Zuberotar dantzen aldarria


2021eko uztailaren 19an
Buruzagia, zerbaiten gidaria. Horixe da aitzindaria. Izen hori eman diote Jean Bordaxar eta lagunek Zuberoako dantza talde nagusiari. Probintzia osoko dantzari trebeenak bildu dituzte, indarrak batuta, ikusgarri bat herriz herri zabaltzeko. Larunbata izanagatik, Mauleko eskola batean egin dugu hitzordua dantzariekin. Ahoz ari dira kantari batzuk, inguruan dantzan dira beste batzuk. Hondoan soinu hori dela, urriaren 28an lehenbizikoz taularatuko duten Aitzina pika ikusgarriaren berri eman digu Bordaxarrek.


Aitzina pika

Patrick Queheille lehendakariordearekin batera gidatzen du Bordaxarrek gazte taldea. Muskildi eta Ligiko dantza taldeetakoak dira Jean-Marc Cachenaut eta Beñat Cazanave, hurrenez hurren. Aitzindarien irakasle dira biak. 70 bat dantzari gidatzen dituzte, probintzia osokoak. Antzina gizonezkoak baizik ez ziren dantzatzen Zuberoan baina orain, neska sorta handiaren artean, 25 bat mutil baizik ez dira. Pastoraletan ikusi ohi diren dantzak taularatuko dituzte Aitzina pika ikuskizunarekin. Michel Etxekopar kantaria eta jantziak prestatzen Claude Iruretagoiena dantzari eta diseinatzaile ezaguna izango dituzte lagun.

«Beti izan gara talde ainitz Zuberoan, baina lehen aldikotz, hamar edo hamabi taldek algarrekin egiten dugu ikusgarri bat», esan digu Cazanavek. Dantzariak biltzeaz gaindi, bestelako asmoak ere badituzte; dantzan aritzeko egoitza bat muntatzea esaterako: «Atzean dugun ideia da egoitza baten muntatzea, justuki ikusgarri zunbaiten prestatzeko», dio Cazanavek.

Hainbat dantza bilduko dituen ikuskizuna da Aitzina pika. Kadrileak, godalet dantza, gabota, eta noski, aitzina pika. Bertsolariak, abeslariak, eta dantzak elkarrekin lotzen dituen istorio bat izango dira ardatz. Bordaxarrek kontatu digu Aitzina pikak oinarrian duen istorioa: «Zuberoari begira direlarik, turistek zer ikusten duten jaso nahi dugu. Eta halaber, Zuberoak turistak nola ikusten dituen». Lehenengo zatiaren giltza izango da hori. Bigarrenean, berriz, 100 urte atzera egin eta Zuberoan nola dantzatzen ziren ikusiko dugu. «Mutilak baizik ez ziren orduan dantzatzen, baina neskek sartu behar izan zuten mutilen paperean dantzak salbatzeko. Azkenik errealitatea nolakoa izango den ere erakutsi nahi genuke», gaineratu du Bordaxarrek. Sua kantore taldea eta Amaren Alabak taldea ere izango dira. «Zuberoaren egungo argazkia bilduko dugu», gehitu dute irakasleek. Orain arteko moldea hautsita, musika ez da ardatz izango eta dantza izango da nagusi Aitzina pikan.


Iparraldea eta Hegoaldea biak bat

Dantza taularatzeaz gaindi, Hegoaldeaz oroit dira Zuberoan, eta hori ere helburu dute. «Maskarada denboran handik jende asko etortzen da, eta ez dute beti maskaradaren zentzua ulertzen», esan digu Bordaxarrek. Izan ere, prestatzen ari diren ikusgarriaren helburu nagusietakoa horixe da, Hegoaldeari Iparraldeko berri ematea. Hegoaldearen eta Iparraldearen arteko komunikazioa piztu nahi dute. Horretarako, Amurrio, Getxo eta Arrasateko udalekin harremanetan daude, eta ikusgarria plaza horietan emango dute datorren ikasturtean.

Honela eman digute asmo horren berri: «Guk eginen dugu buelta bat Hegoaldean, hiru lekutan, baina hanko tokiko dantzariekin harreman bat nahi dugu sortu. Horretara, hunat egonaldi batez bilduko ditugu Arrasatekoak, Getxokoak eta Amurriokoak eta esplikatuko zaie zer den maskaradaren zentzua».


Zuberoa Garatzen eta kultura

Urteak igaro dira Zuberoa Garatzen proiektuaren lehen zantzu galdu haietatik, eta Hegoaldean ez dugu sarri entzuten Iparraldekoen berri. Urrats txikiak egiten ditu garatzeko, eta bidean harri handiak topatzen. Baina Zuberoa bizirik da, eta kulturan fruitu gozoak emateko lurra ereiten ari da.

«Hemen dantza taldeak dira kasik herri guzitan. Problema da Zuberoan 13.000 biztanle direla eta herriak izigarri ttikiak direla», esan digu Cazanavek. Herri txiki horietatik etortzen dira dantzariak, eta horientzat ere esperientzia berria da, beren kabuz, beren herriko taldeetan ez dutelako ikusgarri handietan parte hartzeko modurik. Gainera, askok ez dute oso ongi ezagutzen Hegoaldea eta ekimen honek horretarako bide ere emango die.

Udalbiltzak 2001ean sortu Zuberoa Garatzen proiektua, Zuberoako Herri Elkargoak abian jarritako Xiberoa 2010 egitasmoan. 400.000 euro bildu zituen, Zuberotarrekin bat auzolanean kanpainan. 1.600 diru ekarpen izan ziren, Zuberoarekin harremana estutzeko, bertako egoera larria ezagutarazteko eta hainbat egitasmo laguntzeko. Lurraldeen arteko desorekak zuzentzeko, Zuberoako ekonomia sendatzeko diru iturriak eskuratzea zen helburuetako bat.

Horiek horrela zirela, konpromisoa gauzatzeko bitartekoak onartu zituzten; batetik, Euskal Garapen eta Kohesio Fondoa sortzea eta, bestetik, dirua biltzeko kanpaina egitea herritarren artean.

2002. urtean sortu zuen Udalbiltzak Fondo hori eta Zuberoako hainbat eragilerekin ekintzak eta programak zehaztu ziren, laguntza horiek lortzeko. Bideak, ordea, ez zuen nahi beste fruitu eman. Espainiako Auzitegi Nazionalak, Garzon epailearen eskutik, egitasmoa zapuztu zuen 2003ko udan. Euskal Garapen eta Kohesio Fondoaren jarduera eten eta bildutako dirua eskuratu zuen.


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude