Ihesi: Antzinako bizimoduaren aztarnez betetako ingurua
Mendian kokatua dago Nabarniz -herriaren erdigunea itsasoaren mailatik 360 metrora dago- baina hondartzatik 10 minutura dago autoarekin joanez gero. Hurbil baina urrun dagoela esan dezakegu. Batez ere baserritik bizi izan den herria izanik, baserriaren krisiaren ondorioz populazioak behera egin du azken urteotan. Gaur egun, 200 biztanle inguru bizi dira bertan, zazpi auzotan sakabanatuta: Lekerika, Merika, Eleizalde, Uribarri, Zabaleta, Intxaurraga eta Ikazurieta auzoetan, hain zuzen ere. Eleizalden dago udaletxea eta berau dugu erdigunea. Bertan dago gizarte etxea eta bertan daude jatetxe zein tabernak.
Santimamiñeko koba ezagunetatik (Kortezubi) 3 kilometrora dago Nabarniz. Urdaibaiko itsasadarraren eskumako alde horretan aurkitu dira historiaurreko aztarnategirik gehienak. Santimamiñe multzoan kokatzen dira hauetako asko, baita Nabarnizko Ondaro izeneko haitzuloa ere. Dirudienez, Oma (Nabarniz eta Kortezubi) eta Basondo (Kortezubi) haranetako topografiak animalia basatien ehizan laguntzen zuen. Horregatik Santimamiñeko ehiztariak Nabarnizen askotan ibili zirela pentsa daiteke. Oma errekaren isurialdean dago Ondaro haitzulo edota kobazuloa. Ikazurieta auzoan, hain zuzen ere. Bertan Neolito eta Burdin Aroko hezur aztarnak aurkitu zituzten bere garaian. Lehen nabarniztarrak bertan lurperatu zituzten ustea dago. Joxe Miguel Barandiaranek aurkitu zuen kobazuloa 1920an eta Santimamiñeko taldearen barruan dago. Hilobi haitzuloa da. Jendearentzako zabalik dago, baina ez da erraz topatzen eta onena joan orduko baten bati edota nonbait galdetzea da. Zati bat bakarrik dago zabalik. Barrurago joateko espeleologian ibilitakoa izan behar da gutxienez.
Besteak beste, Ineritzeko leizearen ahoa aurkituko dugu gainaldean. Eskualdeko ADES espeleologia taldearen arabera, 350 metroko sakonera dauka leize honek. Bizkaiko luzeenetako bat dugu, beraz. Aske dabiltzan zaldi zein behiak ere aurkituko ditugu bidean, animaliek urmael bat baitaukate egarria asetzeko premia dutenerako. Nabarnizen zaldi probetarako zaletasun handia dago eta horrek lagundu egiten du zaldien azienda mantentzen.
Gailur lau eta zabala dauka Iluntzarrek. Mendirik garaienen itxurakoa. Gailurra bera ikusgarria bada ere, are ikusgarriagoa da bertatik ikus daitekeena. Iparraldetik kostaldea ikusten da; ekialdetik aldiz, Arnoko mendiak; hego-ekialdetik, Bedartzandi eta Urregarai; hegoaldetik, Oiz mendia eta Lea bailara; hego-mendebaldetik, Gorbea aldea, Sierra Salbada eta Ordunteko mendiak; eta azkenik, mendebaldetik, Sollube eta Ereñozar mendiak eta Mundakako itsasadarra. Horretaz guztiaz gain, kastro zelta baten aztarnak ikusteko parada izango dugu gailurrean.
Iluntzar mendia dugu Nabarnizko ezagunena, baina beste hainbat ibilbide ere badaude herrian zehar egiteko eta garai bateko bizitzaren aztarnak ere nonahi aurki ditzakegu Nabarnizko inguruetan. Baserriak, garaiak, labeak, errotak, perratokia edota sagardotegiak, besteak beste.
Mikel Deunaren baseliza orain gutxi berreraiki eta berritu dute. Uribarri auzoan dago berau, Eleizalde eta Ikazurietak topo egiten duten lekuan. Jolastokia eta atsedena hartzeko tokia daude bertan. Asentzio egunean erromeria ospatzen zuten bertan. Erromesek eraikuntzari buelta bat ematen zioten eta meza ospatzen zen. Halaber, ura eta gatza bedeinkatzen zuten bertan soroetara botatzeko. Baina horietako erromeri egun batean borroka bat egon zen eta pertsona bat hil zen. Ondorioz, Apezpikuak debekatu egin zituen erromeriok.
Kultura, historia, erlijioa... Nabarnizera joateko arrazoi nahiko dira, baina beste bat ere badago. Jateko ere leku aproposa da-eta Nabarniz. Asko dira bertako jatetxeetara «indiarrak» (indaba edo babarrunak) jatera hurbiltzen direnak. Ibilaldi luze baten osterako, ez dago hoberik indarrak berreskuratzeko.
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]