

Igoeraren azken txanpan gaude, eta igarri egingo dugu. Hau bai aldapa latza! Eskuman, etengabe, itsasoa ikusi edo, gehienetan, igarri egingo dugu zuhaitzen arteko zirrikituetatik. Aldaparen goiko aldean, azkenik, bidegurutzea izango dugu berriz. Eskumarantz egin beharko dugu guztiz, ia 180 graduko bihurgunean. Laster ikusi ahal izango dugu, itsasertzean, Lemoizko zentral nuklearra. Aspalditxo gaude, izan ere, udalerri horretako lurretan.


Itsasertz osoa begi-bistan

Hemendik Urizarreko tontorrera txango lasai eta laburra besterik ez dugu egin beharko. Urizarmendik 295 metro baino ez ditu, baina ikuspegi ederraz goza daiteke bertan. Tontorra adierazten duen postontzitik aurrera, ordekan egingo dugu bidearen zati eder bat eta laster Ibaizabal itsasadarraren amaiera agertuko zaigu ezkerrera. Urrunago, Santanderko kostaldea. Eskumara ere Kantauri itsasoa dugu: Armintza hor dago gutxi gorabehera. Eta atzera begiratuz gero, Bermeoko La Gaviota gas natural plataforma eta Gaztelugatxe uharte ospetsua ikusiko ditugu.

Bost minutu baino gutxiago ibilita, zalantza sor dezakeen ingurura helduko gara, ez baitago inolako ikurrik. Ezkerrean goi-tentsioko dorrea dago, eta bide bat izan litekeenaren hasiera, baina guk eskumara joko dugu, jaitsiera hasiz. Hemendik aurrera etengabe bajatuko gara. Inoiz ote eta iratzea izango ditugu lagun bide bazterretan, inoiz eukaliptu eta pinu baso trinko samarrak. GR ikurrek berriro beteko dute beren funtzioa, ondo baino hobeto gainera. Ez dago galtzerik.


Armintza

Basoa eta mendia Gazitua auzora heltzear gaudela amaituko dira. Txaletez eta baserriz osatutako inguru lasaia da, eta bertan izango dugu Armintzako lehenengo ikuspegia. Ez itsusienetakoa, gainera. Beste kilometro bat eta herrian izango gara. Lemoizko udaletxea Urizar auzoan dagoen arren, Armintza da udalerriko gunerik biziena. Asteburuetan, eguraldiak laguntzen duenean behintzat, giro polita izaten da bertan. Portua bera txiki samarra da, eta naturak eraikitako txoko paregabe batean dago. Tamalez, herriak ez dauka beste arrantza-portu batzuen edertasunik, eta arrantzarik ere oso gutxi, beste hainbat lekutan bezala.

Garraio publikoa

Maruri-Jatabera ailegatzeko, Sopelatik Mungiarantz joango gara, BI-634 errepidetik. Gatika udalerrian Butroe auzoa zeharkatuko dugu -ezkerrean ikusiko dugu gaztelu ezaguna-, eta herriaren erdigunera heldu gabe ezkerrean agertuko zaigu Maruri-Jataberako bidea. Hurrengo bidegurutzean eskumara egin eta berehala ikusiko dugu eliza, muino gainetik zelatan. Autoa eliza ondoan utz daiteke txangoari ekin aurretik.

Armintzatik buelta oinez egin beharko dugu edo bestela, garraio publikoa erabil dezakegu nekeak saihesteko (luze joko digu ordea): Armintzatik orduro igarotzen da Bizkaibuseko 99. autobusa. Larrabasterran jaitsiko gara, Sopelako auzo horretatik, metro geltoki ondotik hain zuzen, Maruri-Jatabera doan autobusa irtetzen baita aldiro.

Beste aukera bat autoa Larrabasterran bertan uztea da (edo metroz joatea bertaraino). Maruri-Jataberako autobusa gelditzen den lekuaren ondoan aparkatzeko tokia dago.

Lemoizko zentrala
Armintzatik Bakiorantz joanda errepidez, hiruzpalau kilometrora, Lemoizko zentral nuklearra izan behar zuena dago. Jaio aurretik hildako umearen gorpua, Basordako senaiako inguru ederrean.

Urteak joan dira, baina zentralak zutik dirau, 80ko hamarkadako hasiera gorabeheratsuaren oroigarri. 234 hektarea betetzen ditu, itsasoaren eta lehorraren arteko mugan. Sekula lanik egin ez duen munduko zentral nuklear bakarra da, oso-osorik bisitatu litekeen bakarra beraz. Hala ere, erreaktoreetarako sarrerak orain gutxi itxi zituzten, hormak eraikiz bertan.

Lemoizko piztiaren etorkizuna hizpide izaten da aldiro-aldiro. Orain urte gutxi, Bizkaiko Foru Aldunditik etorri ziren berriak: zentrala museo bihurtu nahi omen zuten, zientzia eta teknologiaren tenplu halako bat. Hainbat urrats eman ziren norabide horretan, baina dirudienez garai hartan Aldundian ardura zeukan politikari baten guraria izan zen batez ere. Politikariak kargua galtzeaz batera hil zen egitasmoa. Inongo oinarririk gabeko egitasmoa bestalde, Iberdrolako bozeramale batek esandakoaren arabera.

Berme sendoagoa eduki zuen, antza, beste proiektu batek: zentral nuklearra izatera iritsi ez zena ziklo konbinatuko zentral bihurtzea, baina hori ere bertan behera gelditu zen. Basordako eraikinak hutsik eta axolakabe jarraitzen du, naturak bedeinkatutako txokoan orbain gris erraldoia. Zer nahi duzue esatea, badu nolabaiteko xarma edo.

LO EGITEKO

Maruri-Jataben:

- Garaizar landa-turismoa. Alboan Garaizar errota dauka, herriko eraikinik interesgarrienetakoa. Gaur egun museo bihurtuta dago errota, eta landa-turismoko ugazabek bisitaldi gidatuak eskaintzen dizkiete bezeroei.
Kurtzegana, 11.
94-615 52 13
3 Loramendi hotela
Erribera auzoa 38
94-674 47 91



Armintzan:

- Arresi hotela
Potugane, 7
94-687 92 08

JATEKO


Maruri-Jataben:

- Ibai-ondo erretegia
Goieta 28
94-615 55 83

- Leku-ona jatetxea
Sakalde 1
94-674 22 23


Armintzan:

- Begotxu jatetxea
Atalaia 5
94-687 93 99

- Noray jatetxea
Portubide 6
94-687 92 85


Azkenak
2025-03-15 | Jabi Elorza Antia
Txapela buruan

Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.

Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]


Judimendi auzo eskola ez da etorri berria

Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]


Euskararen gurditik denok tira egin behar dugu, baita hezkuntzan ere

Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]


2025-03-15 | Rober Gutiérrez
Mantrak

Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]


2025-03-14 | ARGIA
GALeko 18 biktimak jarriko dute Barrionuevoren aurkako kereila

GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.


Ezer aldatu ez zuen pandemia

Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.

2020ko... [+]


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


1.500 euroko gutxieneko soldataz hitz egiteko Confebask ez da mahaian eseri ere egingo

Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]


Putinek anbiguetate handiz eta presarik gabe erantzun dio AEBetako menia proposamenari

Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Olor
Deserosotasunaren apologia

Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.

---------------------------------------------------------

Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.

Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]


Eguneraketa berriak daude