Hizkuntzetan ere handinahiak


2007ko otsailaren 21ean
Beti harritu egin nau hizkuntza nagusien handinahikeriak, megalomania horrek. Izan ere, soziolinguistika ikasle autodidaktaren bideari ekin niolarik, irakurri nuen lehen gauzetako bat izan zen munduan dauden sei mila inguru hizkuntzetatik gehien-gehienak hiztun oso gutxikoak direla, hamar mila baino gutxiagokoak; eta aldiz, arrunt hizkuntza komunitate gutxi baino ez, botere sozio-ekonomiko eta militarragatik, bere ttipitasunetik hazi eta neurriz kanpo handitu dela, gehienetan bertze komunitateen bizkar. Soziolinguistikan izan nuen lehen ikasgaia hizkuntzen pertzepzioarena izan zen: gutxiengoen hizkuntza izendapena espresuki asmatu omen zuten hizkuntza handinahi gutxi batzuen hipertrofia glotofagikoa -horrela erranda, hizkuntzen patologia larria bailitzan- ezkutatu eta gainontzekook, geure ttipitasunean, geure burua ez normal, bazterreko eta ez bideragarri gisa ikusteko.

Horretara joan zait gogoa urriaren azken egunotan gaztelaniaren hiztunak ia 500 milioi direla prentsan ikasita. Berri txalogarria San Millan de la Cogollan ospatu berri den Hizkuntza Espainiarraren Nazioarteko I. Aktan eman dute. Gaztelania -euskararen alboan- lehen aldiz idatzita aurkitu zuten leku sinboliko horretara bildu dira espainolezko herri guztietako adituak espainiera kultura balio eta ekonomia aktibo gisa aztertzeko. Konturatu izanen zarete honezkero, inork ez diola erraten gaztelaniari beti erran izan diogun eta Espainiako Konstituzioan berean jasotzen den moduan. Hori ere ikasgaia izan nuen soziolinguistikan, semantikoki glotonimoek euren garrantzia dutela eta, kasu honetan, ez dela nahikeria formal hutsa gaztelania ordez instituzionalki espainiera hiperonimoa bultzatu izana.

Biltzar horretako adituek jakinarazi dutenez, espainiera munduan hiztun gehien dituen laugarren hizkuntza da, txinera, induera eta ingelesaren ondotik, baina aurreneko biak euren estatuetan -Txinan eta Indian- baino ez dira mintzatzen. Adituek egindako azken zehaztasun hori interesgarria da, munduan gehien mintzatzen diren hizkuntzen artean nolabaiteko bi maila daudela adierazi eta gaztelaniaren benetako arerioa -erran dezagun lehiakide- zein den agerian uzten baitu. Txinera eta induera kuantitatiboki hizkuntzarik handienak izan arren, euren estatu oso jendeztatuetan baino ez baitira mintzatzen, ez dira hizkuntza unibertsalak. Hizkuntza unibertsalak ingelesa eta, oraintsu bitartean, frantsesa ere izan dira, eta hizkuntza unibertsala izatea da hain justu, espainieraren bokazioa. Soziolinguistika ikasgaia ere izan nuen hizkuntzen hedapena eta pisu demografikoa ez daudela hizkuntzaren barneko elementuei loturik, eta hizkuntza nagusien unibertsaltasun hori haien kolonialismoaren oinordekoa baino ez dela.

Baina duela mila bat urte lehen aldiz idatzita agertu zen hizkuntza urrutiago ere iritsiko da. Adituek egindako aurreikuspenei kasu eginez, 2050ean ama hizkuntza gaztelania izanen duten hiztunak ingelesarenak baino gehiago izanen dira.
Erran dizuedanez, beti eman dit atentzioa hizkuntza nagusien handinahikeriak, baina nik bertze gauza batez idatzi nahi nuen gaurkoan, prentsan agertu ez bada ere, egunotan Soziolinguistika Klusterrak euskara, duela mila urte gaztelaniaren lehen hitz idatziekin batera idatzita agertu zen hizkuntza hori bera, Euskal Herrian zenbat erabiltzen den jakiteko Kale neurketa egin berri duela eta laster jakinen dugula 2001ean egin zen azken neurketan jaso zen emaitzari eutsi diogunentz: zazpi elkarrizketetatik bakar bat baino ez euskaraz.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude