Normaltasun beldurgarria


2021eko uztailaren 16an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Iruñeko Euskalerria Irratia irrati ona da. Are gehiago, nire subjektibitate guztiz subjektiboa aske utziko banu, hamaika lore eta laudorio idazten ahalko nituzke hasierako esaldi epel horren ordez. Baina gaurko helburua koipea ematea ez izaki, erran dezagun, gutxieneko adostasuna erdieste aldera, Euskalerria Irratia ez dela inguruko bertze edozein irrati baino makurragoa, eta badela batzuk baino hobea. Baina Euskalerria Irratiak, bertze edozein irratik eskaintzen duenarekin batera, Iruñeko gainerako irratiek eskaintzen ez duten -gutienez- gauza bat eskaintzen dio egunero Iruñerriko euskal komunitateari: irratia egunero euskaraz aditzeko aukera. Normaltasuna, alegia.

Izan ere, egunero irratia pizteko keinu xume horretan badira tasun gehiago -euskaltzaletasun, abertzaletasun, euskalduntasun, irakurleak nahiago duena aukera dezala-, ikusgarriago, ozenago eta nabarmenago ageri ohi zaizkigun bertze zenbait keinu eta jarreratan baino. Anitzez txikiagoak baitira abertzale edota euskaltzale sutsua izateko gutxieneko eskakizunak, irrati entzule arrunta izatekoak baino. Balizko asmoetatik urrun, gure egunerokotasunean txertatzen den praktika da irratia entzutearena, eta unean uneko informazioa euskaraz jasotzearena, kirolari buruz, politikari buruz edo futbolari buruz.

Futbola sobera interesatzen ez bazait ere -ez irratian eta ez bertze inon-, hondar egunotan futbolarekin hala edo nola loturiko berri batek atentzioa eman dit. Futbola aitzakia hartuta, bake prozesuari buruzko gogoeta politak eskaini zituzten Berrian Joseba Zulaikak eta Jokin Muñozek. Lehenbizikoaren ustez, euskal abertzaleek Zarraren antzera jokatu beharko lukete, eta arerioari gol guziak sartzeari uko egin; Jokin Muñozek, berriz, partidak irauteak nori egiten dion mesede galdetu ondoren, Bolañoren autogola proposatzen zuen eredu.

Kirol ederra da futbola, eta eragin handia du gure gizarteetan. Guztietan erran nahi baita, baita Euskal Herrian ere: Euskal Selekzioa aurrera ateratzeko argudioak aditu bertzerik ez dago. Eta, goitian erran bezala, futbolzale ez izan arren, ongi iduritzen zait hori guzia. Hala ere, futbolaren pisua eta garrantzia aitortuta ere, nik ez nituzke nire esperantzak soil-soilik futbolean paratuko. Begira, bertzenaz, zer gertatu den Espainian: futbol selekzioak porrotak baizik ez ditu lortu, eta hondarrean saskibaloi selekzioak eraman ditu dominak eta ohoreak. Edonola ere, atsekabeak bertzerik ekarri ez arren, iduri du futbolak kiroletan errege izaten segituko duela, eta ez da harritzeko modukoa. Futbolean dena baita ikusgarri, dena ohiz kanpokoa, dena erabakigarri: mendeko edo milurteko partida astero jokatzen da. Eta, neurri berean, futbolean dena dago neurtua, dena arautua, dena kontrolatua. Ikuskizun handienetan bezala -Oscar emanaldietan bezala, errate baterako-, aitzinetik prestaturiko gidoi baten arabera gertatzen da dena: buruzagien adierazpen gartsuak, jokalarien arriskurik gabeko estrategiak, hooliganen jokoz kanpoko ekintza gaitzesgarriak -eta gaitzetsiak, gidoi berberari jarraiki-. Gure eguneroko bizitzatik ateratzen gaituen kirola da futbola, baina haren burrunbaren erdian uste dut betiko errepikapena dela, eta ez sorpresa, ikusleak balioesten duena.

Horregatik, politikaren ligan hamaikagarren aldiz mendeko edo milurteko partida jokatzen ari garen honetan, ez da harritzekoa entrenatzaileak zaleak berotzen ibiltzea. Horretan, aspalditik idatzitako gidoi bati jarraitu baino ez diote egiten. Partidak ustekabeko bukaera izan zezan, ustekabeko pausoren bat egin beharko lukete, dela Zarraren ukazioa, dela Bolañoren autogola. Bitartean, nik ere, futbolzale ez izanagatik, partidan jarriko dut arreta, baina sobera larritu gabe. Ez ditut albistegiak betetzen dituzten txapelketa handi horiek sobera gustuko. Aukeran, eguneroko praktika xumeak ditut nahiago, telebistan agertzen ez diren horietarikoak. Arautu gabeak, kontrolatu gabeak, horiexek dira, nire ustez, gure agintari batzuk nerbiosten dituztenak. Normaltasun batzuendako beldurgarria ekartzen dutenak. Adibidez, irratia entzutea. Naski horregatik ez diote Euskalerria Irratiari lizentziarik ematen.


Azkenak
2024-11-20 | Nicolas Goñi
Betirako urpetutako lurrez ordaintzen dute klima aldaketa Hego Sudanen

Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]


2024-11-20 | El Salto-Hordago
Etxebizitza eskubidearen gatazka Euskal Herrian

 Lanaren Ekonomiaren 8. denboraldia etxebizitzaren gatazkari helduz hasi da, Karla Pisano, Roser Espelt, Miguel Virizuela eta Argiako Jon Tornerrekin. Bi barikutan behin 11:00tan izango da irratsaioa.


2024-11-20 | Langune | FUEN
Alexandru Jerpelea, Arrumanoa Zaintzeko Itzulpen Automatikoaren Aitzindaria
“Proiektu honek berez ez du hizkuntza ‘salbatuko’, baina espero dut norabide egokian urrats bat eman izana”

Alexandru Jerpelea Bukaresteko (Errumania) batxilergoko 17 urteko ikaslea da, eta itzulpen automatikoko lehen sistema neuronala sortu du arrumanorako. Balkanetan 200.000 pertsona inguruk hitz egiten duten hizkuntza erromaniko gutxitua da. Bere tresna berritzaileak, [+]


Amets Ladislao, EHNE Bizkaia: “Bertokoak diren elikadura-sistemak behar ditugu”

Nekazarien eta abeltzainen erreferentziazko sindikatua da Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna. 1976tik lanean daraman elkarte horrek 3.000 afiliatu baino gehiago ditu, eta lehen sektoreak dituen erronkak ez dira nolanahikoak. Egoera horretaz eta etorkizunari buruz sindikatuak... [+]


2024-11-20 | LAB sindikatua
Garraiolariok ere komunera joan beharra dugu

Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.

Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]


2024-11-20 | ARGIA
Esako urtegiaren handitzea “erloju bonba bat” dela ohartarazi dute, tanta hotzaren gisakoak bertan egokituz gero

Esako urtegia handitzeko proiektua berraztertu dezala eskatu dio Chunta Aragonesista alderdiak Espainiako Gobernuari, tanta hotzak berriki utzitako hondamendia ikusita. Halako euriteak jasanez gero, Esak ur hori guztia askatzeko gaitasun nahikorik ez lukeela izango eta... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua Maravillas Lamberto interpretazio zentroa izatea adostu dute

Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko dizkiote, kupula handia barne,... [+]


Injustizia epistemikoa eskoletan?

Hezkuntzaren Soziologian bada galdera klasiko bat: zertarako existitzen da hezkuntza sistema gizarte batean? Galderari emandako erantzunak ugariak dira, eta aldatuz doaz garaiaren arabera. Baina horien artean nabarmentzekoak ondoko hauek izan ohi dira: eskolak nagusiki... [+]


Fermin Muguruza
“Aldatzeak eta mugitzeak pizten dit grina”

Irungo ospitale zaharrean jaio zen Fermin 1963an, Muguruza Ugartetarren sendian. Azken hamarkadetan euskal musikan eragin erraldoia izan duen artista da. Ez alferrik, bera izan da Kortatu eta Negu Gorriak taldetako abeslaria eta alma mater-a, Esan Ozenki zigilu independentearen... [+]


Non zegoen nire herria duela 750 milioi urte?

Ancient Earth mapa birtualak gure herrialdea, eskualdea, hiria... duela milioika urte non zegoen ikusteko aukera ematen du Dinosaurpictures.org/ancient-earth helbidean.

Toponimoa idatzi eta 750 milioi urte atzera egiten duen kronologian garai bat aukeratuta, emaitza puntu... [+]


2024-11-20 | Gorka Menendez
Euskal baserria, esplotazio sistema?

Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]


Euskalgintza apolitikoari deia

Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]


Tresnak eta formakuntza

“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]


2024-11-20 | Edu Zelaieta Anta
Bi begien artean

Aste oso batez aritu gara Collodiren Pinotxoren abenturak liburuaren inguruan, unibertsitateko ikasgelan, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako irakaslegaiekin. Gure erreferentzia nagusia Galtzagorrik 2011n argitara emandako edizio ederra izan da –hitzaurrea barne, 171... [+]


Eguneraketa berriak daude