Makina bat kontu


Inurrien masailezurra, azkarrena

Kaliforniako Unibertsitateko eta Illinois Unibertsitateko hainbat ikerlarik, egun ezagutzen den gorputz zati baten higidurarik azkarrena inurri batena dela jakinarazi berri dute. Ezaugarri hori duen inurriak defentsa eta erasorako oso ahalmen interesgarriak ditu.

Azterketa egin ahal izateko abiadura handiko irudiak erabili dituzte eta horien arabera, inurriek masailezurra milisegundo batean ixten dute, hau da, 137 kilometro orduko abiaduran.

Ikerlarien esanetan, masailezurrek, azkarrak izateaz gain, indar handia egiten dute eta hori etsaiak uxatzeko nahiz airean zehar hegan egiteko oso baliagarria zaie.

Munduko errekorra duen inurria Odontomachus bauri izenekoa da eta Erdialdeko Amerikan eta Hegoamerikan bizi da. Bere harrapakinen artean termitak eta beste inurri espezie batzuk daude eta bera harrapatzen dutenak berriz, armiarmak, igelak eta muskerrak dira.

Oso buru gihartsua dute eta masailezurra ixtean sortzen duten potentzia erregulatzeko gai dira. Adibidez, defentsarako askoz ere abiadura handiagoz ixten dituzte masailezurrak erasorako baino eta abiadura handi horren eraginez ahoaren barnean har dezaketen mina saihesteko, motelgailu mekanismo berezia dute.

Mugimendu guzti hauek ongi ulertzea oso garrantzitsua da gerora gizakiak sortzen dituen mekanismoetan aplikatu ahal izateko.


Atmosferako metanoaren aldaketak

Metanoa berotegi efektuan eragina duen gasetako bat da eta garrantzitsua gainera, CO2ak baino hogei aldiz gehiago eragiteko ahalmena baitu. Hainbatek dioenez, 90eko hamarkadatik aurrera metano kopurua ia egonkor mantentzen da atmosferan. Irailaren amaieran Nature aldizkarian Philippe Bousquet eta beste ikerlari batzuek argitara emandako artikuluan, ordea, gaiaren inguruko hainbat xehetasun interesgarri eman dituzte.

Ikerlari horiek 1984 eta 2003 urteen artean mundu osoko 68 estaziotan bildutako datuak aztertu dituzte. Hala, Sobiet Batasuna zena erortzearekin batera metanoaren jaitsiera nabaritu zela ikusi zuten, baina 1999an Txinaren hazkundearekin batera metano mailaren hazkundea izan dela ere nabaritu dute. Gertaera honez gain, munduan zehar lehorteak handiagoak izan direnez, metano gutxiago isuri da atmosferara bide naturaletatik eta horregatik Txinak isuritakoa orekatu egin da.

Hala ere, datozen urteetan Ipar Poloan gertatzen ari den berokuntzarekin itsas padura pila bat agerian gera daitezke eta hauek metano dezente isuri dezakete. Beraz, aipatu ikerlarien arabera, oso kontuz behatu beharko ditugu naturan gertatzen diren aldaketak, datu orokorrek ez baitute gertatzen ari dena islatzen.


Azkenak
2025-02-24 | Behe Banda
barra warroak
Arma, tiro, pun

Lau mila karaktere ditut kontatu behar dudana kontatzeko. Esan behar ditut gauzak argi, zehatz, soil, eta ahalko banu polit, elegante, egoki. Baga, biga, higa. Milimetrikoki neurtu beharra dut, erregelaz markatu agitazioa non amaitzen den eta propaganda non hasi. Literarioki,... [+]


Mezu argia helarazi diete: Errenteria-Oreretan ez duela faxismoak lekurik

LGTBIQ+ banderaren itzalpean eta mezu eta doinu antifaxistez inguratuta jarri du karpa Voxek.


2025-02-24 | Sustatu
Euskorpus proiektuak hautsak harrotu ditu

Euskorpora elkartearen eta Euskorpus proiektuaren abiatzeak hautsak harrotu ditu. Pello Otxandiano EH Bilduko Eusko Legebiltzarreko oposizio buruak Euskorpusena akatsa dela uste du, "ezjakintasuna edo estrategia klientelarra". EH Bilduk galdera sorta egin du... [+]


Diario de Noticias de Álava egunkariko langileen salaketa
“Adimen artifiziala horrela erabiltzea kazetaritzari eta irakurleari iruzur egitea da”

Diario de Noticias de Álava (DNA) egunkariko langileak sinadura greban daude, eta aspaldi ari dira beren lan baldintza “miserableak” eta horiek kazetaritzaren kalitatean duen eragina salatzen. 2013tik soldatak izoztuta dituzte, eta ordutik erosahalmenaren %30... [+]


Frantziako Estatu Kontseiluak Palestinak irabaziko du Kolektiboaren desegitea onartu du

Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Eskoziako Lur Garaietan otsoa sartzea klima-larrialdirako onuragarria izango dela iradoki dute

Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]


Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik

Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.


Hiuzz + Bloñ + Adur
Lete ravero bat Iruñean

Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).

--------------------------------------------

Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]


Lorpen baten berri: Nafarroako Museoan Irulegiko Eskua euskaraz bisitatu daiteke

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude