Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2025eko otsailaren 08an
Ion Erro:«Aldaketak ezkerrekoa izan behar du: NEB ezinbestekoa da»
Izquierda Unida (IU) 1986an sortu zen Espainiako Estatuan, NEB (Nafarroan) eta EB (EAE) erakundeak barne: «EBk eta NEBk kolaborazio organo bat dugu ordudanik, beste federazioen artean baino lotura estuagoa dugu, alegia. Edonola ere, errealitate sozio-politiko ezberdinak kontuan hartuta, eta hauteskunde ezberdinetan lehiatzeko eta bi parlamentuetan aritzeko, hau da erakundetze logiko eta egokiena. IUrekiko subiranoak gara halaber, EB den modu bertsuan» diosku NEBko koordinatzaile Ion Errok.
Ezkerretik begiraturik gutxienez, bitxia da EB EAEko Gobernuan izatea. NEBkoek nola ikusten duzue hori?
Euskal politika zailak blokeak sorrarazi ditu. EB bloke horiek elkarbizitza anitzean integratzen laguntzen saiatzen da. EAEn oso zaila da politika egitea, EBk jokatzen duen rola are zailagoa delarik. Euskal edo espainiar nazionalista ez den hirugarren espazioan aritzea ez da samurra, baina EB bakea nahiz kohesio soziala lantzen ari da. Eusko Jaurlaritzan planteamendu federalistaren araberako politika egiten du EBk, etorkizunean garatu ahal izango duen politika ikuskizun dago ordea.
EAEko hauteskundeetan EB eta Aralar koalizioan joatea aztertzen ari dira. Zer deritzozu?
Gaur ez da horretaz hitz egitea tokatzen, Jordi Pujolek hala zioen.
Nafarroako Foru Parlamenturako hauteskundeak burutzeko zazpi hilabete falta da halaber, nola aurreikusten dituzu berauek?
Nafarroan aldaketa politikoa izan dadin lanean ari gara, eta guk, aldaketa izanen bada ezkerrekoa izan behar duela diogu. Eskuineko gobernu honen erregimena agortu da, gizarte sektore herrikoien arbuioa begi-bistakoa da, bere politikak ez du gehiagorako ematen. Aldaketa anitza izan behar dela eta aldaketa gauzatzeko NEB ezinbestekoa dela pentsatzen dugu. Hots, gobernu berriak ezkerreko politikari lehentasuna eman beharko dio: justizia soziala, elkartasuna, garapen iraunkorra eta ingurumenean ardura bereziak hartu beharko ditu.
Horiek horrela, zergatik ez zoazte Nafarroa Bai (Na-Bai) koalizioan?
Hasteko, ez Na-Baik ez guk ez dugulako akordioa lortzeko beharrik ikusi. Na-Baik ez digu koalizioan joateko nahia azaldu, ezta guk hari ere. NEB eta Na-Bai-renak bi espazio ezberdin dira. Edonola ere, eskuinaren alternatiba gauzatu nahi badugu hiru espazio hauek artikulatu beharko ditugu: PSNren zentro aurrerazalea, Na-Bairen euskal nazionalismoa, eta NEBk ordezkatzen duen ezkerra.
Alternatiba gauzatzeko bidea lantzen hasi beharko duzue orduan.
NEBk Aralar, Batzarre eta PSNri akordio bateratu bat artikulatzeko proposamena helarazi zien duela urte bat. Ez zen hauteskundetarako proposamena, akordio programatikoak, lerro estrategiko nagusiak eta hiritarren parte-hartzeko moduko proposamena baizik. Aztertu eta adostu beharreko hogei puntu ziren proposamenean. Aralar eta Batzarrek Na-Bai osatzea lehenetsi zuten, PSNk berriz, bere barne zatiketa nabaria tarteko, ez zion erantzun baikorrik eman gure proposamenari.
PSNk harrezkero Foru Parlamenturako hautagai nagusia izendatu du: Fernando Puras.
PSNri «Zumosoleko lehengusua» etorri zaio, Madrilgo lehengusua, alegia. Barne arazo bat konpontzera etorri da eta hauteskundeetara begira lerroak ixtera. PSNn bi ildo nabarmen daude ordea, bi abiadurako PSN daude. Ildo batek -Juan Jose Lizarberenak- aldaketarako ezkerreko alternatiba eta akordioa bilatzen ditu, eta azken kongresua irabazi zuen ildoak -Carlos Chiviterenak- Fernando Puras erakarri du bere aldera. Purasek diskurtso irekia egiten du, inguru guztiak harrapatu nahi ditu, politikari harrapariaren rola betetzen du Purasek, beretzat aukera guztiak posible dira, baina ziurgabetasuna baino ez du transmititzen. Purasek aldaketa nahi duela dio eta aldi berean UPNrekin akordioa posible dela dio. Auzitan jarri beharreko hautagaia da beraz, alderdi sozialista honen eskutik aldaketa etorriko den zalantzagarria da oso.
Zer egin orduan?
Gu ezkerreko diskurtsoa lantzen eta indartzen ari gara, era berean, hautesleria sozialistari dei bat egin diogu PSN ezkerreko alternatiba gauzatzera behartu dezan. NEBk argi eta garbi utzi du UPN oposiziora eraman behar dela, NEBk ez du UPNrekin paktatuko eta PSNk berriz baietz dio. Bere hautesleriak jarrera hau kontuan hartu beharko luke.
Demagun UPNkoa ez den gobernua osatzen dela. Zein ezaugarri izango lituzke?
Bake eta normalizazio prozesua ondo bideratu eta bukatuz gero, Nafarroako identitate plural, sozial eta linguistikoa -ezkerreko alternatibaren bidez- gauzatzeko unea irits liteke, egoera berri hori oso baikorra litzateke. Nafarroan bigarren trantsizioa egiteko dago, orain arte arazo identitarioak mugitu du politika eta aurrerantzean elkarbizitzarako ituna akordatu beharko dugu guztion artean, elkarrekin bizitzera behartuta gaude: espainol nahiz euskaldun sentitzen diren nafarrak, nafar sentitzen diren nafarrak... hots, eman daitezkeen nortasun amalgama guztiak. Marko sozio-politiko berri horretan elkar errespetatzea eta eroso egotea lortu behar dugu. Horixe da gobernu alternatiboak ekar dezakeena, gure kasuan ezkerreko politikak lehentasuna izanen duelarik.
Identitate horien artean non kokatzen du bere burua Ion Errok?
Ni munduko pertsona eta ezkerrekoa sentitzen naiz.
Aukera nagusiak aipatu ditugu, Batasuna legez kanpo dago ordea.
Nafarroako indar politiko guztiek Parlamentuan leku hartzeko aukera izan dezaten nahi dugu eta horretarako ari gara lanean. Ezker abertzaleak hauteskundeetan egoteko aukera izango du modu batez edo bestez, eta ezker abertzalea Nafarroako politikaren normalizazio prozesuan sartuko da. Eusko Legebiltzarrean PPk, PSE-EEk edota EHAK taldeek, komeni zaienean, gehiengo demokratikoaren bitartez, hirukoaren ekimenak errefusatzen dituzte eta inor ez da eskandalizatzen. Nafarroako Parlamentuan ere halaxe izatea nahi dugu.
UPN eta CDNko Gobernuak ez du egoera hori erraz gauzatzen utziko alta.
Nafarroan laborriaren Gobernua dugu, UPNk boterea galtzeari izua dio. Hauteskundeen inkesten arabera hiritarren gehiengoak konfiantza kendu dio eskuineko gobernu honi. Egoera honen aurrean, esaterako, UPNk menpe dituen administrazio guztiak bere zerbitzura jarri ditu, UPNren diru publikoarekin ari gara ordaintzen dagoeneko berak bere kasa abiatu duen haustekunde kanpaina, azken hamabost urteotan egin ez duena zazpi hilabetetan egin nahi du. Hori politika friboloa egitea da, ardura eta zorroztasun eskasa. Eskuinak ez dio gizartearen beharrei erantzuten, beraz, gizartea mugiarazteko unea iritsi da.
Miguel Sanzek berriki, Foru Erkidegoaren eztabaidan jarrera ezezaguna azaldu zuen bake eta prozesuari begira.
Zorionekoak gu eta herritar guztiok, eskuinak bake prozesuarekiko duen jarrera aldatzen badu. Miguel Sanzen planteamendua taktikoa izan zen besterik baino. Aurreko egunean Madrilgo Konferentzian izan zen eta hauxe esan zuen: «Ez da bake prozesurik izanen, garaile eta garaiturik gabe». Hurrengo egunean, UPNk eta CDNk instituzioetatik kanpoko bake-foroak eratzeari uko egion zioten. Estrasburgon UPNk bat egin zuen Le Penen FNrekin. Nafar gobernuaren hitzak edo Sanzek Parlamentuan erabilitako hitzak kontraesankorrak dira erabat.
Azkenik, zein da bake eta normalizazioaren barruan, alderdien mahaiari buruzko NEBren jarrera?
NEBk kontsulta txanda egin du alderdi guztiekin, UPNtik Batasunera bitarte. Bakea lortzeko ekimen guztiak beharrezkoak direla eta bake prozesuari sostengu politikoa emateko Nafarroan eszenatoki politiko berezko bat taxutu behar dela diogu. Gure proposamena Nafarroan elkarrizketarako mahai bakarra eratzea da, nafar gizartearen ordezkaria izanen dena eta irtenbide demokratikoa ekarriko duena. Zilegi dira Euskal Herria nazioa eta herri bakarra dela diotenen proposamenak, baina guk Nafarroak berezko ahotsa duela uste dugu. Nafarroaren etorkizunak nafarren erabakiaren esku izan behar du, nafarrok demokratikoki erabakiko dituzte egokiak diren aldaketak, ez zaie inondik ezer inposatu behar.
Foru Hobekuntza «Nafar herria kontsultatua izanen da, ziur nago»
«Hobekuntza Forua hobetu nahi dugu XXI. mendean, oraingoak ez du legitimitate demokratikorik, Estatuan bozkatua ez den autonomia estatutu bakarra da. Egungo egoerak ez du zentzu historikorik, eta ez die egungo beharrei erantzuten. Foru Hobekuntza berriak Nafarroa subjektu politiko aktiboaren onespena ekarri behar du, aldaketak herritarren berrespena behar luke erreferendumaren bidez. Ziur naiz nafar herria kontsultatua izanen dela, agian ez euskal alderdi nazionalista batzuen ikuspuntutik, baina, nafar gizartearen adin politiko heldua onartzeko garaia da, instituzio nafarrek ezin dute herriak dioenaren beldurrik izan, erkidego honetan demokrazia aurreratzen ari den konstatazioa izan behar du aldaketak.
Guk Foru Hobekuntzaren erreforma lantzeko gure proposamenak landu ditugu dagoeneko: herritar eskubide sozialak, demokratikoak eta elkarbizitza hobetzea nahi dugu. Hobekuntzak herritarrek eskatzen duten guztiari erantzun behar dio, hori ez baita orain egiten. Hainbat eskumen ez dira gauzatu oraindik, eta beste batzuk ez dira sekula ere kontuan hartu. Herritarren eskubideak gauzatzeko Foru Hobekuntzak legeen legea izan behar du, oinarrizko eskubideak eta herritarren parte hartzea ziurtatuz. Erabakietan ez dute bakarrik ordezkari politikoek erabaki behar ordea, gizartearen inplikazio politikoa sustatu behar da, ordezkari eta herritarren arteko hartu-emanak landu behar dira eguneroko politikan».
Guk Foru Hobekuntzaren erreforma lantzeko gure proposamenak landu ditugu dagoeneko: herritar eskubide sozialak, demokratikoak eta elkarbizitza hobetzea nahi dugu. Hobekuntzak herritarrek eskatzen duten guztiari erantzun behar dio, hori ez baita orain egiten. Hainbat eskumen ez dira gauzatu oraindik, eta beste batzuk ez dira sekula ere kontuan hartu. Herritarren eskubideak gauzatzeko Foru Hobekuntzak legeen legea izan behar du, oinarrizko eskubideak eta herritarren parte hartzea ziurtatuz. Erabakietan ez dute bakarrik ordezkari politikoek erabaki behar ordea, gizartearen inplikazio politikoa sustatu behar da, ordezkari eta herritarren arteko hartu-emanak landu behar dira eguneroko politikan».
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Tere Maldonado
#2
Xabier Letona Biteri
#4
Amets Aranguren Arrieta
#5
Xabier Letona Biteri
Azkenak
2025-02-07
Xabier Letona Biteri
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?
Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.
2025-02-07
Onintza Irureta Azkune
Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen
Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]
2025-02-07
Xabier Letona Biteri
“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak
Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.
2025-02-07
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute
Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.
2025-02-07
Ainhoa Mariezkurrena Etxabe
'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi
Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.
-------------------------------------------------------
Bertsoa bertsolaritza,... [+]
2025-02-07
Xabier Letona Biteri
Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo
Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]
Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
2025-02-07
Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak
Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.
Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
2025-02-07
Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek
Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.
2025-02-07
Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon
Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.
2025-02-07
Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”
Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.
2025-02-07
Olaia L. Garaialde
Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna
Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.
Eguneraketa berriak daude