Euskal kooperatibiston barruko musikaz

Abuztuko goiz eguzkitsu hartan Buenos Aires Unibertsitateko nazioarteko arduradunarekin geratua nintzen, tangoaren eta nostalgiaren hirian, Cordoba etorbideko Ekonomia Fakultatean. Atea ireki eta zigarroa kolpeka irensten zuen gizon borobila aurkitu nuen. Bostekoa ematearekin bat, Arrasateko mugimendu kooperatibistarekin maiteminduta zegoela esan zidan eta kontutxo bat kontatu:

«Badoa lagun bat oinez eta harrobi bat ikusi du. Harrobian langile bat lanean eta galdetu dio langileari: 'Aizu, esango al didazu zertan ari zaren?' Langileak, harrituta, burua jaso eta halaxe erantzun dio: 'Hori galdera... Ez al duzu ikusten, ba, harria txikitzen ari naizela?'. Gure lagunak aurrera egin eta bigarren langile bat aurkitu du: 'Aizu, esango al zenidake zertan ari zaren?'. Bigarrenaren erantzuna: 'Familiarentzat eguneroko ogia irabazten ari naiz'. Aurrera egin eta hirugarren langile batek honela erantzun dio galdera berari: 'Begira, ni katedral bat egiten ari naiz'».

Alfonso Gorroñogoitiak, kooperatibetako liderrik handiena izandakoak, Lanki Ikertegikooi zera jaurti zigun behin: «Gizon-emakumeak beren bidearen jabe izan daitezen, barruan musika behar dute, musika berezi bat. Musika bakarra diruarena eta erosotasun mugagabeekin bizitzeko nahiarena bada, nekez eraldatuko ditugu gizarte-egiturak».

Arrasateko kooperatibismoa territorio sinboliko eta afektiboa izan da. Zentzu-espazioa. Denetik egon da bertan: harria txikitzen, familia sostengatzen eta era bateko ala besteko katedrala eraikitzen ibili direnak. Norbanako askoren barrualdeetan indar handiko doinuek -osagai kulturalek, motibazioek- hartu dute ostatu: Jainkoa, Herria, Demokrazia, Nazioa, Langileen Askapena... Askok irudi bat sortu dute bere barrualdean, berari jarraituz bizitzeko.

Horregatik izan da zentzuz jantzitako espazioa, hitzaren bi adieratan: esanahiez eta norabidez. Horrek eman dio iparra. Eta horrek eman dio indarra: nerbio ekonomikoak hartu duen tamaina ezin esplikatu beste nerbio horrek, musika doinu horiek guztiek, egindako lana azaldu barik. Osagai afektiboak efektiboak izan dira. Marxista ortodoxo batek esango luke kultura determinazio ekonomikoen erreflexu hutsa dela, baina, euskal esperientzia honek ezetz dio. Besteak beste, ekosistema humano jakin batek, psikologia kolektibo batek, ainguratze subjektiboak eman dio bultzada handia.

Ba ote dago gaur kooperatibiston artean musika konpartiturik? Zein ote? Zenbat ari ote gara gaur harria txikitzen, zenbat familia sostengatzen, eta zenbat «katedralak» eraiki guran? Eta, zein ote katedralaren itxura eta tamaina? Inor ez dadila erratu: galderok ez dira erretorikaren erreinukoak, ez eta psikotropikoren bat irentsi izanaren seinale. Kooperatibistontzat gaurko galderarik garrantzitsuenetakoak dira, ikuspegi etikotik zein enpresarial-instrumentaletik.

Globalizazioak pentagrama, konpas, erritmo eta instrumentu berriak inposatzen dihardu, eta kooperatibismoak bere gustuko partitura baldintza horietara doitu behar du, bidean berezkoak dituen doinuen esentziak galdu barik. Berea duen armonian gehiegizko disonantziarik sortu gabe. Artzek zioen legez, iturri zaharretik ur berria edanez.

Baina, mamu posmodernoa dabil planetan barna eta sasoi batean Arrasateko kooperatibismoaren arima zen Euskadiko Kutxaren publizitate kanpainak gaur zera dio: «gaztea baldin bazara, loturarik ez baduzu, eta aparta baldin bazara, orduan 'go' zara».

Hara: publizitatea jardun politikoa da. Ez du soilik gizarteko irudikapenak jasotzen eta hauek baliatzen zerbait saltzeko. Subjektibazio mekanismoa da, identitate sortzailea. Baliabide politikoa, beraz.

Nago euskal kooperatibistok bi aldiz pentsatu behar genukeela zein mezurekin lerratzen garen. Hots, zein doinu bizi dugun eta zein doinuk bizi gaituen.


Azkenak
2024-12-19 | Leire Ibar
Ia urtebete daramate soldatarik gabe Bilboko ikastetxe bateko langileek, funts putre batek eraikina erosi ondoren

Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langile batzuk soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.


Idazkaritzak eta kontuhartzailetzak: joko arauak partidaren amaieran aldatzeaz

Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]


Torturaren biktimak existitzen dira. Eta egileak?

Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.

Nazioarteko... [+]


Ainubean

Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]


Elon Musk gaiXtoa eta egiaren zaintzaileak

Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]


Mazango auzia
20 urteko kartzela zigorra Dominique Pelicot senar ohiari eta fiskalak eskaturikoa baino zigor apalagoak beste 50 bortxatzaileei

Bortxaketen kasuentzako bideratu daitekeen kartzela zigorrik gorena jarri diote senar-ohi Dominique Pelicoti; eta beste 50 bortxatzaileei dagokionez, guztiak dituzte erruduntzat jo, baina fiskalak galdetzen zuena baino apalagoak dira zigorrak. Hiru hilabetez iraun du Mazango... [+]


2024-12-19 | iametza
Iametzak programatzailea behar du

ARGIAren taldeko kide den Iametza teknologia berriak erabiltzen dituen komunikazio enpresa da.


Hezkuntzako ratioak jaisteko eskaera Nafarroako Legebiltzarrera eramango dute gurasoen plataformek

Sortzen eta Ratioak Jaitsi 0-18 elkarteek Legegintzako Herri Ekimen bitartez egin dute eskakizuna eta alderdi guztiek agerraldia onartu dute. Europar Batasunak Foru Gobernuari ratioak murrizteko egindako gomendioan du oinarria nafar gurasoen aldarrikapenak.


Gasteizko SDA Factoryk ere lantegia itxi eta 55 lagun kaleratuko ditu

B&B Trends lantegiaren jabeak iragarri du hartzekodunen konkurtsoan jarri duela lantegia, "ondare desegonkortasuna" argudiatuta.


2024-12-19 | Gedar
Europan, pentsiodunen %13k jarraitu behar dute lanean

Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.


2024-12-19 | Axier Lopez
Palestinaren askatasunaren aldeko 10 orduko elkarretaratzea egingo dute Lekeition

Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.


Ernairen kontrako 290.500 euroko isunak indargabetu ala nabarmen apaltzea onartu dute epaileek

Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.


2024-12-19 | Julene Flamarique
TikToken karbono-aztarna Greziako urteko emisioa baino handiagoa da, ikerketa baten arabera

Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.


Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Eguneraketa berriak daude