Jon Alonso: «Errealitatea iruzur etengabea da»
Izaskun Jauregi
2021eko uztailaren 28a
Aingeru Epaltzari irakurri genion behin «genero kanonikoen arteko mugak hausteko grina» izan duzula beti. Eleberri-kronika, saiakera-artikulu bilduma, nobela-rapsodia, antologia apetatsua, gazteentzako lokuzio liburua… Jon Alonsok literaturarekin nahi duena egiten al du?
Hain zuzen, oraingo honetan Patrikarako ipuinak osatu dituzu. Ipuina ez da Jon Alonsori asko ezagutzen diogun generoa.
Jon Alonsok gauez, musika entzuten eta purua erretzen idazten omen du. Ipuin hauek noiz idatziak dira? Nondik datoz? Eta norentzat dira?
Txema Larreak esan zuen behin «Nafarroan zeudela pentsatzen zuten idazleak». Garbi dago Jon Alonsok behintzat asko pentsatzen duela. Eta badituela liburu gehienetan errepikatzen dituen obsesioak: euskalgintzari, komunikabideei, euskaltzaindiari, politikari... eginiko kritikak. Horiek guztiek zer moduz tratatu zaituzte zu?
Bi ipuin hauetan, badago errealitatearekiko ikuspegi zinikoa. Esan daiteke, bietan, pertsonaiek iruzurra jasaten dutela, nolabait... Hori ere ez al da zure obsesioetako bat?
Gauzak hainbeste aldatu al dira? Sindikalistak hainbeste aldatu al dira?
Non fida, han gal da lehen ipuinaren izenburua. Ez da esaldi hori zure lanetan agertzen den lehen aldia. Camembert helburun ere aipatzen duzu. Gaurko onura, biharko galera, horixe da ipuinotan adierazi nahi zenuena?
Segurutik, kontrakoa izango da: literaturak nahi duena egiten du nirekin, edo, errealistagoa izanda edo apalago esanda, nik nahi dudana ez, ahal dudana egiten dut, gehienok bezala.
Hain zuzen, oraingo honetan Patrikarako ipuinak osatu dituzu. Ipuina ez da Jon Alonsori asko ezagutzen diogun generoa.
Ez, ez dut askorik argitaratu. Bakarren bat bai, sariketaren bat irabazi ere bai... Baina beti interesatu zait generoa, irakurlea naizen aldetik, eta idazlea naizen aldetik ere bai. Baina errespetu handia diot ipuinari. Oso genero zaila da. Eta hau esaten dut jakinik beti azpimarratu izan dudala generoen araberako sailkapena aski arbitrarioa dela. Baina inoiz zentzurik badu sailkapen horrek, poesiaren eta ipuinaren kasuetan da.
Jon Alonsok gauez, musika entzuten eta purua erretzen idazten omen du. Ipuin hauek noiz idatziak dira? Nondik datoz? Eta norentzat dira?
Urteak dira ipuinak idazten ditudala. Halako desafio modukoa daukat nire buruarekin, ea zerbait duin egiteko gauza naizen. Norentzat... irakurri nahi dituenarentzat. Tira, beste alde batetik hainbat urtetan ibili naiz tokiz toki ipuingintza ikastaroak ematen, eta beti pentsatu izan dut entzule ibili den jendeak nolabaiteko eskubidea zeukala teoriaren eta praktikaren arteko aldea ikusteko.
Txema Larreak esan zuen behin «Nafarroan zeudela pentsatzen zuten idazleak». Garbi dago Jon Alonsok behintzat asko pentsatzen duela. Eta badituela liburu gehienetan errepikatzen dituen obsesioak: euskalgintzari, komunikabideei, euskaltzaindiari, politikari... eginiko kritikak. Horiek guztiek zer moduz tratatu zaituzte zu?
Hainbestean. Ez naiz kexatzen hasiko. Bakarren batentzat, gaizki disimulatutako disgustuaz eraman beharreko morroia izateko beste meritu egingo ahal nuen!
Bi ipuin hauetan, badago errealitatearekiko ikuspegi zinikoa. Esan daiteke, bietan, pertsonaiek iruzurra jasaten dutela, nolabait... Hori ere ez al da zure obsesioetako bat?
Ziniko gehiegi iruditzen zait. Ironiko, igoal. Abiapuntuko inozotasun batetik begiratuta, errealitatea iruzur etengabea da.
Gauzak hainbeste aldatu al dira? Sindikalistak hainbeste aldatu al dira?
Gizartea eta lan mundua aldatu da, asko eta agudo. Sindikatuak eta sindikalistak ere bai. Sindikalismo-mota bat, batez ere. Langile soil naizen aldetik daukadan esperientziatik ateratako ondorioa da.
Non fida, han gal da lehen ipuinaren izenburua. Ez da esaldi hori zure lanetan agertzen den lehen aldia. Camembert helburun ere aipatzen duzu. Gaurko onura, biharko galera, horixe da ipuinotan adierazi nahi zenuena?
Nik uste dut esaldi horrek interpretazio desberdin batzuk eduki ditzakeela. Kasu honetan, zer nolako kontsumitzaile pribilejiatu eta aldi berean eskasak garen, eta horrek zer nolako neurosiak sortzen ahal dituen, eta sortzen dituen. Gehiegiak kalte eginda bizi gara, iparra galtzeraino.