Nola jokatu ekitaldi sozialetan
Esan gabe doa Velascok ez dituela herritar xeheon afalorduak antolatzen, ordu askoko prestakuntza eskatzen duten ekitaldiak baizik. Hamaika xehetasun hartu behar dira kontuan, eta hamaika arau gogoratu. Batzuk idatzita daude, beste asko ez. Eta beti ere, galdera bat gogoan: non ipini behar da bigarren aulkia?
Protokoloa ez da atzo goizeko asmakizuna. Antzinako egipziarrek bazekiten zerbait horretaz, esan dugunez. Hala ere, protokoloa errege, noble eta gobernuen kontua izan da orain dela gutxi arte. «Gainerakook ez ginen garrantzitsuak, eta ez geneukan irudi jakin bat eman beharrik», dio Velascok. Mendeetan, eremu publikoa izan da protokoloaren habia bakarra, edo ia. Gaur egun, aldiz, enpresek ondo baino hobeto dakite zer nolako garrantzia daukan irudi egokia kanporatzeak. Eremu pribatuaren ateak zabal-zabalik aurkitu ditu protokoloak, eta ekitaldi antolatzaileak inoiz baino lanpetuago dabiltza.
Espainiako Estatuan, agintarien hierarkia 1983ko Errege-dekretu batek ezartzen du. Aurrekoa Francoren garaietakoa zen, eta erabat zaharkituta geratu zen haren diktadura agortu orduko. Alabaina, 83ko dekretua bera ere zaharkitutzat jotzen du Esther Mendialduak, Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritza Saileko protokolo zuzendariak: «Ez ditu kargu publiko asko kontuan hartzen», azaldu du. Hutsune hori nabarmenagoa da Hego Euskal Herrian, beste inon ez dauden karguak baitaude hemen. Mendialduak dioenez, ekitaldi batean lehentasunak ezartzeko garaian, Jaurlaritzako adituek beste lege batzuk hartu behar izaten dituzte kontuan. «Horrekin, eta betiko usadioei jarraituz, ondo moldatzen gara». Horra hor urrezko arau bat: protokolo munduan, ohitura legea da.
EAEk, nolanahi ere, aukera dauka bere dekretua garatzeko -Espainiako Estatuko erkidego asko bide horretatik abiatu da dagoeneko-, baina ez du egin, eta Mendialduak ez du uste beharrezkoa denik ere. Nafarroak, berriz, 1986an erditu zuen lehentasun-dekretu bat, eta 2003an hainbat aldaketa ezarri. «Nafarroan, gainera, garrantzi handiagoa ematen zaio protokoloari», azpimarratu digu Rocío Velascok.
Frantziako Estatuan, berriz, protokolo arauek hiru aldaketa nagusi jasan dituzte azken 200 urteotan. 1804an, Napoleon Bonapartek agintarien lehentasunak arautu zituen, XIX. mende osoan zehar iraun zuen arau baten bidez. 1907an, organigrama politikoa zeharo aldatuta zegoela-eta, Hirugarren Errepublikak arau berriak ebatzi zituen, eta azkeneko aldaketa Bosgarren Errepublikak ekarri zuen, antza denez espainiar protokolotik hartutako zenbait berrikuntza gehituz. Hori bai: mundu osoan, hierarkia handieneko kargua eskuinean jesartzen da. Zenbat eta eskuinerago, orduan eta maila altuagoa pertsonaiak.
Bada salbuespenik, nolanahi. Kargu batzuek beti daukate lehentasuna, edonoiz eta edonon. Espainiako Estatuan, esaterako, erregeari, gobernuko presidenteari eta autonomia erkidegoetako presidenteei dagokie ohore hori.
Velascok bezalako lanbidea daukatenek mila xehetasunez arduratu behar dute. Askotan, oharkabeko kontutxoak izaten dira, eta helburua horixe da hain zuzen: oharkabekoak izaten jarraitzea. «Ekitaldi antolatzaile on batek aurre hartu behar die parte hartzaile eta gonbidatuen beharrei, eroso egon daitezen. Eta batez ere, kargu publikoek eguneroko ekintza arruntak egitea saihestu behar da: botila bat ireki, lurrera jausi den zerbait hartzeko makurtu... Kargu batek halako zerbait egiten badu, hori izango da biharamuneko egunkarietako argazkia. Seguru». Irudiaren aroa omen den honetan, protokologileak ez dabiltza lan faltan.
«Windsorgo dukeak -azaldu digu Rocío Velascok- uko egin zion errege izateari AEBetako emakume banandu batekin ezkontzeagatik. Ez zion axola tronuak, eta zoriontsu bizi izan zen emakume harekin, baina haren biografian sarritan aipatzen da gizon goibela zela. Eta goibel egoteko arrazoi nagusietako bat tratamendua kendu ziotela da. Zuri izena aldatuko balizute bezala da, ez litzaizuke txarto irudituko?».
Adibide gordin horren bitartez, Velascok tratamenduaren garrantzia azpimarratu nahi izan du. Jakina, Windsorgo dukeari, beste askori bezala, familia jakin baten barruan jaiotzearren zegokion tratamendua. Politikariek, aldiz, ez dute tratamendurik kargua eskuratzen duten arte, baina nolanahi ere garrantzi handia ematen diote: «Oso ondo dakite zein trataera dagokion kargu bakoitzari, eta oso adi egoten dira ea ondo erabiltzen den. Berbarako, askotan esaten dute 'txit prestua' denari 'txit gorena' deitzea ez dela hain huts larria. Bera pozik egongo da, goragoko mailan jarri duzulako, argudiatzen da. Eta hala izango da, bai, baina aldamenekoari, benetan 'txit gorena' denari, ez zaio hain ondo irudituko. Seguru».
Espainiako Estatuan, 'txit gorena' eta 'txit prestua' dira, hain zuzen, politikariek eduki ditzaketen tratamendu biak. Lehenengoa, balio handiagokoa izaki, agintari nagusiei, presidenteordeei, parlamentuetako presidenteei, ministroei, sailburuei... ezartzen zaie. «PSOEk ordea, boterea eskuratu bezain laster bertan behera utzi zituen tratamendu guztiak gobernu barruan», dio Rocío Velascok. «Sekulako keinua izan da, komunikabideen aurrean batez ere: sozialismoa, denok gara berdinak eta abar. Baina ez dut uste inork ministro batengana jo eta 'txit goren' esango ez dionik. Niri ez litzaidake bururatuko».
Protokolo arduradun batek gauza asko eduki behar ditu kontuan ekitaldi bat antolatzeko. Ondoko zerrenda apalean horietako gutxi batzuk baino ez daude:
- Garrantzitsua da ekitaldirako beharko dugun lekua aldez aurretik neurtzea. Koktel batean, gonbidatu bakoitzeko metro koadro bi behar dira. Bestelako ekitaldietarako, aski izaten da bat eta erdi.
- Jatekoa dagoenean, kanapeak ezin daitezke edozein tamainutakoak izan. Hiru zentimetro eduki behar dute alde bakoitzean, aldi bakarrean jan ahal izateko hain zuzen. Kanape bakarra jateko hozkada bat baino gehiago egin behar izatea ez dator protokoloarekin bat.
- Ezkerrez eutsi behar zaio beti edalontziari. Hala, ez dugu beste eskura aldatu behar izango bostekoa emateko unean.
- Sari banaketetan, urrezko araua da saria ezkerrez ematea zein hartzea. Hala, berehala eman ahal izango da bostekoa, eta ez da denbora luzeegirik galduko. Hori oso garrantzitsua da sari asko banatzen den ekitaldietan, batez ere. Rocío Velascok, gainera, ez du batere gustuko emakumeak musuz agurtzea: «Atzerapen izugarria sortzen du horrek!». Hortaz, bostekoa beti.
- Hizlarien botilak aldez aurretik irekita. Horren garrantziaz jabetzeko, honako adibidea eman digu Velascok: «Behin, alzeihmerrari buruzko hitzaldi batean, hizlariaren ur botila itxita zegoen, tapoi eta guzti. Irekitakoan tapoia jausi zitzaion, eta hantxe izan ziren barre algarak. Azkenean, denek gogoratu zuten hitzaldi hura tapoia jausi zelako, eta hori ezin da gertatu». Onena, getxoztarraren ustez, «ur pitxerra da, hizlariaren eskuman jarrita, besoak gurutzatu behar ez izateko». Eta hizlaria ezkertia bada? «Hori ere aldez aurretik jakin behar da».
- Aulkia ez da mahaitik hurbilegi egon behar. Alegia, ez da komeni biharamuneko egunkariko argazkian agintari bat agertzea, aulkia mahaitik aldentzeko keinua egiten.
- Hitzaldien testuak kartulinan inprimatu, ez paperean. Eskuen dardara ez da hainbeste igartzen.
Larunbatean pertsona talde batek Tolosaldeako Kontseilu Sozialistako kide bati eraso egin ziola salatu dute. Azaldu dutenez, "faxistei aurre" egin zien propaganda jartzen ari zirela, eta piperbeltz espraiarekin zipriztindu zuten.
Haurdunaldian diren emazte bakartuentzat, harrera-leku bat proposatuko du La Maison des Sept Vallées elkarteak Donibane Lohizunen. Pariseko bikote jabe pribatu baten gogoan sortu zen xedea. Donibane Lohizunen, 2021ean Iturria izeneko etxea erosi eta, bazter bastizetan... [+]
_2.jpg)
Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo argitaratu dituzte irakasle beraren aurka, irakaslearen izena eman gabe, baina Filologia Hispanikoko irakaslea dela zehaztuta. ARGIAk gradu hori urte desberdinetan egin duten hiru ikasle ohirekin hitz egin du,... [+]
Zuzendaritzak argudiatu du "ahalegin guztiak" egin arren, bezeroen eskaria "drastikoki" murriztu dela. Nafarroako industriaren defentsan igandean egingo den mobilizazioan parte hartuko du enpresaren komiteak.
Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.
Amurrioko Emakume Sareak elkarretaratzera deitu du eraso matxistari erantzuteko, asteartean 19:00etarako. Bilbon, adin txikiko neska bati egindako sexu erasoa salatzeko mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean.
Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, Gaza "infernu" bihurtuko duela.
Arrasateko Udaltzaingoak abiatu du ikerketa, neska batzuek igande goizaldean erdialdeko taberna bateko komunean kamera txiki bat aurkitu ondoren.
Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]
Gasteizko campuseko Farmazia Fakultateko ikasleek "faxismoaren aurka antolatzearen beharra" azpimarratu dute, eta EHUri irakaslearen berehalako kaleratzea exijitu diote.
Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]
Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]