Mirentxu Larrañaga Sueskun: «Gizaseme haietariko asko obus-shockak jota geratu zen»


2021eko uztailaren 12an
Zein da liburu honen historia?
Private Peaceful izena ustekabean aurkitu zuen Michael Andrew Brigde Morpurgo egileak Bedforden dagoen hilarri batean. Haren azpian ehortzitako soldadu soil eta ezezagun baten oroigarri-edo zen. Bedford, Ingalaterrako Bedfordshire konderriko hiriburua da, eta han dago hilarri hori, hain zuzen ere, Commonwealth-eko gerra-hilarriak gordetzen dituen hilerrian.

Beraz, zeuk euskaratutako Peaceful soldadua eleberrian kontatzen dena egiazkoa da?
Ez. Morpurgoren nobelak hilarri hartako soldadu ezezagunaren izena titulutzat badarama ere, eta protagonistek abizen hori duten arren, fikziozko istorioa du kontakizun. Benetako pertsonen aipuak (bizidunenak nahiz hildakoenak), egiazko toponimia-izenak, edota gertakari historikoei buruzko erreferentziak oro, mailegu gisa baino ez darabiltza egileak, fikzioa ahalik eta testuingururik egiantzekoenean kontatzearren. Bestelako izen, pertsonaia, toki eta jazoera guztiak, Morpurgoren irudimenari zor zaizkio.

Britainia Handiko armadak fusilatu zituen berezko soldaduen omenez eginikoa da, ez da hala?
Bai. Desertatzeagatik, koldarkeriagatik edota beren postuetan lokartze hutsagatik hil zituzten. Gizaseme haietariko asko, obus-shockak jota geratu zen. Gerra-neurosiarekin. Obus eztandek eragindako ikara zela-eta, nerbio krisiak eta bihotzekoak izaten zituzten soldaduek; izan ere, asko eta asko, bizirik lurperatuta egon izan ziren, inoiz edo behin, obus eztandaren batek lurrez estali eta gero.

Peaceful soldadua
Michael Morpurgo
Alberdania
194 orrialde
19,50 euro


Lehen Mundu Gerran fusilatutako gazte haiek

Jakina da Lehen Mundu Gerrako gudu-zelaietako borroketan parte hartu behar izan zuten gazteen artean gerra hark eragin zuen triskantza. Milaka eta milakaren heriotza edota betirako elbarri gelditu behar izana. Aipatu izan dira ere agintari militarrengandik soldadu haiek jasandako bidegabekeriak -adibidez, zinean, Senderos de gloria filma izan daiteke adibide garbienetako bat-. Michael Andrew Bridge Morpurgo idazle britainiarrak, Britainia Handiko eta Commonwealth erkidegoko armadetan izandako bidegabekeriak ekarri ditu konturanobela honetan, 1914-1918ko gerra bizitako soldadu gazte baten oroimenen bitartez. Izan ere, 290 soldadu inguru fusilarazi zituzten, ihes egiten saiatzea edo koldarkeria leporatuz, salatuei, nork defendatuko ez zituen gerra-epaiketa laburrak egin ondoren.
Mirentxu Larrañaga Sueskunek Alberdaniarentzat euskaratutako liburuan Michael Morpurgok argi adierazten duenez, gaurdaino, ez du inork sekula ofizialki aitortu soldadu haiek pairatu zuten bidegabekeria. Britainia Handiko Gobernuak uko egiten baitio, oraindik ere, hil ondoko barkamenak emateari.

Azkenak
Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


Isunak kendu dizkiete ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortutako donostiarrei

Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.


2025-01-30 | Leire Ibar
EITBko Euskara Batzordeak salatu du euskararen eskakizuna baztertu dela zuzendaritza postuetan

EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]


Adifek dio AHTko obretan salatutako lan-esklabotza egoerak “gezurra” direla

AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".


2025-01-30 | Aiaraldea
Amurrioko Udalak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza 2025eko udal aurrekontuetan sartzeari

Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.


2025-01-30 | Ahotsa.info
KarKarCar, mugikortasun kooperatiboko proposamen berria Iruñerrian

Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.


Guardianeko langileek mobilizazioekin jarraituko dute, instituzioen “promesa faltsuen” aurrean

Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]


2025-01-30 | Gedar
Otsailaren 12an epaituko dute Raimundo El Canastero taldea

Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.


Etorkizuneko belaunaldiak gurpil gainean eramanez Gasteizen

Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]


Mendebaldeak Kongon dituen hainbat enbaxada jo-mugan hartu dituzte M23ren kontrako protestetan

Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]


2025-01-30 | Axier Lopez
Mugikorrik gabeko eskolak Brasilen

Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]


2025-01-29 | Julene Flamarique
Greba mugagabea hasiko dute Trapagarango MFS enpresaren 104 langileen kanporatzearen aurka

ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez


2025-01-29 | Julene Flamarique
Marokok “inolako azalpenik eman gabe” El Aaiunen sartzea eragotzi die Eusko Legebiltzarreko ordezkariei

Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.


Eguneraketa berriak daude