argia.eus
INPRIMATU
Hikikomori
Gorka Moreno Márquez 2021eko uztailaren 19a
Hikikomori hitzak «gizartetik at» esan nahi du eta bere etxean -bere logeletan hobe esanda-, guztiz isolaturik bizi diren gazteak dira hikikomori-ak; eta isolamenduari buruz hitz egiten da euren harreman sozial guzti-guztiak erabat desagertzen direlako, gurasoekikoa ere. Muturreko adibidea eman badezake ere, hikikomori asko jateko ere ez dira bere gelatik ateratzen eta gurasoek janaria ate ondoan utzi eta senide guztiak lotan daudenean atea ireki eta janaria hartzen dute, espetxe edo zulo bateko presoak izango bailira bezala; era berean, garbitasunari buruzko gutxieneko arauak guztiz desagertzen dira gazte hauentzat. Prozesu hau askotan urteetan zehar luzatzen da. Beldurrezko pelikula ote? Ba benetan, are gehiago milioitik gora hikikomori daudela aipatzen badugu -gazte japoniarren %10, gehienak mutilak-.

Baina, zergatik gertatzen da hau? Egia esateko erantzun samurrik ez dago, hala ere aspektu batzuk azpimarratu daitezke. Lehenik eta behin, fenomeno hau oso lotuta dago eskolan jasandako porrotekin. Japonian hezkuntza sistema oso lehiakorra da, gazteei asko eskatzen zaie eta unibertsitatera sartzeko azterketa ez gainditzea, adibidez, norbanakoaren frakasotzat jotzen da. Horrela bada, gizarte eta kultur japoniarrak eskatzen duten rol sozialak betetzen ez dituzten gazteen erantzuna askotan isolatze soziala izaten da. Ildo berean, asko eskatzen zaie gazteei, baina gero eskaintzen zaiena sarritan desenplegua edota enplegu guztiz prekarioak izaten dira. Azken finean, «etorkizunik gabeko etorkizunaren» aurreko erantzuna izaten da.

Eta noski, hikikomori-ei buruzko azalpena eman ondoren erantzun beharreko galdera guztion buruan dago: Ba ote euskal edota europar hikikomori-rik? Argi dago baietz esatea arduragabekeriaz jokatzea izango litzatekeela. Orain arte Japonian soilik hedatu den fenomenoa da eta bertako kultura zein ezaugarri sozialek ahalbidetu eta bultzatu duten gertaera da. Hala ere, fenomeno honen muinean kokatzen diren hainbat disfuntzio sozial gure artean ere ikus daitezke eta gure inguruari begiratzea baino ez dago. Denok ezagutzen ditugu hikikomori-en zenbait ezaugarri erakusten dituzten lagunak: etxetik ez ateratzea, ordenagailuaren edo Play Station-aren aurrean egun osoa pasatzea, egunez lo eta gauez Interneten ibiltzea, harreman sozialak izateko zailtasunak dituztenak, eta abar... Honek guztiak gure gizarte eredu postmoderno-kapitalistari buruzko gogoeta bultzatu beharko luke; honek harreman sozialen berreraikuntzara eramaten gaituelarik zuzen-zuzenean.