Euskal kooperatibiston barruko musikaz

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Abuztuko goiz eguzkitsu hartan Buenos Aires Unibertsitateko nazioarteko arduradunarekin geratua nintzen, tangoaren eta nostalgiaren hirian, Cordoba etorbideko Ekonomia Fakultatean. Atea ireki eta zigarroa kolpeka irensten zuen gizon borobila aurkitu nuen. Bostekoa ematearekin bat, Arrasateko mugimendu kooperatibistarekin maiteminduta zegoela esan zidan eta kontutxo bat kontatu:

«Badoa lagun bat oinez eta harrobi bat ikusi du. Harrobian langile bat lanean eta galdetu dio langileari: 'Aizu, esango al didazu zertan ari zaren?' Langileak, harrituta, burua jaso eta halaxe erantzun dio: 'Hori galdera... Ez al duzu ikusten, ba, harria txikitzen ari naizela?'. Gure lagunak aurrera egin eta bigarren langile bat aurkitu du: 'Aizu, esango al zenidake zertan ari zaren?'. Bigarrenaren erantzuna: 'Familiarentzat eguneroko ogia irabazten ari naiz'. Aurrera egin eta hirugarren langile batek honela erantzun dio galdera berari: 'Begira, ni katedral bat egiten ari naiz'».

Alfonso Gorroñogoitiak, kooperatibetako liderrik handiena izandakoak, Lanki Ikertegikooi zera jaurti zigun behin: «Gizon-emakumeak beren bidearen jabe izan daitezen, barruan musika behar dute, musika berezi bat. Musika bakarra diruarena eta erosotasun mugagabeekin bizitzeko nahiarena bada, nekez eraldatuko ditugu gizarte-egiturak».

Arrasateko kooperatibismoa territorio sinboliko eta afektiboa izan da. Zentzu-espazioa. Denetik egon da bertan: harria txikitzen, familia sostengatzen eta era bateko ala besteko katedrala eraikitzen ibili direnak. Norbanako askoren barrualdeetan indar handiko doinuek -osagai kulturalek, motibazioek- hartu dute ostatu: Jainkoa, Herria, Demokrazia, Nazioa, Langileen Askapena... Askok irudi bat sortu dute bere barrualdean, berari jarraituz bizitzeko.

Horregatik izan da zentzuz jantzitako espazioa, hitzaren bi adieratan: esanahiez eta norabidez. Horrek eman dio iparra. Eta horrek eman dio indarra: nerbio ekonomikoak hartu duen tamaina ezin esplikatu beste nerbio horrek, musika doinu horiek guztiek, egindako lana azaldu barik. Osagai afektiboak efektiboak izan dira. Marxista ortodoxo batek esango luke kultura determinazio ekonomikoen erreflexu hutsa dela, baina, euskal esperientzia honek ezetz dio. Besteak beste, ekosistema humano jakin batek, psikologia kolektibo batek, ainguratze subjektiboak eman dio bultzada handia.

Ba ote dago gaur kooperatibiston artean musika konpartiturik? Zein ote? Zenbat ari ote gara gaur harria txikitzen, zenbat familia sostengatzen, eta zenbat «katedralak» eraiki guran? Eta, zein ote katedralaren itxura eta tamaina? Inor ez dadila erratu: galderok ez dira erretorikaren erreinukoak, ez eta psikotropikoren bat irentsi izanaren seinale. Kooperatibistontzat gaurko galderarik garrantzitsuenetakoak dira, ikuspegi etikotik zein enpresarial-instrumentaletik.

Globalizazioak pentagrama, konpas, erritmo eta instrumentu berriak inposatzen dihardu, eta kooperatibismoak bere gustuko partitura baldintza horietara doitu behar du, bidean berezkoak dituen doinuen esentziak galdu barik. Berea duen armonian gehiegizko disonantziarik sortu gabe. Artzek zioen legez, iturri zaharretik ur berria edanez.

Baina, mamu posmodernoa dabil planetan barna eta sasoi batean Arrasateko kooperatibismoaren arima zen Euskadiko Kutxaren publizitate kanpainak gaur zera dio: «gaztea baldin bazara, loturarik ez baduzu, eta aparta baldin bazara, orduan 'go' zara».

Hara: publizitatea jardun politikoa da. Ez du soilik gizarteko irudikapenak jasotzen eta hauek baliatzen zerbait saltzeko. Subjektibazio mekanismoa da, identitate sortzailea. Baliabide politikoa, beraz.

Nago euskal kooperatibistok bi aldiz pentsatu behar genukeela zein mezurekin lerratzen garen. Hots, zein doinu bizi dugun eta zein doinuk bizi gaituen.


Azkenak
Eskolako guraso taldean nola informatu euskara hutsean, erdaldunak haserretu gabe

"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra aurkitu dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.


2025-03-11 | Sustatu
Etorkisuneku 01 jardunaldia 14an, “etorkizunak pentsatzeko euskaratik”

Etorkisuneku 01 izenarekin jardunaldia egingo da martxoaren 14an, datorren ostiralean, Errenterian. Badalabek eta TEKS elkarteak antolatuta "hizkuntzari eta komunitateari lotutako iruditeria eta diskurtsoak berritzeko proposamen bat" izango omen da. Badalaben egoitzan... [+]


Hasi da Errigoraren udaberriko kanpaina

Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]


2025-03-11 | Gedar
Burlatako eta Errekaldeko gaztetxeen defentsan, indarrak batzera deitzen ari dira

Iruñerrian bat egin dute hainbat Gazte Asanbladak, Burlatako Gaztetxearen alde. Etxarriren desalojoa gelditzera deitzeko, bestalde, manifestazio bat antolatu dute Bilbon hilaren 28rako.


Hezkuntzaren merkantilizazioa eta noraezaren aurrean, HezkuntzArtea sortu da!

Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]


EAEko Osasun Saila mediku euskaldun bila

Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]


Martxan dago euskarazko film laburren Laburbira zirkuituaren 22. edizioa

35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.


Zilbor-hestea

Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.

Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]


Kaleratzeak Stop-ek PSE-EEri leporatu dio EAJren Etxebizitza Legea “puntuz puntu” betetzea

Plataformak "atzerapausotzat" hartu du Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri agendako sailburu Denis Itxasok berriki iragarri izana lurzoru urbanizagarrietako etxe babestuen proportzioa %75etik %60ra jaistea. Pradales agintera iritsi zenetik alokairu soziala eskatzen... [+]


Pintaketa faxistak egin dituzte Maulen aldarri feministen aurka

Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.


Haur eskoletan euskarazko ehun plaza gehiago eskainiko ditu Iruñeko Udalak hurrengo ikasturtean

Euskarazko eskaintza handitzeko akordioa erdietsi dute EH Bilduk, PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak


2025-03-10 | Behe Banda
Kartoizko eta prezintuzko eskultura, ama, ni eta pailazo bat

Behe bandako zutabea bezain erlojuaren aurka prestatzen ditut mozorroak, korrika, aztoratuta, zalantzaz, erretxin, estropezuka eta sarri arrakasta ez erabatekoarekin; adibidez, zutabe hau eta biharko mozorroa. Oraindik ez dakit bietako zein bukatuko dudan lehenago. Baina... [+]


Alemaniako poliziak istiluak eragin ditu M8ko manifestazioan, Palestinaren aldeko mezuengatik

Berlinen martxoaren 8an izandako manifestazioa gogorki erreprimitu du Poliziak. Palestinaren aldeko aldarriak zeramatzaten manifestariek. Agintariek Alemanian arabierazko abestiak eta diskurtsoak debekatu dituzte manifestazioetan, "segurtasun publikoko" arrazoiak direla... [+]


Eguneraketa berriak daude