Re-enactment

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Hastings (Ingalaterra), 1066. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre dira euren gudalosteekin. Gatazka odoltsuaren ondoren, William normandoa irten zen garaile urte hartako urriaren 14an. Harold II.a gatazkan bertan hil zuten eta, harekin batera, erresuma saxoiaren amaiera iritsi zen. Handik aurrera, Ingalaterra Normandiako Dukerriari politikoki lotuta egongo zen eta mende batzuk geroago Normandia kontrolatzeko liskarrek 100 Urteko Gerrara eraman zituen Ingalaterra eta Frantzia.

Hastings, 2006ko urriaren 14a eta 15a. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre izango dira euren gudalosteekin... Baina gatazkak oraingoan ez du ondoriorik izango eta Harold eta Williamen rola aktoreek egingo dute, gatazkan parte hartu zuten 1.000 gerlarien rola bezalaxe. Harold gizarajoa ez dute bigarrenez benetan hilko, beraz.

Gatazka edo gertakizun historiko garrantzitsuak irudikatzea modan jarri da eta re-enactment terminoa erabiltzen da fenomeno hau izendatzeko. Hastingsen kasuan, gatazka bi egunetan irudikatuko dute, arratsaldeko 15:00etan.

Gainera, kanpamendu bat ere paratuko dute, Erdi Aroko merkatu zabala antolatuko da eta presa-hegaztien ikuskizuna ere prest dute, normandoek hegaztiok erabiltzen baitzituzten ehizarako nahiz helburu militarrentzako.

Arku jaurtiketa erakustaldiak ere egingo dituzte, zaldunen desfileak izango dira ikusgai eta Erdi Aroko musika emanaldiak entzungai ere bai. Atal berezia eskainiko zaio Bayeuxeko tapizari; XI. mendeko obra garrantzitsu honetan Hastingsko gatazkaren xehetasunak ikus daitezke. Eta haurrentzako marrazki lehiaketa ere antolatu dute tapiza oinarri hartuta. Informazio gehiago nahi duenak www.english-heritage.org.uk/1066 web gunean aurkituko du.

Ospakizun honen inguruan propaganda zabala sortu dute. Leloa ere ipini diote: «The Big Match», futbol partida batentzat egokiagoa dirudiena, Erdi Aroko gatazka batentzat baino.

Batek baino gehiagok pentsatuko du moda hau ez dela berria, eta gurean antzekoak egiten direla. Hor daude, esaterako, Getarian egiten duten Elkanoren itzulera, Zugarramurdiko akelarreak edota hainbat eta hainbat tokitan egiten diren garai ezberdinetako azokak. Baina badirudi, aurrekontu zabalik gabe, marketin operaziorik gabe eta re-enactment bezalako ingelesezko izen bat ipini arte, fenomeno hauek ez direla existitzen. Irungo eta Hondarribiko alarde ezagunek ere gatazka historikoak dituzte oinarri; baina re-enactment hitzak ez dirudi nahikoa «ikuskizun» horiek deskribatzeko.


Arrastoak

Laborantzaren arrasto zaharrena topatu dute Jordan bailaran, Gilgal I aztarnategian, Jerikotik 12 kilometrora. Landutako lehen elikagaiak zerealak izan zirela uste zen, duela 10.500 urte hain zuzen. Bada, aipatu tokian, Ofer Bar-Yosef arkeobotanikoak duela 11.400 urteko 9 piku aurkitu ditu kontserbazio egoera onean. Pikuok partenocarpica motakoak dira, ez dute hazirik eta, beraz, kimuen bitartez haz daitezke soilik. Horra hor gizakiaren eskua, eta pikuok orain arte topatutako lehen laborea direla frogatzen duen datua.

Lepokorik zaharrena ere topatu berri dute, oraingoan Aljerian. Erdian zuloa duten maskor txikiak dira eta itsasotik urrunegi topatu dira besterik gabe fosilak izateko. Gizakia bere burua apaintzen orain 50.000 urte hasi zela esaten da, baina aurkikuntza honek aldaketok progresiboagoak izan zirela erakuts dezake, duela 90.000-100.000 urte datatu baitituzte objektuok.

Lehen zirujauak Neolitikokoak zirela ere ondorioztatu dute berriki. Stefanos Geroulanos Zuricheko Unibertsitateko kirurgia irakasleak Europan topatutako garai hartako hainbat garezur trepanatuak izan zirela frogatu du bere ikerketan.


Azkenak
2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


2024-10-31 | Euskal Irratiak
Baigorri-Tafalla egunak ospatuko dituzte asteburuan Baigorrin

Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.


2024-10-31 | Iñigo Satrustegi
Bizitza ez da esateko erraza

MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.

----------------------------------------------

Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


2024-10-31 | Jon Torner Zabala
“Eskolak ezin dio heriotzaren gaiari bizkarra eman”

Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]


Eguneraketa berriak daude