Euskaldunok Euskal Herrian
Larrun mendira abiatu gara. Bihurgunerik bihurgune Sarako San Inazio mendi lepoan gara, tren txikiko leihatilan. Guk euskaraz hango emazte gazteari eta hark gaztelaniaz. CFTA da trenaren kontzesioduna, SNCFri lotua. Demoen borrokak datozkigu burura, Baionako geltokian seinale euskaldunak jartzeko. Delako tren zerbitzu horren arduradunentzat, jendetasunari eta negozioari zor zaizkionak beteak dituzte txarteldegian gaztelaniaz dakiena jartzearekin. Saran espainoltzat harturik, gibelera eragiten digute, turista euskaldunak erakarri beharrean uxatzen dituzte.
Arratsaldean, Sarako harpe famatuetara abiatu gara. Leihatilako emazteak euskara garbian diosku handik minutu batzuetara bisita gidatua dugula gaztelaniaz. «Aita: hamahirutik hamarrek badakigu euskaraz, gidariak ere bai, eta hala ere, zergatik mintzo da gaztelaniaz?» diost alabak. Joxe Miguel Barandiaranek azterturiko harpea gidariarekin soilik bisita daiteke, eta hori erdaraz, nahitaez, Sarako herri euskaldunean. SNCFk baino adeitasun gehiago du euskaldunon aldera, baina aski ez. Jarri zerbitzua euskaraz ere, euskaldun gehiago joan baietz! Abadia gazteluan...
Iparraldeko turista Hegoaldean euskaldunago hartzen al da? Leireko santutegian, onenean, frantses harrera eginen diote; Xabierko gazteluan, gehienez, idatziren bat emanen diote euskaraz. Gasteizko zientzia-museoan, argibide-taulak gaztelaniaz irakurri beharko ditu. Bai, dena ez da kalekoa, baleko bat datorkit: Bilboko Guggenheimen, aukera du nonahiko euskaldunak ikustaldia euskarazko entzungailuarekin egiteko; gehiago izanen dira, bai; haatik, ez gaude prestatuak euskalduna Euskal Herrian bertakotzat hartzeko.
Batzuk kexu dira gaztelania gehiago ikasten delako Iparraldean, frantsesa Hegoaldean baino; askorentzat irtenbidea han gaztelania ikastea eta hemen frantsesa: guretzat Euskal Herri guztian euskara hedatzea eta bigarren hizkuntza ingelesa.
Erakunde publikoen erabaki ausartagoak; euskara legez babestea eta bultzatzea Euskal Herri osoan, eta euskaldunon amorrazio santua eta ez dakitenak gureganatzeko trebetasuna: denak ere gutxi egoera iraultzeko!
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]
2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]
Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]